Główni bohaterowie
Oleńka Billewiczówna to wnuczka Herakliusza, zobowiązana testamentem do poślubienia Kmicica lub wstąpienia do zakonu. Zakochuje się w Andrzeju od pierwszego wejrzenia, ale ma tyle godności i dumy, że otwarcie krytykuje jego hulaszczy tryb życia. Jest uczciwa i stała w uczuciach - konsekwentnie odrzuca zaloty Bogusława Radziwiłła i pozostaje symbolem polskiej patriotki.
Jan Onufry Zagłoba uosabia pozytywne cechy staropolskiego sarmaty - jest wesoły, dowcipny, rubaszny i odważny. Mimo że nie jest najlepszym żołnierzem, zostaje regimentarzem i skutecznie zaprowadza porządek w obozie pod Białymstokiem. Jest wielkim optymistą i gorącym patriotą, słynącym z celnych i dowcipnych komentarzy.
Wśród bohaterów występują też: Herakliusz Billewicz (pułkownik, patriota), Stanisław Skrzetuski (doświadczony oficer) oraz zdrajcy - Janusz Radziwiłł (dumny książę, symbol najgorszych wad sarmackich) i Bogusław Radziwiłł (rozmiłowany w zagranicznej modzie i wygodnym życiu).
Zapamiętaj! Postacie w "Potopie" reprezentują różne postawy Polaków podczas najazdu - od zdrajców po bohaterów narodowych, co pozwala zrozumieć złożoność polskiego społeczeństwa XVII wieku.