Główne idee i krytyka społeczna
Najważniejszym motywem "Szewców" jest pokazanie, jak rewolucje pożerają własne dzieci. Witkacy ukazuje, że rewolucjoniści po dojściu do władzy upajają się przywilejami i zmieniają poglądy na mniej radykalne, co prowadzi do kolejnych, coraz brutalniejszych przewrotów.
Witkacy przedstawia katastroficzną wizję przyszłości cywilizacji, w której zanikają uczucia metafizyczne i indywidualizm, co prowadzi do powszechnego "zbydlęcenia". Wysoką sztukę wypiera kultura masowa, a praca staje się mechaniczna i pozbawiona elementu twórczego. W efekcie powstaje społeczeństwo automatów, pozbawione wyższych wartości.
Ciekawym elementem dramatu jest klucz erotyczny - relacje między klasami społecznymi (mieszczaństwem, arystokracją i robotnikami) ukazane są w kategoriach seksualnych. Niezaspokojone pożądanie wywołuje frustrację, która prowadzi do eskalacji przemocy. Wszystkie te klasy tracą swoją dawną tożsamość i funkcje.
"Szewcy" to również dramat narodowy, w którym Witkacy diagnozuje przyczyny konfliktów i problemów społeczeństwa polskiego lat 30. XX wieku. Autor wnikliwie portretuje polskie społeczeństwo, odwołując się do realiów epoki i przywołując żywe mity narodowe.
Zwróć uwagę! Choć "Szewcy" powstali prawie sto lat temu, ich diagnoza mechanizmów władzy, rewolucji i przemian społecznych pozostaje zaskakująco aktualna również w dzisiejszych czasach.