Rodzaje doboru naturalnego

Rodzaje doboru naturalnego obejmują:

1. Dobór kierunkowy - stopniowe zmiany w jednym kierunku w odpowiedzi na zmiany w środowisku.
2. Dobór stabilizujący - eliminacja osobników o cechach skrajnych, prowadząca do utrwalenia jednego typu cechy.
3. Dobór różnicujący - eliminacja osobników o fenotypach pośrednich, prowadząca do dominacji fenotypów skrajnych.
4. Dobór płciowy - prowadzi do powstania dymorfizmu płciowego, gdzie selekcjonerem są osobniki tego samego gatunku, przeciwnej płci.

Example: Dobór stabilizujący przykłady to np. utrzymywanie stałej masy ciała noworodków u ludzi, gdzie zbyt małe lub zbyt duże dzieci mają mniejsze szanse na przeżycie.

Example: Dobór różnicujący przykłady to np. występowanie dwóch odmiennych kolorów skrzydeł u motyli, gdzie formy pośrednie są eliminowane.

Konwergencja i dywergencja to procesy ewolucyjne, gdzie:

• Konwergencja to upodabnianie się do siebie organizmów niespokrewnionych pod wpływem tych samych warunków środowiska.
• Dywergencja to powstawanie różnic między blisko spokrewnionymi organizmami w związku z ich przystosowaniem do różnych środowisk.

Highlight: Dobór naturalny i sztuczny przykłady pokazują, jak różne mechanizmy selekcji mogą prowadzić do powstania nowych cech i gatunków.

Dryf genetyczny to przypadkowe zmiany częstości występowania alleli w puli genetycznej małej, izolowanej populacji. Może być korzystny lub niekorzystny i nie prowadzi do zwiększenia adaptacji populacji do środowiska.

Vocabulary: Efekt założyciela - sytuacja, gdy mała grupa osobników jednej populacji przemieszcza się na nowy, izolowany teren, co prowadzi do zawężenia puli genowej.

Vocabulary: Efekt wąskiego gardła - zawężenie puli genowej populacji ze względu na zmniejszenie liczebności, np. gdy w rozmnażaniu bierze udział mała liczba osobników.

Specjacja i powstawanie nowych gatunków

Specjacja to proces powstawania nowych gatunków. Gatunek biologiczny to grupa populacji, których osobniki w środowisku naturalnym potencjalnie mogą się ze sobą krzyżować i wydawać płodne potomstwo, jednocześnie są izolowane rozrodczo od innych gatunków.

Definition: Powstawanie nowych gatunków (specjacja) to proces, w którym z jednej populacji powstają dwie lub więcej populacji rozrodczo izolowanych.

Istnieją różne rodzaje specjacji:

1. Specjacja allopatryczna - zachodzi między populacjami jednego gatunku w skutek rozdzielenia ich barierą geograficzną.
2. Specjacja sympatryczna - zachodzi w obrębie jednej populacji bez istnienia bariery geograficznej.
3. Specjacja parapatryczna - zachodzi, gdy populacje są częściowo odizolowane.

Example: Specjacja allopatryczna może zachodzić, gdy populacja zostaje rozdzielona przez powstanie góry lub rzeki, co prowadzi do rozwoju różnych cech w izolowanych grupach.

Example: Specjacja sympatryczna może wystąpić, gdy część populacji zaczyna wykorzystywać nowe źródło pokarmu, co prowadzi do rozwoju nowych cech i ostatecznie do powstania nowego gatunku.

Izolacja rozrodcza może występować na różnych etapach:

• Prezygotyczna: behawioralna, ekologiczna, mechaniczna, gametyczna.
• Postzygotyczna: obniżona żywotność, śmiertelność na etapie rozwoju, bezpłodność mieszańców.

Highlight: Specjacja bez barier geograficznych (sympatryczna) jest rzadsza, ale może zachodzić np. poprzez poliploidyzację u roślin.

Prawo Hardy'ego-Weinberga określa warunki, w których populacja jest w stanie równowagi genetycznej. Wymaga to m.in. izolacji od innych populacji, braku mutacji i nieskończenie dużej liczby osobników.

Vocabulary: Radiacja adaptacyjna - proces rozdzielenia się gatunku wyjściowego na liczne, zróżnicowane linie rozwojowe w krótkim czasie, prowadzący do dywergencji.