Krzyżówki genetyczne i podstawy dziedziczenia
Geny występują w różnych wersjach zwanych allelami. Mogą być dominujące (oznaczane wielką literą, np. A) lub recesywne (oznaczane małą literą, np. a). Allel dominujący zawsze przeważa nad recesywnym w określaniu cechy.
Organizmy możemy podzielić na homozygoty, które mają dwa takie same allele AA−homozygotadominującalubaa−homozygotarecesywna, oraz heterozygoty z dwoma różnymi allelami (Aa). Całość genów organizmu to jego genotyp, a widoczne cechy zewnętrzne to fenotyp.
I prawo Mendla (prawo czystości gamet) mówi, że każda gameta (komórka płciowa) zawiera tylko jeden allel z każdej pary. Dlatego podczas krzyżówki genetycznej możemy przewidzieć prawdopodobieństwo wystąpienia określonych cech u potomstwa.
💡 Ciekawostka: Wiele codziennych cech jest dziedziczonych jako dominujące lub recesywne. Do cech dominujących należą np. odstające uszy i piegi, a do recesywnych - przylegające uszy i brak umiejętności zwijania języka w rurkę.
Kiedy wykonujemy krzyżówkę, używamy szachownicy Punnetta. Na przykład, gdy rodzic z dołkami (Aa) i rodzic bez dołków (aa) mają dziecko, szansa na odziedziczenie dołków wynosi 50%. Gdy jeden rodzic ma genotyp AA, a drugi aa, wszystkie dzieci będą miały dołki (genotyp Aa).