Kontekst społeczny i znaczenie symboliczne
Czechliński to ważna postać w życiu Zenona - jako właściciel czasopisma „Niwa" i starosta miasta oferuje mu stanowisko redaktora. To dzięki jego pożyczce Zenon może ukończyć studia, co sprawia, że później czuje się zobowiązany popierać jego interesy. Ta relacja pokazuje, jak układy i zależności finansowe wpływają na podejmowane decyzje.
Rodzice Zenona - Joanna (Žancia) i Walerian Ziembiewicz - reprezentują upadającą szlachtę. Walerian zostaje zarządcą w Boleborzy u państwa Tczewskich, co symbolizuje degradację społeczną tej warstwy. Ich małżeństwo oparte na tzw. "kompromisie boleborzańskim" (ciche przyzwolenie Joanny na zdrady męża) stanowi wzorzec, który nieświadomie powiela Zenon w swoim życiu.
Postać Franka Borbockiego, brata Jasi Gołębskiej, wprowadza wątek robotniczy. Franek, zakochany w Justynie, pracuje w fabryce i ginie podczas manifestacji robotników pod ratuszem. Jego historia symbolizuje trudne położenie klasy robotniczej i narastające napięcia społeczne. Nieudana budowa domów robotniczych (rząd cofnął dotacje) oraz upadła huta Huttnera to kolejne elementy pokazujące problemy społeczne tamtych czasów.
Ciekawostka! Nałkowska stosuje w powieści inwersję czasową - najpierw poznajemy zakończenie historii, a dopiero później jej przebieg. Ten zabieg artystyczny pozwala czytelnikowi skupić się na przyczynach tragedii, a nie tylko na samym finale.
Kamienica, w której mieszka Cecylia Kolichowska, staje się symbolem granicy społecznej. Różnice klasowe determinują losy bohaterów i ich wybory - Justyna jako przedstawicielka niższej klasy społecznej ma ograniczone możliwości, podczas gdy Zenon może wykorzystać swoją pozycję i pochodzenie do budowania kariery. Tragiczna historia każdej z postaci pokazuje, jak trudno jest przekroczyć granice społeczne, moralne i psychologiczne bez ponoszenia konsekwencji.