Konrad Wallenrod - kluczowe informacje
"Konrad Wallenrod" to powieść poetycka napisana przez Adama Mickiewicza, osadzona w latach 1391-1393 podczas rządów tytułowego Konrada. Akcja rozgrywa się głównie w Malborku (Marienburg), z retrospekcjami na Litwie. To utwór synkretyczny z fragmentaryczną fabułą, bez wyraźnej chronologii wydarzeń, z bohaterem-indywidualistą i subiektywnym narratorem.
Główny bohater, Konrad Wallenrod (naprawdę Walter Alf), zostaje mistrzem zakonu krzyżackiego, choć jest Litwinem. Jego żoną jest Aldona (córka księcia Kiejstuta), która żyje jako Pustelnica w wieży. Ważną postacią jest też Halban - wierny opiekun Konrada, wajdelota (wieszcz), który podsyca w nim nienawiść do zakonu i pragnienie zemsty.
Utwór wprowadza pojęcie wallenrodyzmu - postawy zakładającej, że w walce z wrogiem można sięgać po każdą metodę, pod warunkiem że jest skuteczna. Koncepcja ta bliska jest makiawelizmowi ("cel uświęca środki"). Wśród głównych motywów pojawia się patriotyzm, zdrada, zemsta, nieszczęśliwa miłość i rola poezji.
Warto zapamiętać! Kluczowym cytatem w utworze są słowa Halbana: "Szczęścia w domu nie znalazł, bo go nie było w ojczyźnie" - doskonale oddające tragizm bohatera, który poświęca osobiste szczęście dla dobra ojczyzny.
Fabuła obejmuje wybór Konrada na mistrza zakonu, jego zwlekanie z wojną przeciw Litwie, tajemnicze rozmowy z Pustelnicą (Aldoną), a ostatecznie wyprawę przeciw Litwie, która kończy się klęską Krzyżaków. Konrad zostaje skazany na śmierć przez tajny trybunał zakonny. Zażywa truciznę, odrzucając możliwość ucieczki z Aldoną, która również umiera, gdy dowiaduje się o jego śmierci.