DNA i RNA

DNA (kwas deoksyrybonukleinowy) to kluczowa cząsteczka w genetyce molekularnej. Składa się z dwóch nici równoległych do siebie, skręconych w formę podwójnej helisy. Łańcuch DNA jest zbudowany z nukleotydów połączonych wiązaniami fosfodiestrowymi.

Highlight: Łańcuchy DNA są połączone wiązaniami wodorowymi między zasadami azotowymi: adenina (A) łączy się z tyminą (T), a cytozyna (C) z guaniną (G).

Funkcje DNA obejmują:

1. Nośnik informacji genetycznej i dziedziczenie cech
2. Materiał genetyczny wszystkich organizmów i niektórych wirusów
3. Zawieranie informacji potrzebnych do syntezy białek i RNA

Definicja: Replikacja DNA to proces zachodzący w jądrze komórkowym, prowadzący do uzyskania dwóch identycznych cząsteczek DNA. Zachodzi ona przed podziałem komórkowym.

RNA (kwas rybonukleinowy) to jednoniciowa cząsteczka zbudowana z nukleotydów. W RNA występują wiązania wodorowe między cytozyną a guaniną oraz adeniną a uracylem.

Vocabulary: Antykodony to sekwencje w tRNA komplementarne do kodonów w mRNA.

Rodzaje RNA:

1. rRNA - tworzy rybosomy, gdzie zachodzi biosynteza białek
2. tRNA - transportuje aminokwasy na rybosomy
3. mRNA - przenosi informację o budowie białka z jądra na rybosomy

Kod genetyczny i ekspresja genów

Kod genetyczny to sposób zapisu informacji o budowie białek w DNA lub mRNA. Kodon, składający się z trzech kolejnych nukleotydów, koduje poszczególne aminokwasy tworzące białka.

Cechy kodu genetycznego:

1. Trójkowy - każde trzy kolejne nukleotydy to jeden aminokwas (kodon)
2. Jednoznaczny - jeden kodon odpowiada jednemu aminokwasowi
3. Zdegenerowany - jeden aminokwas może być kodowany przez więcej niż jeden kodon
4. Bezprzecinkowy - brak wolnych nukleotydów, każdy wchodzi w skład kodonu
5. Niezachodzący - nukleotyd wchodzący w skład jednego kodonu nie może być elementem kolejnego kodonu
6. Uniwersalny - kodony u wszystkich organizmów oznaczają te same aminokwasy

Definicja: Ekspresja genów to proces odczytywania informacji genetycznej i syntezy na jej podstawie cząsteczek białka lub RNA.

Ekspresja genów obejmuje dwa główne etapy:

1. Transkrypcja - przepisywanie informacji z DNA na mRNA
2. Translacja - przetłumaczenie języka nukleotydów na język aminokwasów

Highlight: Transkrypcja zachodzi w jądrze komórkowym, podczas gdy translacja odbywa się w cytozolu na rybosomach.