Wakuole i wodniczki - budowa i funkcje

Wakuole to obłonione pęcherzyki występujące w komórkach roślinnych i grzybów. W komórkach roślinnych zazwyczaj występuje jedna duża, centralna wakuola, która może zajmować nawet 90% objętości komórki.

Budowa wakuoli obejmuje:

• Błonę komórkową zwaną tonoplastem
• Wnętrze wypełnione sokiem komórkowym

Funkcje wakuoli w komórce roślinnej to:

1. Utrzymanie turgoru (jędrności komórek)
2. Gospodarka wodna
3. Magazynowanie jonów i substancji zapasowych

Vocabulary: Turgor - ciśnienie wywierane przez zawartość komórki na ścianę komórkową, odpowiedzialne za sztywność tkanek roślinnych.

Funkcje wakuoli związane są z obecnością substancji osmotycznie czynnych w soku komórkowym, takich jak cukry rozpuszczalne (glukoza, fruktoza, sacharoza). Ich nagromadzenie powoduje napływ wody do wnętrza wakuoli, co prowadzi do wzrostu turgoru i powiększania się komórek roślinnych.

Highlight: Czy lizosomy występują w komórkach roślinnych? W komórkach roślinnych funkcje podobne do lizosomów pełnią sferosomy, które oprócz trawienia wewnątrzkomórkowego uczestniczą w syntezie i gromadzeniu tłuszczów zapasowych.

Example: Funkcje wakuoli w komórce zwierzęcej są bardziej ograniczone niż w komórce roślinnej. Wodniczki w komórkach zwierzęcych są zazwyczaj mniejsze i pełnią funkcje związane z transportem i magazynowaniem substancji.

Lizosomy - budowa i funkcje

Lizosomy to niewielkie pęcherzyki otoczone błoną komórkową, występujące głównie w komórkach zwierzęcych i protistach zwierzęcopodobnych. Są szczególnie liczne w komórkach fagocytujących, takich jak leukocyty.

Budowa lizosomu obejmuje pojedynczą błonę komórkową zawierającą pompy protonowe (ATP-azy) oraz białka nośnikowe. Wewnątrz znajdują się enzymy lizosomalne (hydrolityczne), które rozkładają związki organiczne.

Highlight: Jaki mechanizm utrzymuje niskie pH wewnątrz lizosomu? Pompy protonowe aktywnie transportują jony H+ do wnętrza lizosomu, utrzymując pH około 5, co jest optymalne dla aktywności enzymów lizosomalnych.

Lizosomy funkcje obejmują:

1. Trawienie wewnątrzkomórkowe
2. Rozkład zużytych lub uszkodzonych organelli komórkowych
3. Trawienie składników dostarczonych w wyniku endocytozy

Vocabulary: Endocytoza - proces, w którym komórka pobiera substancje z otoczenia, otaczając je fragmentem błony komórkowej.

Example: W jakich komórkach występują lizosomy? Lizosomy są szczególnie liczne w leukocytach, które fagocytują mikroorganizmy chorobotwórcze w ramach reakcji odpornościowych.