Kod genetyczny - podstawy i właściwości
Wyobraź sobie kod genetyczny jako uniwersalny słownik, który tłumaczy informacje z DNA na konkretne białka. Kod genetyczny składa się z kodonów - grup trzech nukleotydów, które kodują poszczególne aminokwasy tworzące białka.
Matematyka tutaj jest prosta: mamy 4 rodzaje nukleotydów, więc 4³ = 64 możliwe kombinacje kodonów. Z tych 64 kombinacji, 61 koduje różne aminokwasy, a 3 to kodony STOP (UAA, UAG, UGA), które kończą syntezę białka. Kodon AUG pełni szczególną rolę jako kodon START.
Kod genetyczny ma siedem kluczowych właściwości, które musisz zapamiętać:
Trójkowy - każdy kodon to dokładnie 3 nukleotidy. Jednoznaczny - jeden kodon = jeden aminokwas. Zdegenerowany - jeden aminokwas może być kodowany przez kilka różnych kodonów. Bezprzecinkowy - nie ma przerw między kodonami. Niezachodzący - kodony się nie nakładają. Uniwersalny - te same kodony oznaczają te same aminokwasy u wszystkich organizmów. Kolinearny - kolejność kodonów określa kolejność aminokwasów w białku.
Pamiętaj: Tabela kodu genetycznego to Twój najlepszy przyjaciel podczas rozwiązywania zadań z genetyki molekularnej!