Otwórz aplikację

Przedmioty

Chemiczny skład organizmów - przegląd kluczowych pierwiastków i wiązań

7

0

user profile picture

Natalia 🧸✨

3.12.2025

Biologia

2.1. Skład chemiczny organizmów

476

3 gru 2025

9 strony

Chemiczny skład organizmów - przegląd kluczowych pierwiastków i wiązań

user profile picture

Natalia 🧸✨

@nataliq.29

Każdy organizm żywy to skomplikowana fabryka chemiczna, w której dzieje... Pokaż więcej

Page 1
Page 2
Page 3
Page 4
Page 5
Page 6
Page 7
Page 8
Page 9
1 / 9
SKŁADNIKI NIEORGA
NICZNE ORGANIZMOW
Związki organiczne:
biaika
cukry
lipidy
-krasy nukleinowe
Związki nieorganiczne:
woda
sole mineralme
dwu

Składniki nieorganiczne organizmów

Twoje ciało składa się z dwóch głównych typów związków chemicznych. Związki organiczne to białka, cukry, lipidy i kwasy nukleinowe - te substancje zawierają węgiel i są podstawą życia. Związki nieorganiczne to przede wszystkim woda, sole mineralne i dwutlenek węgla.

Rośliny różnią się od zwierząt pod względem składu chemicznego. Mają ścianę komórkową zbudowaną z celulozy, której zwierzęta nie posiadają. Dodatkowo przeprowadzają fotosyntezę, dzięki której produkują glukozę.

Pierwiastki w organizmach dzielimy na dwie grupy. Makroelementy stanowią więcej niż 0,01% suchej masy komórki - to węgiel, wodór, azot, tlen, fosfor, siarka, magnez, potas, sód, chlor i wapń. Mikroelementy to mniej niż 0,01% - żelazo, fluor, kobalt, miedź, cynk czy jod.

💡 Pamiętaj: Pierwiastki biogenne (C, H, N, O, P, S) to podstawowe "cegiełki" życia - znajdziesz je w każdej żywej komórce!

SKŁADNIKI NIEORGA
NICZNE ORGANIZMOW
Związki organiczne:
biaika
cukry
lipidy
-krasy nukleinowe
Związki nieorganiczne:
woda
sole mineralme
dwu

Makro- i mikroelementy w działaniu

Wapń to nie tylko szkielet! Buduje kości kręgowców i szkielety bezkręgowców, ale też wpływa na pobudliwość neuronów i pracę serca. Bierze udział w procesie krzepnięcia krwi i nadaje pobudliwość mięśniom.

Magnez stabilizuje ATP (energię komórki), buduje kości i jest kluczowy dla roślin - znajduje się w centrum chlorofilu. Sód i potas działają razem, regulując pobudliwość neuronów i mięśni oraz utrzymując właściwe nawodnienie organizmu.

Z mikroelementów najważniejsze jest żelazo - bez niego nie ma hemoglobiny ani transportu tlenu. Jod kontroluje tarczycę, a jego niedobór powoduje wole. Fluor buduje szkliwo zębów, miedź uczestniczy w transporcie elektronów, cynk dba o nabłonki, a kobalt jest składnikiem witaminy B12.

💡 Ciekawostka: Niedobór jodu powoduje, że tarczyca rośnie (wole), próbując skompensować zbyt małą produkcję hormonów!

SKŁADNIKI NIEORGA
NICZNE ORGANIZMOW
Związki organiczne:
biaika
cukry
lipidy
-krasy nukleinowe
Związki nieorganiczne:
woda
sole mineralme
dwu

Wiązania między atomami

Atomy łączą się na różne sposoby, tworząc wszystkie substancje w twoim ciele. Wiązania kowalencyjne powstają przez współdzielenie elektronów - mogą być spolaryzowane jakwHCljak w H-Cl lub niespolaryzowane jakwO=Ojak w O=O. Wiązania jonowe to przyciąganie się przeciwnie naładowanych jonów, np. Na+ i Cl-.

Wiązania wodorowe to słabe, ale bardzo ważne połączenia między atomem wodoru a electroujemnym atomem innej cząsteczki. To one łączą nici DNA i wpływają na kształt białek!

Oddziaływania hydrofobowe występują między substancjami, które "nie lubią" wody - znajdziesz je w błonach komórkowych. Najsłabsze są siły van der Waalsa - krótkotrwałe wiązania między molekułami.

💡 Zapamiętaj: Wiązania wodorowe to klej, który trzyma razem struktury życia - od DNA po kształt białek!

SKŁADNIKI NIEORGA
NICZNE ORGANIZMOW
Związki organiczne:
biaika
cukry
lipidy
-krasy nukleinowe
Związki nieorganiczne:
woda
sole mineralme
dwu

Woda - podstawa życia

Zawartość wody w organizmie zależy od wieku i rodzaju tkanki. Krew to 83% wody, serce 49%, mięśnie 46%, a kości tylko 20-22%. Tkanka tłuszczowa zawiera najmniej - 10-15%. U 24-tygodniowego płodu woda stanowi aż 94% masy ciała, u noworodka 74%, a u osób starszych spada do około 50%.

Funkcje wody w organizmie są niezbędne do życia. Jest środkiem transportu dla wszystkich składników, reguluje temperaturę ciała i uczestniczy w trawieniu. Usuwa toksyny z organizmu i jest rozpuszczalnikiem dla większości związków chemicznych.

Woda dostaje się do organizmu na trzy sposoby: jako woda pitna, z warzyw i owoców oraz innych produktów spożywczych, a także jako woda metaboliczna powstająca podczas utleniania składników pokarmowych.

💡 Pamiętaj: Im młodszy organizm, tym więcej wody - noworodek to niemal 3/4 wody!

SKŁADNIKI NIEORGA
NICZNE ORGANIZMOW
Związki organiczne:
biaika
cukry
lipidy
-krasy nukleinowe
Związki nieorganiczne:
woda
sole mineralme
dwu

Budowa i właściwości wody

Cząsteczka wody składa się z dwóch atomów wodoru i jednego atomu tlenu połączonych wiązaniami kowalencyjnymi spolaryzowanymi. Ma wzór H₂O, ale to nie wszystko - jej kształt jest kluczowy!

Woda to dipol - ma dwa bieguny: ujemny przy tlenie i dodatni przy wodorach. To sprawia, że cząsteczki wody przyciągają się wzajemnie, tworząc wiązania wodorowe. Te słabe, ale liczne połączenia nadają wodzie jej wyjątkowe właściwości.

Dzięki polarnej budowie woda doskonale rozpuszcza inne substancje polarne i jonowe. To dlatego jest nazywana "uniwersalnym rozpuszczalnikiem" - większość reakcji biochemicznych zachodzi w roztworach wodnych.

💡 Kluczowe: Polarna budowa wody (dipol) to sekret jej niesamowitych właściwości - od rozpuszczania soli po tworzenie lodu!

SKŁADNIKI NIEORGA
NICZNE ORGANIZMOW
Związki organiczne:
biaika
cukry
lipidy
-krasy nukleinowe
Związki nieorganiczne:
woda
sole mineralme
dwu

Niezwykłe właściwości wody

Gęstość wody ma dziwną właściwość - lód jest lżejszy od wody ciekłej! W temperaturze 4°C woda ma największą gęstość, a przy 0°C najmniejszą. Dzięki temu lód pływa na powierzchni, chroniąc głębsze warstwy przed zamarzaniem.

Wysokie ciepło właściwe oznacza, że trzeba dużo energii, żeby podgrzać wodę o 1°C. To chroni organizmy przed gwałtownymi zmianami temperatury - twoje ciało działa jak naturalny termostat!

Wysokie ciepło parowania wykorzystują gruczoły potowe. Gdy się pocisz, woda odbiera dużo ciepła z twojego ciała, ochładzając je skutecznie. Spójność (kohezja) i przyleganie (adhezja) pozwalają wodzie "wspinać się" po naczyniach roślinnych, a wysokie napięcie powierzchniowe umożliwia nartnikowi bieganie po wodzie.

💡 Fascynujące: Gdyby lód był cięższy od wody, zbiorniki wodne zamarzałyby od dna - życie w wodzie byłoby niemożliwe!

SKŁADNIKI NIEORGA
NICZNE ORGANIZMOW
Związki organiczne:
biaika
cukry
lipidy
-krasy nukleinowe
Związki nieorganiczne:
woda
sole mineralme
dwu

Napięcie powierzchniowe w akcji

Wysokie napięcie powierzchniowe wody to efekt silnych wiązań wodorowych między jej cząsteczkami. Na powierzchni wody powstaje coś w rodzaju "niewidzialnej błony", która może utrzymać lekkie przedmioty.

Najlepszym przykładem jest nartnik piętnogłowy - ten niewielki owad dosłownie biega po powierzchni wody! Jego łapki wykorzystują napięcie powierzchniowe, nie przebijając "błony" wodnej.

To samo zjawisko obserwujesz, gdy kropla wody na liściu tworzy idealną kulkę zamiast się rozlać. Wiązania wodorowe sprawiają, że cząsteczki wody "trzymają się razem" mocniej niż z powierzchnią liścia.

💡 Zobacz to: Delikatnie połóż spinacz na powierzchni wody w szklance - dzięki napięciu powierzchniowemu będzie pływał!

SKŁADNIKI NIEORGA
NICZNE ORGANIZMOW
Związki organiczne:
biaika
cukry
lipidy
-krasy nukleinowe
Związki nieorganiczne:
woda
sole mineralme
dwu

Substancje hydrofilowe i hydrofobowe

Substancje hydrofilowe to te, które "lubią" wodę i łatwo się w niej rozpuszczają. Dzielą się na polarne (jak alkohol, glukoza, fruktoza) i jonowe (jak jony Na⁺, K⁺, Cl⁻). Mają one ładunki elektryczne lub fragmenty, które mogą tworzyć wiązania wodorowe z wodą.

Substancje hydrofobowe "unikają" kontaktu z wodą - to głównie związki niepolarne, jak tłuszcze czy oleje. Nie rozpuszczają się w wodzie, bo ich cząsteczki nie mogą tworzyć wiązań z polarnymi cząsteczkami wody.

To rozróżnienie jest kluczowe w biologii. Błony komórkowe wykorzystują właściwości hydrofobowe - ich wnętrze to hydrofobowe "ogony" lipidów, a powierzchnia to hydrofilowe "główki". Dzięki temu błona jest nieprzepuszczalna dla większości substancji.

💡 Zasada: "Podobne rozpuszcza podobne" - polarne substancje lubią wodę, niepolarne jej unikają!

SKŁADNIKI NIEORGA
NICZNE ORGANIZMOW
Związki organiczne:
biaika
cukry
lipidy
-krasy nukleinowe
Związki nieorganiczne:
woda
sole mineralme
dwu

Związki organiczne - budowa i grupy funkcyjne

Związki organiczne to podstawa życia na Ziemi. Dzielą się na makrocząsteczki (białka, kwasy nukleinowe, wielocukry) zbudowane z wielu mniejszych jednostek oraz prostsze cząsteczki jak glukoza czy aminokwasy.

Makrocząsteczki powstają z monomerów - małych "cegiełek" łączonych w długie łańcuchy zwane polimerami. Aminokwasy tworzą białka, nukleotydy budują kwasy nukleinowe, a monosacharydy (cukry proste) łączą się w wielocukry jak skrobia.

Procesy łączenia to polimeryzacja (tworzenie polimeru z monomerów) i kondensacja (z wydzieleniem wody). Proces odwrotny to rozkład polimeru na monomery z udziałem wody. Te reakcje non-stop zachodzą w twoich komórkach!

💡 Pamiętaj: Życie to gra w klocki - małe monomery łączą się w wielkie makrocząsteczki, które można znów rozłożyć na części!



Myśleliśmy, że nigdy nie zapytasz...

Czym jest Towarzysz AI z Knowunity?

Nasz asystent AI jest specjalnie dostosowany do potrzeb uczniów. W oparciu o miliony treści, które mamy na platformie, możemy udzielać uczniom naprawdę znaczących i trafnych odpowiedzi. Ale nie chodzi tylko o odpowiedzi, towarzysz prowadzi również uczniów przez codzienne wyzwania związane z nauką, ze spersonalizowanymi planami nauki, quizami lub treściami na czacie i 100% personalizacją opartą na umiejętnościach i rozwoju uczniów.

Gdzie mogę pobrać aplikację Knowunity?

Aplikację możesz pobrać z Google Play i Apple Store.

Czy aplikacja Knowunity naprawdę jest darmowa?

Tak, masz całkowicie darmowy dostęp do wszystkich notatek w aplikacji, możesz w każdej chwili rozmawiać z Ekspertami lub ich obserwować. Możesz użyć punktów, aby odblokować pewne funkcje w aplikacji, które również możesz otrzymać za darmo. Dodatkowo oferujemy usługę Knowunity Premium, która pozwala na odblokowanie większej liczby funkcji.

Nie ma nic odpowiedniego? Sprawdź inne przedmioty.

Zobacz, co mówią o nas nasi użytkownicy. Pokochali nas — pokochasz też i Ty.

4.9/5

App Store

4.8/5

Google Play

Aplikacja jest bardzo prosta i dobrze przemyślana. Do tej pory znalazłem wszystko, czego szukałem i mogłem się wiele nauczyć z innych notatek! Na pewno wykorzystam aplikację do pomocy przy robieniu prac domowych! No i oczywiście bardzo pomaga też jako inspiracja do robienia swoich notatek.

Stefan S

użytkownik iOS

Ta aplikacja jest naprawdę świetna. Jest tak wiele notatek i pomocnych informacji [...]. Moim problematycznym przedmiotem jest język niemiecki, a w aplikacji jest w czym wybierać. Dzięki tej aplikacji poprawiłam swój niemiecki. Polecam ją każdemu.

Samantha Klich

użytkownik Androida

Wow, jestem w szoku. Właśnie wypróbowałam aplikację, ponieważ widziałam ją kilka razy reklamowaną na TikToku jestem absolutnie w szoku. Ta aplikacja jest POMOCĄ, której potrzebujesz w szkole i przede wszystkim oferuje tak wiele rzeczy jak notatki czy streszczenia, które są BARDZO pomocne w moim przypadku.

Anna

użytkownik iOS

Kocham tę aplikację! Pomaga mi w zadaniach domowych, motywuje mnie i polepsza mi dzień. Dzięki tej aplikacji moje oceny się poprawiły. Lepszej aplikacji nie znajdę!🩷

Patrycja

użytkowniczka iOS

Super aplikacja! Ma odpowiedzi na wszystkie zadania. Testuję ją od paru miesięcy i jest po prostu perfekcyjna.

Szymon

użytkownik Android

Super aplikacja do nauki i sprawdzania wiedzy. Można znaleźć notatki z WSZYSTKICH przedmiotów. Polecam tym, którzy celują w oceny 5 i 6 😄​

Szymon

użytkownik iOS

Aplikacja jest po prostu świetna! Wystarczy, że wpiszę w pasku wyszukiwania swój temat i od razu mam wyniki. Nie muszę oglądać 10 filmów na YouTube, żeby coś zrozumieć, więc oszczędzam swój czas. Po prostu polecam!

Kuba T

użytkownik Androida

W szkole byłem bardzo kiepski z matematyki, ale dzięki tej aplikacji radzę sobie teraz lepiej. Jestem bardzo wdzięczny, że ją stworzyliście.

Kriss

użytkownik Androida

Korzystam z Knowunity od ponad roku i jest mega! Najlepsze opcje z tej apki: ⭐️ Gotowe notatki ⭐️ Spersonalizowane treści ⭐️ Dostęp do chatu GPT W WERSJI SZKOLNEJ ⭐️ Konwersacje z innymi uczniami 🤍 NAUKA WRESZCIE NIE JEST NUDNA 🤍

Gosia

użytkowniczka Android

Bardzo lubię aplikację Knowunity, ponieważ pomaga mi w nauce. Odkąd ją mam moje oceny się poprawiają :)

Sara

użytkowniczka iOS

Aplikacja jest niezawodna! Polecam 👍💙

Krzysztof

użytkownik Android

Bardzo fajna aplikacja. Pomaga przygotować się do sprawdzianu, kartkówki lub odpowiedzi ustnej.

Oliwia

użytkowniczka iOS

Aplikacja jest bardzo prosta i dobrze przemyślana. Do tej pory znalazłem wszystko, czego szukałem i mogłem się wiele nauczyć z innych notatek! Na pewno wykorzystam aplikację do pomocy przy robieniu prac domowych! No i oczywiście bardzo pomaga też jako inspiracja do robienia swoich notatek.

Stefan S

użytkownik iOS

Ta aplikacja jest naprawdę świetna. Jest tak wiele notatek i pomocnych informacji [...]. Moim problematycznym przedmiotem jest język niemiecki, a w aplikacji jest w czym wybierać. Dzięki tej aplikacji poprawiłam swój niemiecki. Polecam ją każdemu.

Samantha Klich

użytkownik Androida

Wow, jestem w szoku. Właśnie wypróbowałam aplikację, ponieważ widziałam ją kilka razy reklamowaną na TikToku jestem absolutnie w szoku. Ta aplikacja jest POMOCĄ, której potrzebujesz w szkole i przede wszystkim oferuje tak wiele rzeczy jak notatki czy streszczenia, które są BARDZO pomocne w moim przypadku.

Anna

użytkownik iOS

Kocham tę aplikację! Pomaga mi w zadaniach domowych, motywuje mnie i polepsza mi dzień. Dzięki tej aplikacji moje oceny się poprawiły. Lepszej aplikacji nie znajdę!🩷

Patrycja

użytkowniczka iOS

Super aplikacja! Ma odpowiedzi na wszystkie zadania. Testuję ją od paru miesięcy i jest po prostu perfekcyjna.

Szymon

użytkownik Android

Super aplikacja do nauki i sprawdzania wiedzy. Można znaleźć notatki z WSZYSTKICH przedmiotów. Polecam tym, którzy celują w oceny 5 i 6 😄​

Szymon

użytkownik iOS

Aplikacja jest po prostu świetna! Wystarczy, że wpiszę w pasku wyszukiwania swój temat i od razu mam wyniki. Nie muszę oglądać 10 filmów na YouTube, żeby coś zrozumieć, więc oszczędzam swój czas. Po prostu polecam!

Kuba T

użytkownik Androida

W szkole byłem bardzo kiepski z matematyki, ale dzięki tej aplikacji radzę sobie teraz lepiej. Jestem bardzo wdzięczny, że ją stworzyliście.

Kriss

użytkownik Androida

Korzystam z Knowunity od ponad roku i jest mega! Najlepsze opcje z tej apki: ⭐️ Gotowe notatki ⭐️ Spersonalizowane treści ⭐️ Dostęp do chatu GPT W WERSJI SZKOLNEJ ⭐️ Konwersacje z innymi uczniami 🤍 NAUKA WRESZCIE NIE JEST NUDNA 🤍

Gosia

użytkowniczka Android

Bardzo lubię aplikację Knowunity, ponieważ pomaga mi w nauce. Odkąd ją mam moje oceny się poprawiają :)

Sara

użytkowniczka iOS

Aplikacja jest niezawodna! Polecam 👍💙

Krzysztof

użytkownik Android

Bardzo fajna aplikacja. Pomaga przygotować się do sprawdzianu, kartkówki lub odpowiedzi ustnej.

Oliwia

użytkowniczka iOS

 

Biologia

476

3 gru 2025

9 strony

Chemiczny skład organizmów - przegląd kluczowych pierwiastków i wiązań

user profile picture

Natalia 🧸✨

@nataliq.29

Każdy organizm żywy to skomplikowana fabryka chemiczna, w której dzieje się mnóstwo procesów. Żeby wszystko działało jak należy, komórki potrzebują odpowiednich składników - zarówno organicznych (jak cukry czy białka), jak i nieorganicznych (woda, sole mineralne). To właśnie te substancje decydują... Pokaż więcej

SKŁADNIKI NIEORGA
NICZNE ORGANIZMOW
Związki organiczne:
biaika
cukry
lipidy
-krasy nukleinowe
Związki nieorganiczne:
woda
sole mineralme
dwu

Zarejestruj się, aby zobaczyć notatkęTo nic nie kosztuje!

Dostęp do wszystkich materiałów

Popraw swoje oceny

Dołącz do milionów studentów

Rejestrując się akceptujesz Warunki korzystania z usługi i Politykę prywatności.

Składniki nieorganiczne organizmów

Twoje ciało składa się z dwóch głównych typów związków chemicznych. Związki organiczne to białka, cukry, lipidy i kwasy nukleinowe - te substancje zawierają węgiel i są podstawą życia. Związki nieorganiczne to przede wszystkim woda, sole mineralne i dwutlenek węgla.

Rośliny różnią się od zwierząt pod względem składu chemicznego. Mają ścianę komórkową zbudowaną z celulozy, której zwierzęta nie posiadają. Dodatkowo przeprowadzają fotosyntezę, dzięki której produkują glukozę.

Pierwiastki w organizmach dzielimy na dwie grupy. Makroelementy stanowią więcej niż 0,01% suchej masy komórki - to węgiel, wodór, azot, tlen, fosfor, siarka, magnez, potas, sód, chlor i wapń. Mikroelementy to mniej niż 0,01% - żelazo, fluor, kobalt, miedź, cynk czy jod.

💡 Pamiętaj: Pierwiastki biogenne (C, H, N, O, P, S) to podstawowe "cegiełki" życia - znajdziesz je w każdej żywej komórce!

SKŁADNIKI NIEORGA
NICZNE ORGANIZMOW
Związki organiczne:
biaika
cukry
lipidy
-krasy nukleinowe
Związki nieorganiczne:
woda
sole mineralme
dwu

Zarejestruj się, aby zobaczyć notatkęTo nic nie kosztuje!

Dostęp do wszystkich materiałów

Popraw swoje oceny

Dołącz do milionów studentów

Rejestrując się akceptujesz Warunki korzystania z usługi i Politykę prywatności.

Makro- i mikroelementy w działaniu

Wapń to nie tylko szkielet! Buduje kości kręgowców i szkielety bezkręgowców, ale też wpływa na pobudliwość neuronów i pracę serca. Bierze udział w procesie krzepnięcia krwi i nadaje pobudliwość mięśniom.

Magnez stabilizuje ATP (energię komórki), buduje kości i jest kluczowy dla roślin - znajduje się w centrum chlorofilu. Sód i potas działają razem, regulując pobudliwość neuronów i mięśni oraz utrzymując właściwe nawodnienie organizmu.

Z mikroelementów najważniejsze jest żelazo - bez niego nie ma hemoglobiny ani transportu tlenu. Jod kontroluje tarczycę, a jego niedobór powoduje wole. Fluor buduje szkliwo zębów, miedź uczestniczy w transporcie elektronów, cynk dba o nabłonki, a kobalt jest składnikiem witaminy B12.

💡 Ciekawostka: Niedobór jodu powoduje, że tarczyca rośnie (wole), próbując skompensować zbyt małą produkcję hormonów!

SKŁADNIKI NIEORGA
NICZNE ORGANIZMOW
Związki organiczne:
biaika
cukry
lipidy
-krasy nukleinowe
Związki nieorganiczne:
woda
sole mineralme
dwu

Zarejestruj się, aby zobaczyć notatkęTo nic nie kosztuje!

Dostęp do wszystkich materiałów

Popraw swoje oceny

Dołącz do milionów studentów

Rejestrując się akceptujesz Warunki korzystania z usługi i Politykę prywatności.

Wiązania między atomami

Atomy łączą się na różne sposoby, tworząc wszystkie substancje w twoim ciele. Wiązania kowalencyjne powstają przez współdzielenie elektronów - mogą być spolaryzowane jakwHCljak w H-Cl lub niespolaryzowane jakwO=Ojak w O=O. Wiązania jonowe to przyciąganie się przeciwnie naładowanych jonów, np. Na+ i Cl-.

Wiązania wodorowe to słabe, ale bardzo ważne połączenia między atomem wodoru a electroujemnym atomem innej cząsteczki. To one łączą nici DNA i wpływają na kształt białek!

Oddziaływania hydrofobowe występują między substancjami, które "nie lubią" wody - znajdziesz je w błonach komórkowych. Najsłabsze są siły van der Waalsa - krótkotrwałe wiązania między molekułami.

💡 Zapamiętaj: Wiązania wodorowe to klej, który trzyma razem struktury życia - od DNA po kształt białek!

SKŁADNIKI NIEORGA
NICZNE ORGANIZMOW
Związki organiczne:
biaika
cukry
lipidy
-krasy nukleinowe
Związki nieorganiczne:
woda
sole mineralme
dwu

Zarejestruj się, aby zobaczyć notatkęTo nic nie kosztuje!

Dostęp do wszystkich materiałów

Popraw swoje oceny

Dołącz do milionów studentów

Rejestrując się akceptujesz Warunki korzystania z usługi i Politykę prywatności.

Woda - podstawa życia

Zawartość wody w organizmie zależy od wieku i rodzaju tkanki. Krew to 83% wody, serce 49%, mięśnie 46%, a kości tylko 20-22%. Tkanka tłuszczowa zawiera najmniej - 10-15%. U 24-tygodniowego płodu woda stanowi aż 94% masy ciała, u noworodka 74%, a u osób starszych spada do około 50%.

Funkcje wody w organizmie są niezbędne do życia. Jest środkiem transportu dla wszystkich składników, reguluje temperaturę ciała i uczestniczy w trawieniu. Usuwa toksyny z organizmu i jest rozpuszczalnikiem dla większości związków chemicznych.

Woda dostaje się do organizmu na trzy sposoby: jako woda pitna, z warzyw i owoców oraz innych produktów spożywczych, a także jako woda metaboliczna powstająca podczas utleniania składników pokarmowych.

💡 Pamiętaj: Im młodszy organizm, tym więcej wody - noworodek to niemal 3/4 wody!

SKŁADNIKI NIEORGA
NICZNE ORGANIZMOW
Związki organiczne:
biaika
cukry
lipidy
-krasy nukleinowe
Związki nieorganiczne:
woda
sole mineralme
dwu

Zarejestruj się, aby zobaczyć notatkęTo nic nie kosztuje!

Dostęp do wszystkich materiałów

Popraw swoje oceny

Dołącz do milionów studentów

Rejestrując się akceptujesz Warunki korzystania z usługi i Politykę prywatności.

Budowa i właściwości wody

Cząsteczka wody składa się z dwóch atomów wodoru i jednego atomu tlenu połączonych wiązaniami kowalencyjnymi spolaryzowanymi. Ma wzór H₂O, ale to nie wszystko - jej kształt jest kluczowy!

Woda to dipol - ma dwa bieguny: ujemny przy tlenie i dodatni przy wodorach. To sprawia, że cząsteczki wody przyciągają się wzajemnie, tworząc wiązania wodorowe. Te słabe, ale liczne połączenia nadają wodzie jej wyjątkowe właściwości.

Dzięki polarnej budowie woda doskonale rozpuszcza inne substancje polarne i jonowe. To dlatego jest nazywana "uniwersalnym rozpuszczalnikiem" - większość reakcji biochemicznych zachodzi w roztworach wodnych.

💡 Kluczowe: Polarna budowa wody (dipol) to sekret jej niesamowitych właściwości - od rozpuszczania soli po tworzenie lodu!

SKŁADNIKI NIEORGA
NICZNE ORGANIZMOW
Związki organiczne:
biaika
cukry
lipidy
-krasy nukleinowe
Związki nieorganiczne:
woda
sole mineralme
dwu

Zarejestruj się, aby zobaczyć notatkęTo nic nie kosztuje!

Dostęp do wszystkich materiałów

Popraw swoje oceny

Dołącz do milionów studentów

Rejestrując się akceptujesz Warunki korzystania z usługi i Politykę prywatności.

Niezwykłe właściwości wody

Gęstość wody ma dziwną właściwość - lód jest lżejszy od wody ciekłej! W temperaturze 4°C woda ma największą gęstość, a przy 0°C najmniejszą. Dzięki temu lód pływa na powierzchni, chroniąc głębsze warstwy przed zamarzaniem.

Wysokie ciepło właściwe oznacza, że trzeba dużo energii, żeby podgrzać wodę o 1°C. To chroni organizmy przed gwałtownymi zmianami temperatury - twoje ciało działa jak naturalny termostat!

Wysokie ciepło parowania wykorzystują gruczoły potowe. Gdy się pocisz, woda odbiera dużo ciepła z twojego ciała, ochładzając je skutecznie. Spójność (kohezja) i przyleganie (adhezja) pozwalają wodzie "wspinać się" po naczyniach roślinnych, a wysokie napięcie powierzchniowe umożliwia nartnikowi bieganie po wodzie.

💡 Fascynujące: Gdyby lód był cięższy od wody, zbiorniki wodne zamarzałyby od dna - życie w wodzie byłoby niemożliwe!

SKŁADNIKI NIEORGA
NICZNE ORGANIZMOW
Związki organiczne:
biaika
cukry
lipidy
-krasy nukleinowe
Związki nieorganiczne:
woda
sole mineralme
dwu

Zarejestruj się, aby zobaczyć notatkęTo nic nie kosztuje!

Dostęp do wszystkich materiałów

Popraw swoje oceny

Dołącz do milionów studentów

Rejestrując się akceptujesz Warunki korzystania z usługi i Politykę prywatności.

Napięcie powierzchniowe w akcji

Wysokie napięcie powierzchniowe wody to efekt silnych wiązań wodorowych między jej cząsteczkami. Na powierzchni wody powstaje coś w rodzaju "niewidzialnej błony", która może utrzymać lekkie przedmioty.

Najlepszym przykładem jest nartnik piętnogłowy - ten niewielki owad dosłownie biega po powierzchni wody! Jego łapki wykorzystują napięcie powierzchniowe, nie przebijając "błony" wodnej.

To samo zjawisko obserwujesz, gdy kropla wody na liściu tworzy idealną kulkę zamiast się rozlać. Wiązania wodorowe sprawiają, że cząsteczki wody "trzymają się razem" mocniej niż z powierzchnią liścia.

💡 Zobacz to: Delikatnie połóż spinacz na powierzchni wody w szklance - dzięki napięciu powierzchniowemu będzie pływał!

SKŁADNIKI NIEORGA
NICZNE ORGANIZMOW
Związki organiczne:
biaika
cukry
lipidy
-krasy nukleinowe
Związki nieorganiczne:
woda
sole mineralme
dwu

Zarejestruj się, aby zobaczyć notatkęTo nic nie kosztuje!

Dostęp do wszystkich materiałów

Popraw swoje oceny

Dołącz do milionów studentów

Rejestrując się akceptujesz Warunki korzystania z usługi i Politykę prywatności.

Substancje hydrofilowe i hydrofobowe

Substancje hydrofilowe to te, które "lubią" wodę i łatwo się w niej rozpuszczają. Dzielą się na polarne (jak alkohol, glukoza, fruktoza) i jonowe (jak jony Na⁺, K⁺, Cl⁻). Mają one ładunki elektryczne lub fragmenty, które mogą tworzyć wiązania wodorowe z wodą.

Substancje hydrofobowe "unikają" kontaktu z wodą - to głównie związki niepolarne, jak tłuszcze czy oleje. Nie rozpuszczają się w wodzie, bo ich cząsteczki nie mogą tworzyć wiązań z polarnymi cząsteczkami wody.

To rozróżnienie jest kluczowe w biologii. Błony komórkowe wykorzystują właściwości hydrofobowe - ich wnętrze to hydrofobowe "ogony" lipidów, a powierzchnia to hydrofilowe "główki". Dzięki temu błona jest nieprzepuszczalna dla większości substancji.

💡 Zasada: "Podobne rozpuszcza podobne" - polarne substancje lubią wodę, niepolarne jej unikają!

SKŁADNIKI NIEORGA
NICZNE ORGANIZMOW
Związki organiczne:
biaika
cukry
lipidy
-krasy nukleinowe
Związki nieorganiczne:
woda
sole mineralme
dwu

Zarejestruj się, aby zobaczyć notatkęTo nic nie kosztuje!

Dostęp do wszystkich materiałów

Popraw swoje oceny

Dołącz do milionów studentów

Rejestrując się akceptujesz Warunki korzystania z usługi i Politykę prywatności.

Związki organiczne - budowa i grupy funkcyjne

Związki organiczne to podstawa życia na Ziemi. Dzielą się na makrocząsteczki (białka, kwasy nukleinowe, wielocukry) zbudowane z wielu mniejszych jednostek oraz prostsze cząsteczki jak glukoza czy aminokwasy.

Makrocząsteczki powstają z monomerów - małych "cegiełek" łączonych w długie łańcuchy zwane polimerami. Aminokwasy tworzą białka, nukleotydy budują kwasy nukleinowe, a monosacharydy (cukry proste) łączą się w wielocukry jak skrobia.

Procesy łączenia to polimeryzacja (tworzenie polimeru z monomerów) i kondensacja (z wydzieleniem wody). Proces odwrotny to rozkład polimeru na monomery z udziałem wody. Te reakcje non-stop zachodzą w twoich komórkach!

💡 Pamiętaj: Życie to gra w klocki - małe monomery łączą się w wielkie makrocząsteczki, które można znów rozłożyć na części!

Myśleliśmy, że nigdy nie zapytasz...

Czym jest Towarzysz AI z Knowunity?

Nasz asystent AI jest specjalnie dostosowany do potrzeb uczniów. W oparciu o miliony treści, które mamy na platformie, możemy udzielać uczniom naprawdę znaczących i trafnych odpowiedzi. Ale nie chodzi tylko o odpowiedzi, towarzysz prowadzi również uczniów przez codzienne wyzwania związane z nauką, ze spersonalizowanymi planami nauki, quizami lub treściami na czacie i 100% personalizacją opartą na umiejętnościach i rozwoju uczniów.

Gdzie mogę pobrać aplikację Knowunity?

Aplikację możesz pobrać z Google Play i Apple Store.

Czy aplikacja Knowunity naprawdę jest darmowa?

Tak, masz całkowicie darmowy dostęp do wszystkich notatek w aplikacji, możesz w każdej chwili rozmawiać z Ekspertami lub ich obserwować. Możesz użyć punktów, aby odblokować pewne funkcje w aplikacji, które również możesz otrzymać za darmo. Dodatkowo oferujemy usługę Knowunity Premium, która pozwala na odblokowanie większej liczby funkcji.

Nie ma nic odpowiedniego? Sprawdź inne przedmioty.

Zobacz, co mówią o nas nasi użytkownicy. Pokochali nas — pokochasz też i Ty.

4.9/5

App Store

4.8/5

Google Play

Aplikacja jest bardzo prosta i dobrze przemyślana. Do tej pory znalazłem wszystko, czego szukałem i mogłem się wiele nauczyć z innych notatek! Na pewno wykorzystam aplikację do pomocy przy robieniu prac domowych! No i oczywiście bardzo pomaga też jako inspiracja do robienia swoich notatek.

Stefan S

użytkownik iOS

Ta aplikacja jest naprawdę świetna. Jest tak wiele notatek i pomocnych informacji [...]. Moim problematycznym przedmiotem jest język niemiecki, a w aplikacji jest w czym wybierać. Dzięki tej aplikacji poprawiłam swój niemiecki. Polecam ją każdemu.

Samantha Klich

użytkownik Androida

Wow, jestem w szoku. Właśnie wypróbowałam aplikację, ponieważ widziałam ją kilka razy reklamowaną na TikToku jestem absolutnie w szoku. Ta aplikacja jest POMOCĄ, której potrzebujesz w szkole i przede wszystkim oferuje tak wiele rzeczy jak notatki czy streszczenia, które są BARDZO pomocne w moim przypadku.

Anna

użytkownik iOS

Kocham tę aplikację! Pomaga mi w zadaniach domowych, motywuje mnie i polepsza mi dzień. Dzięki tej aplikacji moje oceny się poprawiły. Lepszej aplikacji nie znajdę!🩷

Patrycja

użytkowniczka iOS

Super aplikacja! Ma odpowiedzi na wszystkie zadania. Testuję ją od paru miesięcy i jest po prostu perfekcyjna.

Szymon

użytkownik Android

Super aplikacja do nauki i sprawdzania wiedzy. Można znaleźć notatki z WSZYSTKICH przedmiotów. Polecam tym, którzy celują w oceny 5 i 6 😄​

Szymon

użytkownik iOS

Aplikacja jest po prostu świetna! Wystarczy, że wpiszę w pasku wyszukiwania swój temat i od razu mam wyniki. Nie muszę oglądać 10 filmów na YouTube, żeby coś zrozumieć, więc oszczędzam swój czas. Po prostu polecam!

Kuba T

użytkownik Androida

W szkole byłem bardzo kiepski z matematyki, ale dzięki tej aplikacji radzę sobie teraz lepiej. Jestem bardzo wdzięczny, że ją stworzyliście.

Kriss

użytkownik Androida

Korzystam z Knowunity od ponad roku i jest mega! Najlepsze opcje z tej apki: ⭐️ Gotowe notatki ⭐️ Spersonalizowane treści ⭐️ Dostęp do chatu GPT W WERSJI SZKOLNEJ ⭐️ Konwersacje z innymi uczniami 🤍 NAUKA WRESZCIE NIE JEST NUDNA 🤍

Gosia

użytkowniczka Android

Bardzo lubię aplikację Knowunity, ponieważ pomaga mi w nauce. Odkąd ją mam moje oceny się poprawiają :)

Sara

użytkowniczka iOS

Aplikacja jest niezawodna! Polecam 👍💙

Krzysztof

użytkownik Android

Bardzo fajna aplikacja. Pomaga przygotować się do sprawdzianu, kartkówki lub odpowiedzi ustnej.

Oliwia

użytkowniczka iOS

Aplikacja jest bardzo prosta i dobrze przemyślana. Do tej pory znalazłem wszystko, czego szukałem i mogłem się wiele nauczyć z innych notatek! Na pewno wykorzystam aplikację do pomocy przy robieniu prac domowych! No i oczywiście bardzo pomaga też jako inspiracja do robienia swoich notatek.

Stefan S

użytkownik iOS

Ta aplikacja jest naprawdę świetna. Jest tak wiele notatek i pomocnych informacji [...]. Moim problematycznym przedmiotem jest język niemiecki, a w aplikacji jest w czym wybierać. Dzięki tej aplikacji poprawiłam swój niemiecki. Polecam ją każdemu.

Samantha Klich

użytkownik Androida

Wow, jestem w szoku. Właśnie wypróbowałam aplikację, ponieważ widziałam ją kilka razy reklamowaną na TikToku jestem absolutnie w szoku. Ta aplikacja jest POMOCĄ, której potrzebujesz w szkole i przede wszystkim oferuje tak wiele rzeczy jak notatki czy streszczenia, które są BARDZO pomocne w moim przypadku.

Anna

użytkownik iOS

Kocham tę aplikację! Pomaga mi w zadaniach domowych, motywuje mnie i polepsza mi dzień. Dzięki tej aplikacji moje oceny się poprawiły. Lepszej aplikacji nie znajdę!🩷

Patrycja

użytkowniczka iOS

Super aplikacja! Ma odpowiedzi na wszystkie zadania. Testuję ją od paru miesięcy i jest po prostu perfekcyjna.

Szymon

użytkownik Android

Super aplikacja do nauki i sprawdzania wiedzy. Można znaleźć notatki z WSZYSTKICH przedmiotów. Polecam tym, którzy celują w oceny 5 i 6 😄​

Szymon

użytkownik iOS

Aplikacja jest po prostu świetna! Wystarczy, że wpiszę w pasku wyszukiwania swój temat i od razu mam wyniki. Nie muszę oglądać 10 filmów na YouTube, żeby coś zrozumieć, więc oszczędzam swój czas. Po prostu polecam!

Kuba T

użytkownik Androida

W szkole byłem bardzo kiepski z matematyki, ale dzięki tej aplikacji radzę sobie teraz lepiej. Jestem bardzo wdzięczny, że ją stworzyliście.

Kriss

użytkownik Androida

Korzystam z Knowunity od ponad roku i jest mega! Najlepsze opcje z tej apki: ⭐️ Gotowe notatki ⭐️ Spersonalizowane treści ⭐️ Dostęp do chatu GPT W WERSJI SZKOLNEJ ⭐️ Konwersacje z innymi uczniami 🤍 NAUKA WRESZCIE NIE JEST NUDNA 🤍

Gosia

użytkowniczka Android

Bardzo lubię aplikację Knowunity, ponieważ pomaga mi w nauce. Odkąd ją mam moje oceny się poprawiają :)

Sara

użytkowniczka iOS

Aplikacja jest niezawodna! Polecam 👍💙

Krzysztof

użytkownik Android

Bardzo fajna aplikacja. Pomaga przygotować się do sprawdzianu, kartkówki lub odpowiedzi ustnej.

Oliwia

użytkowniczka iOS