Mieszkańcy kamienicy i ich symboliczne znaczenie
Kamienica Kolichowskiej skupia różnorodne postaci reprezentujące różne warstwy społeczne. Na wyższych piętrach mieszkają zamożniejsi lokatorzy jak rodzina Gierackich, podczas gdy w suterenach i piwnicach żyją Gołąbscy, Posztrascy i inne ubogie rodziny. Właścicielka Cecylia Kolichowska zajmuje najlepsze mieszkanie na parterze, a w budynku mieszka również Elżbieta Biecka.
Stan suteren ukazuje przerażającą rzeczywistość najuboższych. Kolichowska, kierowana chciwością, przekształciła piwnice w mieszkania po minimalnym remoncie - położeniu podłóg, instalacji tanich piecyków i pobieleniu ścian wapnem. Lokatorzy tych pomieszczeń stanowili dla niej "źródło nieustannego udręczenia", co pokazuje jej pogardę wobec biedoty.
Ludzie z nawierzchni i podziemia różnią się niemal wszystkim. Według obserwacji Elżbiety, mieszkańcy suteren wydają się "odrębną rasą" - mają inny wygląd, sposób poruszania się, słownictwo, głos, a nawet zapach. Te różnice podkreślają głęboką przepaść między warstwami społecznymi, symbolizując granicę z tytułu powieści.
💡 Kluczowa symbolika: Kamienica stanowi syntetyczne przedstawienie środowiska miejskiego, gdzie warunki życia drastycznie się różnią. Tragizm sytuacji najuboższych ukazuje śmierć małej Jadwisi Gołąbskiej, której ciało leży "w poprzek na samym środku łóżka" w ponurej, stęchłej suterenie.
W czasie manifestacji robotników mieszkańcy suteren, w tym Władzia z rodziny Gołąbskich, doświadczają brutalności władz, co jeszcze mocniej podkreśla społeczne napięcia obecne w powieści Nałkowskiej.