Specjacja i powstawanie nowych gatunków
Specjacja to proces powstawania nowych gatunków. Gatunek biologiczny to grupa populacji, których osobniki w środowisku naturalnym potencjalnie mogą się ze sobą krzyżować i wydawać płodne potomstwo, jednocześnie są izolowane rozrodczo od innych gatunków.
Definition: Powstawanie nowych gatunków specjacja to proces, w którym z jednej populacji powstają dwie lub więcej populacji rozrodczo izolowanych.
Istnieją różne rodzaje specjacji:
- Specjacja allopatryczna - zachodzi między populacjami jednego gatunku w skutek rozdzielenia ich barierą geograficzną.
- Specjacja sympatryczna - zachodzi w obrębie jednej populacji bez istnienia bariery geograficznej.
- Specjacja parapatryczna - zachodzi, gdy populacje są częściowo odizolowane.
Example: Specjacja allopatryczna może zachodzić, gdy populacja zostaje rozdzielona przez powstanie góry lub rzeki, co prowadzi do rozwoju różnych cech w izolowanych grupach.
Example: Specjacja sympatryczna może wystąpić, gdy część populacji zaczyna wykorzystywać nowe źródło pokarmu, co prowadzi do rozwoju nowych cech i ostatecznie do powstania nowego gatunku.
Izolacja rozrodcza może występować na różnych etapach:
- Prezygotyczna: behawioralna, ekologiczna, mechaniczna, gametyczna.
- Postzygotyczna: obniżona żywotność, śmiertelność na etapie rozwoju, bezpłodność mieszańców.
Highlight: Specjacja bez barier geograficznych sympatryczna jest rzadsza, ale może zachodzić np. poprzez poliploidyzację u roślin.
Prawo Hardy'ego-Weinberga określa warunki, w których populacja jest w stanie równowagi genetycznej. Wymaga to m.in. izolacji od innych populacji, braku mutacji i nieskończenie dużej liczby osobników.
Vocabulary: Radiacja adaptacyjna - proces rozdzielenia się gatunku wyjściowego na liczne, zróżnicowane linie rozwojowe w krótkim czasie, prowadzący do dywergencji.