Nowela "Rozdziobią nas kruki, wrony" - kluczowe informacje
Nowela Stefana Żeromskiego z 1895 roku to fikcja historyczna osadzona jesienią 1864 roku w województwie mazowieckim. Utwór, reprezentujący epokę Młodej Polski, porusza problematykę relacji klasowych w polskim społeczeństwie okresu powstania styczniowego.
Główny bohater, Szymon Winrych (prawdziwe nazwisko Andrzej Borycki), to powstaniec transportujący broń. Jest postacią zdeterminowaną i upartą, choć fizycznie osłabioną. Drugi bohater to bezimenny chłop - ubogi mieszkaniec pobliskiej wsi, który, kierowany pamięcią o doznanych krzywdach, okrada ciało martwego powstańca.
Fabuła koncentruje się na tragicznym zdarzeniu: Winrych podczas transportu broni zostaje zatrzymany przez patrol rosyjski, odkryto przewożone przez niego karabiny, w konsekwencji czego zostaje zamordowany. Jego ciało staje się pożywieniem dla padlinożernych ptaków, a następnie zostaje ograbione przez chłopa i wrzucone do wspólnej mogiły z koniem.
Warto zapamiętać: Tytuł noweli "Rozdziobią nas kruki, wrony" ma głębokie znaczenie symboliczne - ptaki żerujące na ciele powstańca stanowią metaforę rozpadu ideałów narodowowyzwoleńczych i tragicznego losu powstańców.
Żeromski mistrzowsko operuje kontrastem - zestawia "wielką nadzieję nieśmiertelności" umierającego powstańca z brutalnością chłopa, który "bez wiedzy i woli" mści się za "tylowieczne niewolnictwo" i "wyzysk ludu". Ten kontrast podkreśla złożoność konfliktów społecznych i pokazuje, że walka narodowowyzwoleńcza miała także wymiar klasowy.