Literatura wojny i okupacji 1939-1945
Czas II wojny światowej zrodził literaturę o niespotykanym wcześniej charakterze. W latach 1939-1945 rozwinęły się specyficzne gatunki literackie jak reportaż, proza biograficzna oraz opowiadania dokumentujące okupacyjną rzeczywistość.
Główne motywy tej literatury koncentrowały się wokół doświadczenia okupacji z jej terrorem i konspiracją, Holocaustu czyli zagłady Żydów, oraz życia obozowego (literatura lagrowa i łagrowa). Powszechne było też odwoływanie się do katastrofizmu - motywów zagłady i apokalipsy, które wojna boleśnie urzeczywistniła.
Ważnym zjawiskiem było pojawienie się tzw. Pokolenia Kolumbów - pisarzy i poetów urodzonych około 1920 roku, którzy wchodzili w dorosłość wraz z wybuchem wojny. W ich twórczości widać zarówno poezję tyrtejską motywującą do walki, jak i głęboką refleksję nad zniszczeniem dawnego świata wartości.
Warto wiedzieć! Termin "człowiek zlagrowany" odnosi się do zjawiska dehumanizacji w obozach, gdzie panowała "moralność obozowa" i "reguła odwróconego dekalogu" - kompletne zaprzeczenie wartości humanistycznych i etycznych.