Inne sposoby dziedziczenia cech

Lekcja ta skupia się na różnych mechanizmach dziedziczenia cech, wykraczających poza proste schematy mendlowskie. Omawiane są tu złożone interakcje genów i ich wpływ na fenotyp organizmu.

Dziedziczenie jednogenowe i wielogenowe

Dziedziczenie jednogenowe dotyczy sytuacji, gdy za daną cechę odpowiada tylko jeden gen. W przypadku dziedziczenia wielogenowego, cecha organizmu jest kontrolowana przez więcej niż jeden gen.

Definicja: Dziedziczenie wielogenowe to sytuacja, w której na ekspresję cechy wpływa więcej niż jeden gen, co prowadzi do bardziej złożonych wzorców dziedziczenia.

Dominacja zupełna i niezupełna

W dominacji zupełnej allel dominujący $A$ całkowicie maskuje ekspresję allelu recesywnego $a$. Natomiast w dominacji niezupełnej, heterozygoty wykazują fenotyp pośredni między homozygotami.

Przykład: Dominacja niezupełna występuje u lwiej paszczy, gdzie krzyżówka czerwonych $AA$ i białych $aa$ kwiatów daje różowe potomstwo $Aa$.

Allele wielokrotne

Allele wielokrotne to sytuacja, gdy w populacji występuje więcej niż dwie wersje danego genu.

Highlight: Klasycznym przykładem alleli wielokrotnych jest system grup krwi ABO u człowieka, gdzie występują trzy allele: IA, IB i i.

Dziedziczenie grup krwi

System grup krwi ABO jest doskonałym przykładem złożonego dziedziczenia cech. Obejmuje on trzy allele i różne kombinacje fenotypowe.

Vocabulary:

• Antygen A: produkt allelu IA
• Antygen B: produkt allelu IB
• Brak antygenu $grupa O$: wynik obecności allelu i

Kodominacja

Kodominacja to zjawisko, w którym oba allele w heterozygotycznej formie są w pełni wyrażone.

Przykład: W grupie krwi AB, zarówno antygen A, jak i B są produkowane, co jest przykładem kodominacji.

Zadanie praktyczne

Lekcja kończy się zadaniem praktycznym dotyczącym dziedziczenia grup krwi.

Highlight: Jeśli matka ma grupę krwi AB, a ojciec grupę B, istnieje 50% szans na urodzenie się dziecka z grupą krwi B i 50% szans na grupę AB.

Ta lekcja dostarcza uczniom głębokiego zrozumienia sposobów dziedziczenia cech i ich znaczenia w genetyce. Poznanie tych mechanizmów jest kluczowe dla zrozumienia dziedziczenia cech u człowieka oraz interpretacji krzyżówek genetycznych. Wiedza ta jest niezbędna dla dalszych studiów nad chromosomową teorią dziedziczenia i bardziej zaawansowanymi aspektami genetyki.