Aminokwasy i struktura białek
Aminokwasy łączą się ze sobą za pomocą wiązań peptydowych, które powstają na rybosomach. Zależnie od długości łańcucha wyróżniamy: oligopeptydy 2−10aminokwasoˊw, polipeptydy 10−100aminokwasoˊw i białka (powyżej 100 aminokwasów).
Białka mają cztery poziomy organizacji strukturalnej. Struktura pierwszorzędowa to po prostu kolejność aminokwasów połączonych wiązaniami peptydowymi. Struktura drugorzędowa to przestrzenne ułożenie łańcucha w formie α-helisy lub β-harmonijki, utrzymywane przez wiązania wodorowe.
Struktura trzeciorzędowa powstaje dzięki oddziaływaniom między podstawnikami aminokwasów, co nadaje białku charakterystyczny kształt 3D. Natomiast struktura czwartorzędowa dotyczy białek złożonych z kilku łańcuchów i opisuje ich wzajemne ułożenie.
💡 Warto zapamiętać! Białka możemy podzielić na proste (zbudowane wyłącznie z aminokwasów, np. keratyny) oraz złożone (zawierające dodatkowo część niebiałkową, np. hemoglobina).
Białka mogą ulegać przemianom pod wpływem czynników zewnętrznych. Koagulacja (wysalanie) to odwodnienie i agregacja białka bez niszczenia jego struktury. Denaturacja natomiast to nieodwracalne zniszczenie struktury przestrzennej białka pod wpływem wysokiej temperatury lub stężonych kwasów.