Inne sposoby dziedziczenia cech
Lekcja ta skupia się na różnych mechanizmach dziedziczenia cech, wykraczających poza proste schematy mendlowskie. Omawiane są tu złożone interakcje genów i ich wpływ na fenotyp organizmu.
Dziedziczenie jednogenowe i wielogenowe
Dziedziczenie jednogenowe dotyczy sytuacji, gdy za daną cechę odpowiada tylko jeden gen. W przypadku dziedziczenia wielogenowego, cecha organizmu jest kontrolowana przez więcej niż jeden gen.
Definicja: Dziedziczenie wielogenowe to sytuacja, w której na ekspresję cechy wpływa więcej niż jeden gen, co prowadzi do bardziej złożonych wzorców dziedziczenia.
Dominacja zupełna i niezupełna
W dominacji zupełnej allel dominujący A całkowicie maskuje ekspresję allelu recesywnego a. Natomiast w dominacji niezupełnej, heterozygoty wykazują fenotyp pośredni między homozygotami.
Przykład: Dominacja niezupełna występuje u lwiej paszczy, gdzie krzyżówka czerwonych AA i białych aa kwiatów daje różowe potomstwo Aa.
Allele wielokrotne
Allele wielokrotne to sytuacja, gdy w populacji występuje więcej niż dwie wersje danego genu.
Highlight: Klasycznym przykładem alleli wielokrotnych jest system grup krwi ABO u człowieka, gdzie występują trzy allele: IA, IB i i.
Dziedziczenie grup krwi
System grup krwi ABO jest doskonałym przykładem złożonego dziedziczenia cech. Obejmuje on trzy allele i różne kombinacje fenotypowe.
Vocabulary:
- Antygen A: produkt allelu IA
- Antygen B: produkt allelu IB
- Brak antygenu grupaO: wynik obecności allelu i
Kodominacja
Kodominacja to zjawisko, w którym oba allele w heterozygotycznej formie są w pełni wyrażone.
Przykład: W grupie krwi AB, zarówno antygen A, jak i B są produkowane, co jest przykładem kodominacji.
Zadanie praktyczne
Lekcja kończy się zadaniem praktycznym dotyczącym dziedziczenia grup krwi.
Highlight: Jeśli matka ma grupę krwi AB, a ojciec grupę B, istnieje 50% szans na urodzenie się dziecka z grupą krwi B i 50% szans na grupę AB.
Ta lekcja dostarcza uczniom głębokiego zrozumienia sposobów dziedziczenia cech i ich znaczenia w genetyce. Poznanie tych mechanizmów jest kluczowe dla zrozumienia dziedziczenia cech u człowieka oraz interpretacji krzyżówek genetycznych. Wiedza ta jest niezbędna dla dalszych studiów nad chromosomową teorią dziedziczenia i bardziej zaawansowanymi aspektami genetyki.
