Budowa błon biologicznych jest złożona głównie z lipidów i białek. W lipidach budujących błony dominują fosfolipidy, tworzące podwójną warstwę lipidową. Białka budujące błony mogą być połączone z jedną warstwą lipidów lub przechodzić przez obie warstwy.
Właściwości błon biologicznych
Błona jest selektywnie przepuszczalna, co oznacza, że przepuszcza niektóre substancje, ale niektóre zatrzymuje. Inne ważne właściwości to asymetryczność błony, która dotyczy różnic między warstwami błony, oraz obecność glikolipidów i glikoprotein, pełniących ważne funkcje związane z rozpoznawaniem komórek i ich ochroną.
Funkcje błon biologicznych
Błony pełnią funkcje ochronne, oddzielają wnętrze komórki od otoczenia, oraz pośredniczą w transporcie substancji. Kontrolują także przepływ różnych związków między wnętrzem i otoczeniem komórki oraz mogą reagować na sygnały z otoczenia.
Rodzaje transportu przez błony komórkowe
Transport przez błony może zachodzić na różne sposoby. Możemy wyróżnić trzy rodzaje transportu przez błonę komórkową: transport bierny (pasywny), dyfuzję prostą, dyfuzję ułatwioną oraz transport czynny (aktywny).
Rodzaje transportu przez błony biologiczne
Transport bierny zachodzi ze zróżnicowanego stężenia substancji na zewnątrz i wewnątrz komórki bez wykorzystania dużej ilości energii. W jego skład wchodzi dyfuzja prosta, dyfuzja ułatwiona oraz osmoza.
Dyfuzja prosta polega na swobodnym przemieszczaniu się substancji przez błony biologiczne, a dyfuzja ułatwiona zachodzi z udziałem białek błonowych. Osmoza natomiast polega na wyrównywaniu stężeń substancji przez błonę komórkową.
Transport czynny i pęcherzowy
Transport czynny zachodzi wbrew różnicy ciśnień i wymaga zużycia energii w postaci ATP oraz obecności specjalnych białek transportujących. Natomiast transport pęcherzowy dotyczy transportu odpowiednio związanych substancji w pęcherzykach, które mogą być kierowane do wnętrza komórki (endocytoza) lub na zewnątrz komórki (egzocytoza).
Widać zatem, że budowa, właściwości i funkcje błon biologicznych oraz procesy transportu przez nie są niezwykle złożone i istotne dla prawidłowego funkcjonowania komórek.
