Stosunki społeczne i ekonomiczne w epoce pozytywizmu

Pozytywizm w Polsce i Europie przyniósł znaczące zmiany w strukturze społecznej i ekonomicznej. Okres ten charakteryzował się dynamicznym rozwojem przemysłu i wzrostem urbanizacji, co doprowadziło do upadku systemu feudalnego i ukształtowania się kapitalizmu.

Vocabulary: Urbanizacja to rozwój miast, powiększanie się terenów miejskich i liczebności ich mieszkańców.

W wyniku tych przemian powstały nowe klasy społeczne:

1. Burżuazja - warstwa społeczna ludzi zamożnych o wysokich pozycjach, właściciele wielkich przedsiębiorstw przemysłowych lub handlowych.
2. Proletariat - klasa społeczna składająca się z robotników, najuboższa warstwa społeczna w mieście.

Highlight: Ludność wiejska migrowała do miast w poszukiwaniu pracy i szansy na lepsze życie, co prowadziło do konfliktów między robotnikami a przemysłowcami.

W odpowiedzi na te konflikty powstał ruch robotniczy, walczący o poprawę warunków pracy i prawa do wpływania na życie społeczno-polityczne.

Literatura pozytywizmu charakteryzowała się dominacją realizmu. Powstawały powieści realistyczne, które skupiały się na teraźniejszych tematach, odchodząc od zainteresowania przeszłością. Wszechwiedzący narrator osądzał czyny bohaterów, potępiając występki i chwaląc cnoty.

Example: Do najważniejszych autorów tego okresu należeli: Stendhal, Balzak (Francja), Dickens (Anglia), Turgieniew i Tołstoj (Rosja).

W malarstwie również dominował realizm. Artyści zerwali z uczuciowością i romantyczną nastrojowością, skupiając się na ukazaniu prawdy o człowieku i współczesnym świecie. Bohaterami obrazów byli często prości, ubodzy ludzie przedstawiani w scenach z życia codziennego.

Quote: "Celem było ukazanie prawdy o człowieku i współczesnym świecie oraz społeczne posłannictwo."

Do najwybitniejszych malarzy tego okresu należeli Honore Daumier, Jean-Francois Millet i Gustave Courbet.

Nazwa i chronologia pozytywizmu

Pozytywizm to termin odnoszący się do zjawisk kulturowych, społecznych i politycznych, które pojawiły się na ziemiach polskich po powstaniu styczniowym. Nazwa ta została zaczerpnięta z rozprawy "Kurs filozofii pozytywnej" francuskiego myśliciela Augusta Comte'a.

Highlight: W Europie Zachodniej "pozytywizm" odnosił się głównie do filozofii, podczas gdy nurty literackie i artystyczne tego okresu określano mianem realizmu i naturalizmu.

Chronologia epoki pozytywizmu różni się nieco w zależności od regionu:

• W Europie Zachodniej: od lat 40. do lat 80. XIX wieku
• W Polsce: umownie od 1864 roku (upadek powstania styczniowego) do początku lat 90. XIX wieku

Definition: Realizm to kierunek w literaturze i sztuce, którego celem było wierne odzwierciedlanie rzeczywistości, zgodne z zasadami życiowego prawdopodobieństwa.

Definition: Naturalizm to kierunek, którego przedstawiciele dążyli do przedstawienia prawdy, opierając się na rzetelnych obserwacjach i faktach, rezygnując z wykorzystania wyobraźni oraz formułowania ocen i komentarzy.

Epoka pozytywizmu charakteryzowała się znaczącym postępem naukowo-technicznym. Myśliciele zachodnioeuropejscy, wzorem oświeceniowych poprzedników, głosili zaufanie do rozumu ludzkiego i naukowego poznania. Doprowadziło to do dynamicznego rozwoju nauk przyrodniczych i ścisłych, co zaowocowało rewolucyjnymi odkryciami i ważnymi wynalazkami, takimi jak lampa naftowa, żarówka, telefon czy szczepionka przeciw wściekliźnie.