Badania przyrodnicze
Badania przyrodnicze koncentrują się na konkretnym przedmiocie badań (zjawisko lub proces poddawany analizie) oraz obiekcie badań (materiał biologiczny lub organizm wykorzystywany w badaniach). Każde rzetelne badanie naukowe przebiega według ściśle określonych etapów: obserwacji, sformułowania problemu badawczego, postawienia hipotezy, weryfikacji hipotezy i wyciągnięcia wniosków.
W zależności od tego, co badamy, wykorzystujemy różne rodzaje obserwacji. Obserwacje makroskopowe możemy wykonać gołym okiem, natomiast do obserwacji mikroskopowych potrzebujemy specjalnych urządzeń. Mikroskopia optyczna pozwala na powiększenie do 1000 razy, a bardziej zaawansowane metody jak mikroskopia elektronowa nawet do miliona razy!
Podczas planowania doświadczenia musimy wyraźnie określić, jakie zmienne będziemy badać. Zmienna niezależna to ta, którą badacz celowo zmienia (np. temperatura), a zmienna zależna to ta, która zmienia się pod wpływem zmiennej niezależnej (np. intensywność fotosyntezy). Zmienne mogą być jakościowe (opisywane słownie) lub ilościowe (wyrażane liczbowo).
Ciekawostka! Dobry naukowiec zawsze planuje próbę kontrolną, czyli taką, w której nie wprowadza badanego czynnika. Dzięki temu może porównać wyniki i stwierdzić, czy zaobserwowane zmiany rzeczywiście są wynikiem działania badanego czynnika.
Do opisu wyników badań wykorzystujemy parametry statystyczne takie jak minimum, maksimum, średnia arytmetyczna czy mediana. Pozwalają one uporządkować i przeanalizować zebrane dane, dzięki czemu możemy wyciągnąć wiarygodne wnioski. Planując własne doświadczenie, zawsze zaczynaj od dobrego problemu badawczego i hipotezy, którą będziesz mógł sprawdzić w praktyce!