Charakterystyka głównych grup bezkręgowców
Płazińce
Płazińce to prymitywne bezkręgowce o spłaszczonym ciele. Ich budowa i funkcje życiowe są stosunkowo proste.
Vocabulary: Wór powłokowo-mięśniowy - struktura charakterystyczna dla płazińców, składająca się z mięśni i nabłonka.
Układ pokarmowy płazińców jest niedrożny, co oznacza, że posiadają one tylko jeden otwór służący zarówno do przyjmowania pokarmu, jak i wydalania niestrawionych resztek. Układ wydalniczy jest typu protonefridialnego, a nerwowy ma budowę pasową z charakterystycznym zwojem mózgowym i pniami nerwowymi.
Highlight: Płazińce są obojnakami, co jest szczególnie korzystne dla form pasożytniczych.
Wymiana gazowa u płazińców zachodzi przez całą powierzchnię ciała, a u form pasożytniczych może odbywać się beztlenowo.
Parzydełkowce
Parzydełkowce to wodne bezkręgowce charakteryzujące się obecnością knidocytów (komórek parzydełkowych).
Definition: Knidocyty - wyspecjalizowane komórki parzydełkowców służące do obrony i polowania.
Ciało parzydełkowców składa się z dwóch warstw komórek: epidermy i gastrodermy. Posiadają one jamę gastralną, w której odbywa się trawienie zarówno wewnątrz-, jak i zewnątrzkomórkowe. Układ nerwowy jest rozproszony, a niektóre gatunki posiadają statocysty i ropalia (organy zmysłowe).
Example: Przykładem parzydełkowców są meduzy i koralowce.
Rozmnażanie parzydełkowców może być płciowe lub bezpłciowe, z charakterystycznym cyklem życiowym obejmującym stadia polipa i meduzy.
Nicienie
Nicienie to bezkręgowce o cylindrycznym kształcie ciała, posiadające pseudocelomę (wtórną jamę ciała).
Vocabulary: Pseudoceloma - przestrzeń między jelitem a ścianą ciała, wypełniona płynem.
Układ pokarmowy nicieni jest drożny, co oznacza, że posiadają one oddzielny otwór gębowy i odbytowy. Układ wydalniczy ma charakterystyczny kształt litery H. Układ nerwowy jest typu pasowego z dwoma zwojami mózgowymi połączonymi pierścieniem okołogardzielowym.
Highlight: Dymorfizm płciowy u nicieni przejawia się głównie w różnicach wielkości i kształtu ciała między samcami a samicami.
Znaczenie nicieni w przyrodzie i dla człowieka jest duże - mogą być zarówno szkodnikami, jak i pożytecznymi organizmami w glebie. Niektóre gatunki są pasożytami i mogą wywoływać choroby u ludzi i zwierząt.
Example: Choroby wywoływane przez nicienie to m.in. włośnica, filarioza i glistnica.
Pierścienice
Pierścienice charakteryzują się segmentacją ciała (metamerią) i obecnością wtórnej jamy ciała. Posiadają wór powłokowo-mięśniowy i hydroszkielet.
Układ pokarmowy pierścienic jest drożny. Układ krwionośny jest zamknięty, a wydalniczy typu metanefridialnego. Układ nerwowy ma budowę drabinkową z brzusznym pniem nerwowym.
Highlight: Zaznacz te cechy, które odróżniają pierścienice od płazińców, wrotków i nicieni: segmentacja ciała, zamknięty układ krwionośny, metanefridia.
Wymiana gazowa u pierścienic zachodzi przez całą powierzchnię ciała, a u niektórych gatunków (np. wieloszczetów) również przez skrzela.
Stawonogi
Stawonogi to najbardziej zróżnicowana grupa bezkręgowców, obejmująca skorupiaki, pajęczaki i owady.
Vocabulary: Heteronomiczna segmentacja ciała - zróżnicowanie segmentów ciała na wyspecjalizowane odcinki (głowa, tułów, odwłok).
Charakteryzują się obecnością zewnętrznego szkieletu chitynowego i członowanych odnóży. Układ pokarmowy jest drożny, często z dodatkowymi strukturami jak wole u owadów. Układ krążenia jest otwarty, z hemolimfą jako płynem ustrojowym.
Highlight: Stawonogi posiadają różnorodne narządy oddechowe dostosowane do środowiska życia: skrzela (wodne), tchawki (lądowe owady), płucotchawki (pajęczaki).
Układ nerwowy stawonogów jest typu drabinkowego, z dobrze rozwiniętymi narządami zmysłów, w tym złożonymi oczami i narządami tympanalnymi u owadów.
Mięczaki
Mięczaki to grupa bezkręgowców obejmująca m.in. ślimaki, małże i głowonogi.
Vocabulary: Tarka - charakterystyczny narząd mięczaków służący do rozdrabniania pokarmu.
Ciało mięczaków składa się z głowy, nogi i worka trzewiowego, często chronionego przez muszlę. Posiadają dobrze rozwinięty układ mięśniowy, szczególnie w nodze.
Highlight: Otwór odbytowy ślimaków otwiera się do kloaki, co jest cechą charakterystyczną dla tej grupy.
Układ pokarmowy mięczaków jest drożny, z tarką jako narządem rozdrabniającym pokarm. Układ nerwowy składa się z mózgu i pni nerwowych. Wymiana gazowa odbywa się przez skrzela lub płuca, w zależności od środowiska życia.
Bezkręgowce powtórzenie ukazuje ogromną różnorodność tej grupy zwierząt, zarówno pod względem budowy, jak i przystosowań do różnych środowisk życia. Każda z opisanych grup ma unikalne cechy, które pozwalają im na skuteczne funkcjonowanie w ich ekosystemach.
