„Pan Tadeusz” Adam Mickiewicz

Alternatywny zapis:

Tadeusza i już czującej się gospodynią. Kiedy Tadeusz widzi ją po raz pierwszy wyglada jak w aureoli. Doskonale czuje się w swojej roli, z pewnością będzie szczęśliwą żoną Tadeusza; JACEK SOPLICA - brat Sędziego, ojciec Tadeusza oraz jego opiekun. W młodości przeżył głęboki zawód miłosny, który był powodem jego moralnego wypadku. Zabił stolnika przez co został ogłoszony zdrajcą. Wywołało to wewnętrzną przemianę. Dawnej pyszny i butny teraz stal się pokorny. Jest skromny, cichy, konsekwentny, party. Jako jedyny Ksiądz Robak (Jacek Soplica) odnosi sukces. Gerwazy przebacza mu zabójstwo stolnika, zostaje pośmiertnie zrehabilitowany. Pozostaje w pamięci jako narodowy bohater. SĘDZIA SPOLICA - gospodarz Soplicowa, brat Jacka, gorący patriota, zachowuje staropolskie obyczaje i tradycje. Opiekuje się Tadeuszem, ale respektuje wole Jacka co do losu syna. Nosi się po staropolsku. Jest niezmiernie gościnny, przyjmuje nawet Hrabiego, z którym procesuje się o stary zamek; TELIMENA - niemłoda opiekunka Zosi, szuka męża, jest bezkrytyczna, skoro uwodzi Tadeusza, potem wiąże matrymonialne nadzieje z Hrabia, wreszcie zostaje żoną Rejenta; GERWAZY I PROTAZY - pierwszy jest sługa Horeszków, drugi to sługa Sopliców. Obaj są wierni i oddam swoim panom. Pałają do siebie wzajemną nienawiścią, godzą się w XI w., co widać we wzruszającej scenie, kiedy trącają się szklanicami z miodem wzajemnie sobie przytakują; JANKIEL - człowiek lubiany i poważany wśród okolicznej szlachty, wielki patriota. Znany ze swych muzycznych talentów; WOJSKA HRECZECHA, REJENT, ASESOR - typowi staropolscy szlachcice, przyjaciele Sędziego; SZLACHTA DOBRZYŃSKA - mieszkańcy zaścianka Dobrzyn. Zubożała szlachta, zmuszona do pracy w roli. Ich przywódca jest Maciej Dobrzyński zwany też Ząbkiem, Kurkiem na kościele, Królikiem, Maćkiem nad Mackami; *PLAN WYDARZEŃ; KSIĘGA I GOSPODARSTWO; 1. Do Soplicowa przyjeżdża z Wilna Tadeusz. W swoim dawnym pokoju spotyka Zosię. Zapada wieczór. Tadeusz z wojskami idą pod las na spotkanie Sędziego i jego gości; 2. Powitanie Tadeusza z Sędzią. Uczta w starym zamku. Sędzia daje wykład na temat zasad dobrego wychowania. Telimena uwodzi Tadeusza, Asesor kłóci się z Rejentem. 3. Do Sędziego przychodzi ks.Robak, prawdopodobnie z tajemniczymi wiadomościami; KSIĘGA II ZAMEK; 1. Przygotowania do polowania; 2. Klucznik Gerwazy opowiada Hrabiemu historię zamku; 3. Śniadanie, flirty Tadeusza z Telimeną, opowieści damy o Petersburgu, dalszy ciąg kłótni Asesora z Rejentem; 4. Postanowienie o wyprawie na grzyby; KSIĘGA III UMIZGI; 1. Hrabia spotyka Zosię karmiącą ptactwo - jest zachwycony jej urodą; 2. Grzybobranie, Telimena odchodzi do „Świątyni dumania". Tadeusz podąża za nią; 3. Sędzia rozmawia z Telimeną o planach ożenienia Tadeusza z Zosią; 4. Nadchodzi Hrabia, a potem Tadeusz, rozmawiają z Telimeną, Tadeusz dostaje klucz do jej pokoju; KSIĘGA IV DYPLOMATKA I ŁOWY; 1. Polowanie. Rozmowy z karczmie Jankiela - Robak opowiada o Napoleonie, radzi „dom oczyścić ze śmierci” - przygotować się do walki, torować drogę zwycięskim wojskom francuskim; 2. Przygoda na polowaniu - niedźwiedź atakuje Hrabiego, na szczęście stojący w pobliżu Robak celnie strzela ratują Hrabiemu życie; 3. Gra Wojskiego na roku, uczta z litewskim bigosem, Wojski opowiada Historie Domejki Dowejki; KSIĘGA V KŁÓTNIA; 1. Matrymonialne plany Telimeny. Zosia zostaje wprowadzona do towarzystwa i przedstawiona Tadeuszowi; 2. Tadeusz olśniony Zosią, Telimena jest w rozpaczy, oddala się do „Świątyni dumania”, za nią podąża Tadeusz, przygoda z mrówkami; 3. Kolacja na zamku. Tadeusz w rozterce; 4. Zjawia się Gerwazy, zawstydza Hrabiego, który brata się z Soplicami, obraża Sędziego, rozpoczyna się regularna bitwa. Goście w popłochu opuszczają zamek. Gerwazy doradza Hrabiemu zorganizowanie „zajazdu" na Soplicowo; KSIĘGA VI ZAŚCIANEK; 1. Sędzia i Protazy przygotowują pozew sądowy. Robak zawiadamia Sędziego, że zbliżają się wojska Napoleona, radzą jak się przygotować na ich przybycie; 2. Zaścianek Dobrzyński i jego mieszkańcy; KSIĘGA VII RADA; 1. W domostwie Maćka odbywa się rada, w jaki sposób przygotować Litwę na przyjęcie Francuzów, szlachta chce walczyć z Rosjanami; 2. Pojawia się Gerwazy, który wykorzystując wojownicze nastroje mieszkańców zaścianka rzuca hasło zajazdu na Soplicowo; 3. Rozgniewany Maciek na Maćkami wyprasza cale towarzystwo. Mimo to decyzja zajazdu już zapadła; KSIĘGA VIII ZAJAZD; 1. Robak wyznaje Sędziemu, że jest jego bratem i odkrywa mu swój plan zorganizowania powstania, który niszczy Gerwazy; 2. Tadeusz pragnie wyjechać, jest zakochany w Zosi, ma wyrzuty sumienia z powodu Telimeny, odbywa z nią burzliwą rozmowę; 3. Zajazd na dwór Sopliców - wielka bitwa, uczta zwycięzców na zamku; KSIĘGA IX BITWA; 1. Przybywają Rosjanie, szlachta dobrzyńską zostaje uwięziona; 2. Podstęp Robaka. Major Płyt zaleca się do Telimeny, Tadeusz jej broni. Dobrzyńscy uwolnieni. Rozpoczyna się walka, Robak zostaje ciężko ranny. KSIĘGA V EMIGRACJA,JACEK; 1. Litwini biorący udział w walce postanawiają opuścić Soplicowo i dołączyć do polskiego wojska; 2. Hrabia czule żegna Telimenę. Tedeusz i Zosia wyznają sobie miłość. Pożegnanie; 3. Robak ujawnia swoje prawdziwe nazwisko. Gerwazy mu przebacza. Jacek umiera; KSIĘGA XI ROK 1812; 1. Wojska Napoleona wkraczają na Litwę. W Soplicowie przybywają generałowie; Dąbrowski, Kniaziewicz, Małachowski, Giedrojć, Grabowski; 2. Poranna msza i rehabilitacja Jacka Soplicy; 3. Miedzy Horeszkami a Soplicami dochodzi do zgody; 4. Zaręczyny Zosi i Tadeusza, Asesora i Tekli Hreczeszanki, Rejenta i Telimeny; KSIĘGA XII KOCHAJMY SIĘ; 1. Staropolska uczta, koncert Jankiela na cymbałach. Polonez.