Podstawowe pojęcia genetyki
Zanim zaczniesz rozwiązywać krzyżówki genetyczne, musisz znać kilka kluczowych terminów. Genetyka to nauka o tym, jak cechy są przekazywane z rodziców na dzieci.
Gen to kawałek DNA, który decyduje o konkretnej cesze - jak kolor oczu czy wzrost. Genom to kompletny zestaw wszystkich genów organizmu. Gamety to komórki płciowe (jajeczka i plemniki), które łączą się podczas zapłodnienia.
Różnica między genotypem a fenotypem jest super ważna! Genotyp to zestaw genów (zapisujemy go literami jak AA lub Aa), a fenotyp to to, co faktycznie widzimy - czyli zewnętrzne cechy organizmu.
💡 Zapamiętaj: A = allel dominujący (silniejszy), a = allel recesywny (słabszy). Symbol ♂ oznacza płeć męską, ♀ - żeńską.
Przykład krzyżówki - kolor oczu
Wyobraź sobie rodziców z brązowymi oczami, którzy są heterozygotami (Aa × Aa). Każde z nich ma jeden allel na brązowe oczy (A) i jeden na niebieskie (a).
Gdy tworzysz krzyżówkę genetyczną, rysuj kwadrat i wpisuj możliwe kombinacje. Z takiego skrzyżowania otrzymasz: AA, Aa, Aa, aa.
Wyniki: 75% dzieci będzie miało brązowe oczy (AA i Aa), a 25% niebieskie oczy (aa). Stosunek fenotypowy wynosi 3:1, a genotypowy 1:2:1.