Budowa i funkcje DNA oraz RNA

DNA (kwas deoksyrybonukleinowy) jest nośnikiem informacji genetycznej w organizmach żywych. Znajduje się w jądrze komórkowym i zawiera zapis wszystkich cech dziedzicznych organizmu.

Definicja: Informacja genetyczna to zapis wszystkich cech dziedzicznych organizmu, a jej nośnikiem jest DNA.

Budowa DNA jest kluczowa dla jego funkcji:

• Składa się z nukleotydów połączonych szeregowo w nić
• Tworzy strukturę podwójnej helisy - dwie nici ułożone równolegle i spiralnie skręcone
• Pojedynczy nukleotyd zawiera deoksyrybozę, resztę kwasu fosforowego i jedną z czterech zasad azotowych

Vocabulary: Nukleotydy to podstawowe jednostki budulcowe DNA, składające się z cukru (deoksyrybozy), reszty fosforanowej i zasady azotowej.

Zasady azotowe w DNA tworzą pary według zasady komplementarności:

• Adenina (A) łączy się z tyminą (T)
• Cytozyna (C) łączy się z guaniną (G)

Highlight: Komplementarność zasad azotowych jest kluczowa dla replikacji DNA i przekazywania informacji genetycznej.

Funkcje DNA obejmują:

• Przechowywanie informacji genetycznej
• Przekazywanie cech dziedzicznych
• Kontrolowanie syntezy białek poprzez geny

Definicja: Geny to odcinki DNA zawierające informację o budowie konkretnych białek.

DNA w chromosomach:

• DNA zwinięte w grube włókno za pomocą białek tworzy chromatynę
• Chromosom to najbardziej upakowana postać chromatyny
• Człowiek posiada 46 chromosomów dobranych w pary, tworzących kariotyp

Vocabulary: Kariotyp to kompletny zestaw chromosomów charakterystyczny dla danego gatunku.

Replikacja DNA jest procesem kluczowym dla podziału komórek:

• Zachodzi przed podziałem komórki
• Polega na rozplataniu podwójnej helisy i tworzeniu nowych nici DNA
• W wyniku replikacji powstają dwie identyczne cząsteczki DNA

Example: Podczas replikacji DNA, każda z oryginalnych nici służy jako matryca do syntezy nowej, komplementarnej nici, co zapewnia dokładne powielenie informacji genetycznej.

Co to jest DNA człowieka i jakie ma znaczenie:

• Zawiera kompletną informację genetyczną o organizmie
• Determinuje cechy fizyczne i predyspozycje do chorób
• Jest unikalne dla każdego człowieka (z wyjątkiem bliźniąt jednojajowych)

Highlight: Budowa DNA człowieka jest kluczowa dla zrozumienia dziedziczenia cech i podstaw genetyki molekularnej.