Budowa i funkcje jądra komórkowego
Jądro komórkowe to kluczowy element komórki eukariotycznej, pełniący nadrzędną rolę w jej funkcjonowaniu. Jest to organellum odpowiedzialne za przechowywanie materiału genetycznego i kontrolę procesów komórkowych.
Highlight: Funkcje jądra komórkowego obejmują kierowanie metabolizmem komórki, przechowywanie i replikację DNA oraz przekazywanie informacji genetycznej komórkom pochodnym.
Położenie, wielkość i liczba jąder są zróżnicowane:
- W komórkach roślinnych jądro ma położenie peryferyczne, w pozostałych centralne
- Najczęściej występuje jedno jądro, ale istnieją komórki dwu- i wielojądrowe np.plesˊniakbiały
- Przeciętna wielkość jądra wynosi od 5 do 10 μm
Otoczka jądrowa składa się z dwóch błon:
- Zewnętrznej z rybosomami
- Wewnętrznej gładkiej
Vocabulary: Pory jądrowe to struktury w otoczce jądrowej umożliwiające obustronną wymianę substancji między jądrem a cytoplazmą. Im większa aktywność metaboliczna komórki, tym więcej porów.
Kariolimfa to półpłynna substancja wypełniająca wnętrze jądra. Zawiera enzymy i RNA potrzebne do replikacji i transkrypcji DNA. W kariolimfie zanurzona jest chromatyna.
Definition: Chromatyna to kompleks DNA zawiniętego na białka histonowe. Jest nośnikiem informacji genetycznej w jądrze. W czasie podziału komórki kondensuje w chromosomy.
Wyróżniamy dwa rodzaje chromatyny:
- Euchromatynę - rozluźnioną i aktywną transkrypcyjnie
- Heterochromatynę - skondensowaną i nieaktywną genetycznie
Jąderko to część chromatyny zawierająca geny kodujące rRNA. Odpowiada za syntezę podjednostek rybosomów. W jądrze może być jedno lub kilka jąderek - im więcej, tym komórka jest aktywniejsza.
