Sielanka jako gatunek literacki
Sielanka to gatunek literacki przedstawiający życie wiejskie w wyidealizowany sposób. Opisuje beztroskie życie, uroki przyrody i przyjemności płynące z pracy na łonie natury. Często koncentruje się na szczęśliwej i spełnionej miłości między postaciami.
"Laura i Filon" Franciszka Karpińskiego to jedna z najbardziej znanych polskich sielanek. Ma formę dialogu poprzedzonego monologiem Laury, który przypomina arię operową. Karpiński nawiązuje do tradycji gatunku zapoczątkowanego w poezji antycznej przez Teokryta i Wergiliusza.
Bohaterami utworu są pasterze - Laura i Filon. Laura przybywa spóźniona na umówione spotkanie pod jaworem, ale nie zastaje ukochanego. Jej monolog pełen jest żalu, zazdrości i złości. Z niepokoju wyobraża sobie zdradę Filona z Dorydą, co doprowadza ją do wściekłości - rozbija koszyk z malinami i rzuca wieniec.
Ciekawostka: Sielanka jako gatunek była szczególnie popularna w epoce sentymentalizmu, który cenił szczere uczucia, prostotę i naturę jako przeciwwagę dla sztuczności i konwenansów epoki.
W kulminacyjnym momencie pojawia się Filon, który celowo ukrył się w zaroślach, aby wypróbować miłość Laury. Dialog kochanków prowadzi do czułego pojednania i potwierdzenia wzajemnych uczuć. Spędzają razem noc, rozmawiając o swojej miłości, aż do wschodu słońca.
Zgodnie z założeniami sentymentalizmu, tematem utworu są szczere uczucia prostych ludzi. Przyroda stanowi tło do wyrażania emocji bohaterów. Karpińskiego bardziej niż zewnętrzne wydarzenia interesuje analiza wewnętrznych przeżyć, emocji i relacji między bohaterami.