Cukry - podział i właściwości
Cukry dzielimy według liczby atomów węgla w cząsteczce. Najpopularniejsze to triozy (3 atomy węgla), pentozy (5 atomów) i heksozy (6 atomów). Szczególnie ważne są pentozy takie jak ryboza i deoksyryboza, które wchodzą w skład DNA i RNA.
Wśród heksoz najważniejsza jest glukoza - podstawowe źródło energii dla organizmu, zwłaszcza dla mózgu. Jest produktem fotosyntezy i budulcem wszystkich wielocukrów. Inne ważne heksozy to fruktoza (cukier owocowy występujący w miodzie i owocach) oraz galaktoza.
Disacharydy powstają z połączenia dwóch cukrów prostych. Najważniejsze to: sacharoza glukoza+fruktoza transportująca cukry w roślinach, laktoza galaktoza+glukoza oraz maltoza (dwie cząsteczki glukozy).
Polisacharydy to wielocukry zbudowane z wielu cząsteczek glukozy. Dzielą się na materiały zapasowe skrobiaiglikogen−polimeryalfa−glukozy oraz materiały budulcowe celulozaichityna−polimerybeta−glukozy.
💡 Ciekawostka: Nasze organizmy posiadają enzymy rozkładające tylko alfa-glukozę, dlatego nie możemy trawić celulozy, mimo że jest zbudowana z glukozy!
W laboratorium możemy wykrywać różne cukry: skrobię za pomocą płynu Lugola (zmiana z brązowego na granatowy), a cukry proste za pomocą odczynników Fehlinga, Trommera lub Benedicta (zmiana z niebieskiego na czerwony po podgrzaniu).
Skrobia to najważniejszy wielocukier zapasowy roślin, zbudowany z amylozy (łańcuch prosty) i amylopektyny (łańcuch rozgałęziony). Oba składniki to polimery alfa-glukozy połączone wiązaniami alfa-glikozydowymi.