Budowa układu odpornościowego. Rodzaje odporności.
Układ odpornościowy pełni kluczowe funkcje w naszym organizmie. Odróżnia on komórki własne od obcych, zwalcza infekcje i usuwa nieprawidłowe komórki, jak na przykład komórki nowotworowe. Składa się z tkanek i narządów układu limfatycznego oraz innych elementów pochodzących głównie z układu krążenia.
Gdy patogen (czynnik chorobotwórczy) dostaje się do naszego organizmu, wywołuje zakażenie. Na powierzchni patogenów znajdują się antygeny - specjalne cząsteczki, które organizm rozpoznaje jako obce. To właśnie one wywołują reakcje odpornościowe i mogą łączyć się ze specyficznymi przeciwciałami.
Nasza odporność wrodzona działa od urodzenia i nie jest skierowana przeciwko konkretnym czynnikom. Obejmuje bariery obronne (skóra, odruchy obronne jak kaszel czy kichanie) oraz barierę komórkową i chemiczną (komórki żerne, cytokiny). Z kolei odporność nabyta kształtuje się przez całe życie i jest skierowana przeciwko określonym antygenom, które muszą być rozpoznane przez limfocyty T i B.
Ciekawostka! Układy odpornościowe wrodzone i nabyte ściśle ze sobą współpracują! Gdy patogeny wnikną do organizmu, najpierw aktywuje się odporność wrodzona (np. makrofagi fagocytują bakterie), potem makrofagi prezentują antygeny limfocytom T i B (odpowiedzialnym za odporność nabytą), a na koniec związki wydzielane przez limfocyty pobudzają komórki odporności wrodzonej.