Przedmioty

Przedmioty

Więcej

Szukaj

Knowunity Pro

AI Knowunity

Średniowiecze: Początek i koniec w Polsce i Europie, Najważniejsze dzieła i twórcy

Otwórz

1200

4

user profile picture

Martyna Kłoska

27.10.2022

Język polski

Średniowiecze

Przedmioty

/

Język polski

/

Młoda polska

/

"ludzie bezdomni" stefan żeromski

/

Charakterystyka bohaterów

Średniowiecze: Początek i koniec w Polsce i Europie, Najważniejsze dzieła i twórcy

Średniowiecze w Polsce i Europie - epoka historyczno-literacka charakteryzująca się dominacją chrześcijaństwa i kultury łacińskiej.

  • Ramy czasowe średniowiecza w Polsce obejmują okres od X do XV wieku, rozpoczynając się chrztem Polski przez Mieszka I
  • Ramy czasowe średniowiecza w Europie to okres od V do XV wieku
  • Teocentryzm w średniowieczu stanowił główną ideę epoki, stawiając Boga w centrum wszechświata
  • Literatura średniowiecza w Polsce rozwijała się głównie w formie tekstów religijnych, kronik i poezji rycerskiej
  • Najważniejsze utwory średniowiecza to Bogurodzica, Rozmowa Mistrza Polikarpem ze Śmiercią oraz kroniki
...

27.10.2022

19904

Średniowiecze RAMY CZASOWE EUROPIE V-XV POLSCE X-XV Rozpoczyna się przyjęciem chrztu Polski przez Mieszka I DOMINUJĄCE POJĘCIA teocentryzm c

Zobacz

Literatura polskiego średniowiecza

Literatura polskiego średniowiecza obejmowała różnorodne gatunki, w tym:

  1. Utwory religijne: kazania, pieśni, hymny, modlitwy, przekłady Biblii
  2. Kroniki i dokumenty historyczne
  3. Kalendarze i żywoty świętych
  4. Epitafia i satyry

Vocabulary: Literatura średniowiecza w Polsce charakteryzowała się występowaniem archaizmów, czyli wyrazów lub form językowych, które wyszły z użycia.

Wyróżniamy następujące typy archaizmów:

  • Leksykalne - słowa, które wyszły z użycia
  • Znaczeniowe - słowa, których znaczenie uległo zmianie
  • Fleksyjne - formy odmienne od współczesnych
  • Fonetyczne - związane z wymową
  • Słowotwórcze - dotyczące budowy słów

Literatura średniowiecza przykłady obejmują zarówno utwory anonimowe, jak i dzieła znanych autorów. Wśród najważniejszych utworów średniowiecza znajdują się:

  1. Bogurodzica - pierwszy polski hymn i najstarsza pieśń religijna

Highlight: Teocentryzm w Bogurodzicy przejawia się w centralnej roli Matki Boskiej jako pośredniczki między ludźmi a Bogiem.

  1. "Rozmowa Mistrza Polikarpa ze Śmiercią" - utwór poruszający temat triumfu śmierci

  2. "Pieśń o Rolandzie" - epos rycerski opowiadający o heroicznych czynach hrabiego Rolanda

Te utwory stanowią fundament literatury średniowiecza lektury i są kluczowe dla zrozumienia kultury i mentalności epoki.

Średniowiecze RAMY CZASOWE EUROPIE V-XV POLSCE X-XV Rozpoczyna się przyjęciem chrztu Polski przez Mieszka I DOMINUJĄCE POJĘCIA teocentryzm c

Zobacz

Kroniki i historiografia średniowieczna

Kroniki stanowiły ważny element literatury średniowiecznej, dokumentując historię i kształtując tożsamość narodową. Najważniejsi twórcy średniowiecza w dziedzinie historiografii to:

  1. Gall Anonim (XII w.) - autor kroniki opisującej czasy Bolesława Chrobrego, Śmiałego i Krzywoustego

Example: Anonimowość w średniowieczu jest widoczna w przypadku Galla Anonima, którego prawdziwe imię pozostaje nieznane.

  1. Wincenty Kadłubek (XII/XIII w.) - biskup krakowski, autor kroniki łączącej historię z legendą

  2. Jan Długosz (XV w.) - pierwszy prawdziwy historyk polski, autor obszernej kroniki

Quote: Jan Długosz uważał, że "Historia jest prawdziwą lekcją życia".

Kroniki te, pisane początkowo po łacinie, stanowią cenne źródło wiedzy o średniowiecznej Polsce i odzwierciedlają uniwersalizm średniowiecza w podejściu do historii.

Średniowiecze RAMY CZASOWE EUROPIE V-XV POLSCE X-XV Rozpoczyna się przyjęciem chrztu Polski przez Mieszka I DOMINUJĄCE POJĘCIA teocentryzm c

Zobacz

Gatunki literackie i motywy średniowiecza

Literatura średniowieczna obfitowała w różnorodne gatunki i motywy, odzwierciedlające dualizm średniowiecze - napięcie między sacrum a profanum. Wśród ważnych utworów i motywów znajdują się:

  1. Lament Świętokrzyski - utwór przedstawiający cierpienie Matki Boskiej pod krzyżem

Highlight: Motyw cierpiącej matki w Lamencie Świętokrzyskim nawiązuje do antycznego mitu o Demeter.

  1. Eposy rycerskie - wierszowane utwory opisujące dzieje bohaterów, częściowo inspirowane postaciami historycznych rycerzy

  2. Gatunki dramatyczne: miracle, misterium, farsa, komedia elegijna, dramat liturgiczny

Vocabulary: Literatura parenetyczna to utwory przedstawiające wzorce osobowe, np. idealnego rycerza w eposach.

  1. Motyw Deesis - przedstawienie trzech postaci: Maryi, Jezusa i Jana Chrzciciela, symbolizujące wstawiennictwo za ludzkością

  2. Memento mori - motyw przypominający o nieuchronności śmierci

Te gatunki i motywy kształtowały literaturę średniowiecza w Polsce, odzwierciedlając teocentryzm średniowiecze definicja i uniwersalne wartości epoki.

Średniowiecze RAMY CZASOWE EUROPIE V-XV POLSCE X-XV Rozpoczyna się przyjęciem chrztu Polski przez Mieszka I DOMINUJĄCE POJĘCIA teocentryzm c

Zobacz

Strona 5: Gatunki literackie średniowiecza

Literatura średniowiecza lektury obejmuje różnorodne gatunki dramatyczne i epickie.

Definition: Epos rycerski - utwór wierszowany opisujący dzieje bohaterów-rycerzy.

Highlight: Główne cechy literatury średniowiecznej to podniosłość stylu, epickość, realizm i rozlewność opisu.

Vocabulary: Memento mori - "pamiętaj o śmierci", jeden z najważniejszych motywów średniowiecznych.

Średniowiecze RAMY CZASOWE EUROPIE V-XV POLSCE X-XV Rozpoczyna się przyjęciem chrztu Polski przez Mieszka I DOMINUJĄCE POJĘCIA teocentryzm c

Zobacz

Ramy czasowe i kluczowe pojęcia średniowiecza

Ramy czasowe średniowiecza w Europie obejmują okres od V do XV wieku, podczas gdy ramy czasowe średniowiecza w Polsce to X-XV wiek. Początek średniowiecza w Polsce wiąże się z przyjęciem chrztu przez Mieszka I.

Epoka ta charakteryzowała się dominacją kilku kluczowych pojęć:

  1. Teocentryzm - pogląd uznający Boga za przyczynę i cel istnienia wszystkich bytów.

Definicja: Teocentryzm średniowiecze definicja to światopogląd stawiający Boga w centrum wszechświata i ludzkiego życia.

  1. Scholastyka - nauka uprawiana na średniowiecznych uniwersytetach, łącząca teologię z filozofią.

  2. Uniwersalizm w średniowieczu - idea jedności Europy, przejawiająca się w upodobnieniu różnych sfer życia w wielu krajach.

Highlight: Uniwersalizm średniowiecza początkowo odnosił się do kwestii politycznych, religijnych i językowych, a z czasem objął szersze aspekty kultury.

  1. Eschatologia - doktryna dotycząca ostatecznego przeznaczenia świata, ludzkości i człowieka, szczególnie związana z judaizmem, chrześcijaństwem i islamem.

  2. Danse macabre - alegoryczny taniec wyrażający równość wszystkich ludzi wobec śmierci.

  3. Ars moriendi - sztuka umierania, koncentrująca się na przebywaniu umierającego na łożu śmierci i walce o jego duszę między siłami dobra i zła.

Te pojęcia kształtowały średniowieczną mentalność i znalazły odzwierciedlenie w literaturze i sztuce epoki.

Podobne notatki

Know Antyk (starożytność) thumbnail

34

1583

4/5

Antyk (starożytność)

Ta notatka pozwoliła mi nauczyć się najważniejszych rzeczy o antyku

Know ocalony Tadeusz Różewicz thumbnail

76

2503

4

ocalony Tadeusz Różewicz

notatka z "Ocalony" Tadeusza Różewicza

Know Młoda Polska thumbnail

168

4296

4/3

Młoda Polska

Nazwy epoki, periodyzacja, hasła epoki, wzorce parenetyczne, filozofia, kierunki w sztuce, poezja, poeta, Tatry, franciszkanizm

Know Rozprawka "dobro własne, czy dobro ogółu?" thumbnail

95

2445

1/2

Rozprawka "dobro własne, czy dobro ogółu?"

Rozprawka

Know Młoda Polska - wstęp do epoki thumbnail

148

5137

4/5

Młoda Polska - wstęp do epoki

Najważniejsze informacje dotyczące epoki Młodej Polski. Geneza nazwy, czas trwania, charakterystyka, sztuka, kierunki modernizmu, filozofie, cechy literatury, ośrodki kultury i sztuki, prądy literackie, cechy światopoglądu i ważne pojęcia

Know Toposy i motywy antyczne thumbnail

67

2907

1/2

Toposy i motywy antyczne

W notatce m.in: młodość, serce vs rozum, poświęcenie, miłość do ludzi, prometeizm, cierpienie, archetypy, poeta i poezja, wędrówka, miasto. Utwory: Mit o Dedalu i Ikarze, Mit o Prometeuszu.

Nie ma nic odpowiedniego? Sprawdź inne przedmioty.

Knowunity jest aplikacją edukacyjną #1 w pięciu krajach europejskich

Knowunity zostało wyróżnione przez Apple i widnieje się na szczycie listy w sklepie z aplikacjami w kategorii edukacja w takich krajach jak Polska, Niemcy, Włochy, Francje, Szwajcaria i Wielka Brytania. Dołącz do Knowunity już dziś i pomóż milionom uczniów na całym świecie.

Ranked #1 Education App

Pobierz z

Google Play

Pobierz z

App Store

Knowunity jest aplikacją edukacyjną #1 w pięciu krajach europejskich

4.9+

Średnia ocena aplikacji

17 M

Uczniowie korzystają z Knowunity

#1

W rankingach aplikacji edukacyjnych w 17 krajach

950 K+

Uczniowie, którzy przesłali notatki

Nadal nie jesteś pewien? Zobacz, co mówią inni uczniowie...

Użytkownik iOS

Tak bardzo kocham tę aplikację [...] Polecam Knowunity każdemu!!! Moje oceny poprawiły się dzięki tej aplikacji :D

Filip, użytkownik iOS

Aplikacja jest bardzo prosta i dobrze zaprojektowana. Do tej pory zawsze znajdowałam wszystko, czego szukałam :D

Zuzia, użytkownik iOS

Uwielbiam tę aplikację ❤️ właściwie używam jej za każdym razem, gdy się uczę.

Przedmioty

/

Język polski

/

Młoda polska

/

"ludzie bezdomni" stefan żeromski

/

Charakterystyka bohaterów

Średniowiecze: Początek i koniec w Polsce i Europie, Najważniejsze dzieła i twórcy

user profile picture

Martyna Kłoska

@martynakoska_vxea

·

53 Obserwujących

Obserwuj

Średniowiecze w Polsce i Europie - epoka historyczno-literacka charakteryzująca się dominacją chrześcijaństwa i kultury łacińskiej.

  • Ramy czasowe średniowiecza w Polsce obejmują okres od X do XV wieku, rozpoczynając się chrztem Polski przez Mieszka I
  • Ramy czasowe średniowiecza w Europie to okres od V do XV wieku
  • Teocentryzm w średniowieczu stanowił główną ideę epoki, stawiając Boga w centrum wszechświata
  • Literatura średniowiecza w Polsce rozwijała się głównie w formie tekstów religijnych, kronik i poezji rycerskiej
  • Najważniejsze utwory średniowiecza to Bogurodzica, Rozmowa Mistrza Polikarpem ze Śmiercią oraz kroniki
...

27.10.2022

19904

 

5/1

 

Język polski

1200

Średniowiecze RAMY CZASOWE EUROPIE V-XV POLSCE X-XV Rozpoczyna się przyjęciem chrztu Polski przez Mieszka I DOMINUJĄCE POJĘCIA teocentryzm c

Zarejestruj się, aby zobaczyć notatkę. To nic nie kosztuje!

Dostęp do wszystkich materiałów

Popraw swoje oceny

Dołącz do milionów studentów

Rejestrując się akceptujesz Warunki korzystania z usługi i Politykę prywatności.

Literatura polskiego średniowiecza

Literatura polskiego średniowiecza obejmowała różnorodne gatunki, w tym:

  1. Utwory religijne: kazania, pieśni, hymny, modlitwy, przekłady Biblii
  2. Kroniki i dokumenty historyczne
  3. Kalendarze i żywoty świętych
  4. Epitafia i satyry

Vocabulary: Literatura średniowiecza w Polsce charakteryzowała się występowaniem archaizmów, czyli wyrazów lub form językowych, które wyszły z użycia.

Wyróżniamy następujące typy archaizmów:

  • Leksykalne - słowa, które wyszły z użycia
  • Znaczeniowe - słowa, których znaczenie uległo zmianie
  • Fleksyjne - formy odmienne od współczesnych
  • Fonetyczne - związane z wymową
  • Słowotwórcze - dotyczące budowy słów

Literatura średniowiecza przykłady obejmują zarówno utwory anonimowe, jak i dzieła znanych autorów. Wśród najważniejszych utworów średniowiecza znajdują się:

  1. Bogurodzica - pierwszy polski hymn i najstarsza pieśń religijna

Highlight: Teocentryzm w Bogurodzicy przejawia się w centralnej roli Matki Boskiej jako pośredniczki między ludźmi a Bogiem.

  1. "Rozmowa Mistrza Polikarpa ze Śmiercią" - utwór poruszający temat triumfu śmierci

  2. "Pieśń o Rolandzie" - epos rycerski opowiadający o heroicznych czynach hrabiego Rolanda

Te utwory stanowią fundament literatury średniowiecza lektury i są kluczowe dla zrozumienia kultury i mentalności epoki.

Średniowiecze RAMY CZASOWE EUROPIE V-XV POLSCE X-XV Rozpoczyna się przyjęciem chrztu Polski przez Mieszka I DOMINUJĄCE POJĘCIA teocentryzm c

Zarejestruj się, aby zobaczyć notatkę. To nic nie kosztuje!

Dostęp do wszystkich materiałów

Popraw swoje oceny

Dołącz do milionów studentów

Rejestrując się akceptujesz Warunki korzystania z usługi i Politykę prywatności.

Kroniki i historiografia średniowieczna

Kroniki stanowiły ważny element literatury średniowiecznej, dokumentując historię i kształtując tożsamość narodową. Najważniejsi twórcy średniowiecza w dziedzinie historiografii to:

  1. Gall Anonim (XII w.) - autor kroniki opisującej czasy Bolesława Chrobrego, Śmiałego i Krzywoustego

Example: Anonimowość w średniowieczu jest widoczna w przypadku Galla Anonima, którego prawdziwe imię pozostaje nieznane.

  1. Wincenty Kadłubek (XII/XIII w.) - biskup krakowski, autor kroniki łączącej historię z legendą

  2. Jan Długosz (XV w.) - pierwszy prawdziwy historyk polski, autor obszernej kroniki

Quote: Jan Długosz uważał, że "Historia jest prawdziwą lekcją życia".

Kroniki te, pisane początkowo po łacinie, stanowią cenne źródło wiedzy o średniowiecznej Polsce i odzwierciedlają uniwersalizm średniowiecza w podejściu do historii.

Średniowiecze RAMY CZASOWE EUROPIE V-XV POLSCE X-XV Rozpoczyna się przyjęciem chrztu Polski przez Mieszka I DOMINUJĄCE POJĘCIA teocentryzm c

Zarejestruj się, aby zobaczyć notatkę. To nic nie kosztuje!

Dostęp do wszystkich materiałów

Popraw swoje oceny

Dołącz do milionów studentów

Rejestrując się akceptujesz Warunki korzystania z usługi i Politykę prywatności.

Gatunki literackie i motywy średniowiecza

Literatura średniowieczna obfitowała w różnorodne gatunki i motywy, odzwierciedlające dualizm średniowiecze - napięcie między sacrum a profanum. Wśród ważnych utworów i motywów znajdują się:

  1. Lament Świętokrzyski - utwór przedstawiający cierpienie Matki Boskiej pod krzyżem

Highlight: Motyw cierpiącej matki w Lamencie Świętokrzyskim nawiązuje do antycznego mitu o Demeter.

  1. Eposy rycerskie - wierszowane utwory opisujące dzieje bohaterów, częściowo inspirowane postaciami historycznych rycerzy

  2. Gatunki dramatyczne: miracle, misterium, farsa, komedia elegijna, dramat liturgiczny

Vocabulary: Literatura parenetyczna to utwory przedstawiające wzorce osobowe, np. idealnego rycerza w eposach.

  1. Motyw Deesis - przedstawienie trzech postaci: Maryi, Jezusa i Jana Chrzciciela, symbolizujące wstawiennictwo za ludzkością

  2. Memento mori - motyw przypominający o nieuchronności śmierci

Te gatunki i motywy kształtowały literaturę średniowiecza w Polsce, odzwierciedlając teocentryzm średniowiecze definicja i uniwersalne wartości epoki.

Średniowiecze RAMY CZASOWE EUROPIE V-XV POLSCE X-XV Rozpoczyna się przyjęciem chrztu Polski przez Mieszka I DOMINUJĄCE POJĘCIA teocentryzm c

Zarejestruj się, aby zobaczyć notatkę. To nic nie kosztuje!

Dostęp do wszystkich materiałów

Popraw swoje oceny

Dołącz do milionów studentów

Rejestrując się akceptujesz Warunki korzystania z usługi i Politykę prywatności.

Strona 5: Gatunki literackie średniowiecza

Literatura średniowiecza lektury obejmuje różnorodne gatunki dramatyczne i epickie.

Definition: Epos rycerski - utwór wierszowany opisujący dzieje bohaterów-rycerzy.

Highlight: Główne cechy literatury średniowiecznej to podniosłość stylu, epickość, realizm i rozlewność opisu.

Vocabulary: Memento mori - "pamiętaj o śmierci", jeden z najważniejszych motywów średniowiecznych.

Średniowiecze RAMY CZASOWE EUROPIE V-XV POLSCE X-XV Rozpoczyna się przyjęciem chrztu Polski przez Mieszka I DOMINUJĄCE POJĘCIA teocentryzm c

Zarejestruj się, aby zobaczyć notatkę. To nic nie kosztuje!

Dostęp do wszystkich materiałów

Popraw swoje oceny

Dołącz do milionów studentów

Rejestrując się akceptujesz Warunki korzystania z usługi i Politykę prywatności.

Ramy czasowe i kluczowe pojęcia średniowiecza

Ramy czasowe średniowiecza w Europie obejmują okres od V do XV wieku, podczas gdy ramy czasowe średniowiecza w Polsce to X-XV wiek. Początek średniowiecza w Polsce wiąże się z przyjęciem chrztu przez Mieszka I.

Epoka ta charakteryzowała się dominacją kilku kluczowych pojęć:

  1. Teocentryzm - pogląd uznający Boga za przyczynę i cel istnienia wszystkich bytów.

Definicja: Teocentryzm średniowiecze definicja to światopogląd stawiający Boga w centrum wszechświata i ludzkiego życia.

  1. Scholastyka - nauka uprawiana na średniowiecznych uniwersytetach, łącząca teologię z filozofią.

  2. Uniwersalizm w średniowieczu - idea jedności Europy, przejawiająca się w upodobnieniu różnych sfer życia w wielu krajach.

Highlight: Uniwersalizm średniowiecza początkowo odnosił się do kwestii politycznych, religijnych i językowych, a z czasem objął szersze aspekty kultury.

  1. Eschatologia - doktryna dotycząca ostatecznego przeznaczenia świata, ludzkości i człowieka, szczególnie związana z judaizmem, chrześcijaństwem i islamem.

  2. Danse macabre - alegoryczny taniec wyrażający równość wszystkich ludzi wobec śmierci.

  3. Ars moriendi - sztuka umierania, koncentrująca się na przebywaniu umierającego na łożu śmierci i walce o jego duszę między siłami dobra i zła.

Te pojęcia kształtowały średniowieczną mentalność i znalazły odzwierciedlenie w literaturze i sztuce epoki.

Podobne notatki

Język polski - Antyk (starożytność)

Ta notatka pozwoliła mi nauczyć się najważniejszych rzeczy o antyku

34

1583

0

Know Antyk (starożytność) thumbnail

Język polski - ocalony Tadeusz Różewicz

notatka z "Ocalony" Tadeusza Różewicza

76

2503

0

Know ocalony Tadeusz Różewicz thumbnail

Język polski - Młoda Polska

Nazwy epoki, periodyzacja, hasła epoki, wzorce parenetyczne, filozofia, kierunki w sztuce, poezja, poeta, Tatry, franciszkanizm

168

4296

0

Know Młoda Polska thumbnail

Język polski - Rozprawka "dobro własne, czy dobro ogółu?"

Rozprawka

95

2445

0

Know Rozprawka "dobro własne, czy dobro ogółu?" thumbnail

Język polski - Młoda Polska - wstęp do epoki

Najważniejsze informacje dotyczące epoki Młodej Polski. Geneza nazwy, czas trwania, charakterystyka, sztuka, kierunki modernizmu, filozofie, cechy literatury, ośrodki kultury i sztuki, prądy literackie, cechy światopoglądu i ważne pojęcia

148

5137

0

Know Młoda Polska - wstęp do epoki thumbnail

Język polski - Toposy i motywy antyczne

W notatce m.in: młodość, serce vs rozum, poświęcenie, miłość do ludzi, prometeizm, cierpienie, archetypy, poeta i poezja, wędrówka, miasto. Utwory: Mit o Dedalu i Ikarze, Mit o Prometeuszu.

67

2907

0

Know Toposy i motywy antyczne thumbnail

Nie ma nic odpowiedniego? Sprawdź inne przedmioty.

Knowunity jest aplikacją edukacyjną #1 w pięciu krajach europejskich

Knowunity zostało wyróżnione przez Apple i widnieje się na szczycie listy w sklepie z aplikacjami w kategorii edukacja w takich krajach jak Polska, Niemcy, Włochy, Francje, Szwajcaria i Wielka Brytania. Dołącz do Knowunity już dziś i pomóż milionom uczniów na całym świecie.

Ranked #1 Education App

Pobierz z

Google Play

Pobierz z

App Store

Knowunity jest aplikacją edukacyjną #1 w pięciu krajach europejskich

4.9+

Średnia ocena aplikacji

17 M

Uczniowie korzystają z Knowunity

#1

W rankingach aplikacji edukacyjnych w 17 krajach

950 K+

Uczniowie, którzy przesłali notatki

Nadal nie jesteś pewien? Zobacz, co mówią inni uczniowie...

Użytkownik iOS

Tak bardzo kocham tę aplikację [...] Polecam Knowunity każdemu!!! Moje oceny poprawiły się dzięki tej aplikacji :D

Filip, użytkownik iOS

Aplikacja jest bardzo prosta i dobrze zaprojektowana. Do tej pory zawsze znajdowałam wszystko, czego szukałam :D

Zuzia, użytkownik iOS

Uwielbiam tę aplikację ❤️ właściwie używam jej za każdym razem, gdy się uczę.