Próby badawcze i kontrolne
W doświadczeniach biologicznych zawsze musimy porównywać wyniki. Próba badawcza to zestaw, w którym organizm lub proces poddajemy działaniu czynnika, którego wpływ badamy. Bez porównania nie będziemy jednak wiedzieć, czy zauważone zmiany wynikają z działania tego czynnika.
Dlatego potrzebujemy próby kontrolnej - identycznego zestawu jak w próbie badawczej, ale bez badanego czynnika. Dzięki niej możemy zobaczyć, co się dzieje bez jego wpływu.
Czasem stosujemy też dwa rodzaje prób kontrolnych. Próba kontrolna negatywna to taka, w której badany czynnik nie występuje (np. woda destylowana bez skrobi). Próba kontrolna pozytywna zawiera badany czynnik (np. zawiesina skrobi w wodzie).
Przykładowo, badając wpływ nawozu azotowego na wzrost fasoli, w próbie badawczej umieścimy nasiona na podłożu z nawozem, a w próbie kontrolnej - identyczne nasiona na takim samym podłożu, ale bez nawozu. Różnica w wynikach pokaże nam wpływ azotu na wzrost roślin.
🔬 Ważne: Próba kontrolna musi różnić się od próby badawczej tylko jednym czynnikiem - tym, którego wpływ badamy. Wszystkie pozostałe warunki (temperatura, światło, ilość wody itp.) muszą być identyczne!