Biosynteza białka: Transkrypcja i translacja
Transkrypcja DNA na RNA i translacja to dwa główne etapy ekspresji genów kodujących białka. Proces ten jest fundamentalny dla funkcjonowania wszystkich organizmów żywych.
Definicja: Ekspresja genu to odczytywanie informacji genetycznej zawartej w DNA.
Transkrypcja jest pierwszym etapem biosyntezy białka. Jest to proces, w którym informacja genetyczna jest przepisywana z DNA na RNA.
Gdzie zachodzi transkrypcja: U bakterii transkrypcja zachodzi w cytoplazmie, natomiast u organizmów eukariotycznych proces ten ma miejsce w jądrze komórkowym.
Highlight: Transkrypcja polega na syntezie mRNA na matrycy DNA przy udziale enzymu polimerazy RNA.
Po transkrypcji, cząsteczka RNA przechodzi przez proces modyfikacji potranskrypcyjnej. W tym etapie introny są wycinane, a eksony łączone w całość, co nazywamy splicingiem genu.
Vocabulary: Introny to niekodujące fragmenty genu, które są usuwane z pierwotnego transkryptu RNA. Eksony to kodujące fragmenty genu, które pozostają w dojrzałym mRNA.
Translacja jest drugim głównym etapem biosyntezy białka. W tym procesie informacja genetyczna jest odczytywana z języka kwasów nukleinowych na język aminokwasów, czyli białek.
Gdzie zachodzi translacja: Translacja odbywa się w cytoplazmie komórki, na rybosomach.
W procesie translacji biorą udział różne rodzaje RNA:
- mRNA - zawiera informację genetyczną w postaci kodonów
- tRNA - transportuje aminokwasy z cytoplazmy na rybosomy i zawiera antykodony
- rRNA - wchodzi w skład rybosomów
Vocabulary: Kodon to trójka nukleotydów w mRNA kodująca konkretny aminokwas. Antykodon to komplementarna trójka nukleotydów w tRNA, która rozpoznaje odpowiedni kodon w mRNA.
Example: Kodon inicjacyjny (start) to AUG, który koduje metioninę. Kodony terminacyjne (stop) to UAA, UAG i UGA, które kończą proces translacji.
Białko powstałe w wyniku translacji jest następnie modyfikowane i kierowane do odpowiedniego miejsca w komórce, gdzie przyjmuje określoną strukturę przestrzenną, niezbędną do pełnienia swojej funkcji.
