Można powiedzieć, że powieść "Przygody Tomka Sawyera" zrodziła się z chęci przywołania beztroskiego dzieciństwa, gdyż tematem powieści jest właśnie powrót do czasów dzieciństwa, dziecięcych zabaw i przygód oraz dziecięcego spojrzenia na świat. Jest to powieść przygodowa o wielowątkowej fabule, obejmującej wątki związane z poszukiwaniem skarbu, miłością Tomka i Becky, przyjaźnią Tomka z Huckiem oraz przygodami w szkole. Narracja jest prowadzona w trzeciej osobie, a w powieści występuje narrator wszechwiedzący, który zna przyszłość, przeszłość, a także myśli i uczucia postaci.
Wydarzenia rozgrywają się w końcu XIX w. w Ameryce, w małym miasteczku St. Petersburg nad rzeką Missisipi.
Tomek Sawyer
Bohater główny, sierota, wychowywany przez ciotkę Polly. Miał krótkie kręcone włosy, co było przyczyną jego wielkiego zmartwienia, gdyż uważał, że loki to "rzecz niemęska". Tomek był odważnym, pewnym siebie, bardzo samodzielnym chłopcem o dużym poczuciu uczciwości i ambicji. Miał także wrażliwą, dobrą naturę, choć potrafił być uparty i "twardziel". Był także wiernym i oddanym przyjacielem oraz przeżywał miłość do Becky.
Huckleberry Finn
Bohater drugoplanowy, przyjaciel Tomka, sierota, który prowadzi życie włóczęgi i lubi wolność. Jest samodzielny, umie o siebie zadbać, nie znosi być skrępowany i kocha swobodę. Jest także wiernym i oddanym przyjacielem.
Sid
Przyrodni brat Tomka, całkowite przeciwieństwo głównego bohatera. Jest grzeczny, posłuszny i nie ma awanturniczej żyłki.
Ciotka Polly
Wychowuje Tomka, bardzo go kocha, ale nie umie poskromić psot chłopca.
Rebeka Thatcher
Śliczna dziewczynka, ukochana Tomka, która razem z nim błądzą w pieczarach.
Mark Twain przedstawił w swojej powieści wakacyjne przygody dzieci z małego amerykańskiego miasteczka. Chłopcy marzą o wielkich czynach i niebezpiecznych sytuacjach, w których mogliby dowieść swojego bohaterstwa. Uciekają z domu, bawią się w piratów, zamierzają założyć bandę rozbójników. Tomek i Huck są świadkami morderstwa, śledzą szajkę przestępców i popadają w coraz większe tarapaty, co wymaga od nich dojrzałości i odwagi.
- Spotkanie Tomka z Huckiem.
- W szkółce niedzielnej.
- Tomek zakochany w Becky.
- Zbrodnia.
- Zabawa chłopców w piratów na wyspie.
- Poszukiwanie skarbów.
- W pieczarach.
- Becky i Tomek w śmiertelnym niebezpieczeństwie.
- Odnalezieni.
Tematem powieści są przygody tytułowego bohatera i jego przyjaciela, Hucka. Tomek, sierota wychowywany przez ciotkę Polly, przeżywa szkolne życie, swoją miłość do koleżanki Becky, a także dramatyczne wydarzenia związane ze świadectwem morderstwa na cmentarzu. Ostatecznie obaj chłopcy udowadniają swoją dojrzałość i odwagę.
