Rdzeń kręgowy i obwodowy układ nerwowy

Rdzeń kręgowy, będący częścią ośrodkowego układu nerwowego, pełni kluczowe funkcje w organizmie. Jest połączony z pniem mózgu i leży w kanale kręgowym utworzonym przez otwory w kręgach kręgosłupa. Jego główne zadania to kontrola reakcji odruchowych zachodzących bez udziału naszej woli (np. odruch kolanowy) oraz zapewnienie komunikacji między mózgowiem a obwodowym układem nerwowym.

Highlight: Rdzeń kręgowy ma odwrotną budowę w porównaniu do mózgu - istota biała tworzy zewnętrzną warstwę, a szara wewnętrzną.

Obwodowy układ nerwowy składa się z nerwów odchodzących od mózgowia i rdzenia kręgowego. Ważnymi elementami tego układu są zwoje nerwowe, czyli skupienia ciał komórek nerwowych poza ośrodkowym układem nerwowym, oraz nerwy - pęczki włókien nerwowych chronione tkanką łączną.

Vocabulary: Nerw - pęczek włókien nerwowych (aksonów, dendrytów lub obu) chroniony tkanką łączną, przebiegający poza ośrodkowym układem nerwowym.

Nerwy dzielą się na:

1. Nerwy czaszkowe - mające początek w mózgowiu i unerwiające m.in. głowę.
2. Nerwy rdzeniowe - zaczynające się w rdzeniu kręgowym i unerwiające m.in. skórę, mięśnie i narządy wewnętrzne.
3. Nerwy czuciowe - zawierające włókna nerwowe przewodzące impulsy od receptorów do ośrodkowego układu nerwowego.
4. Nerwy ruchowe - zawierające włókna nerwowe przekazujące impulsy od ośrodkowego układu nerwowego do efektorów.

Example: Przykładem odruchu kontrolowanego przez rdzeń kręgowy jest odruch kolanowy, gdzie uderzenie w ścięgno pod kolanem powoduje automatyczne wyprostowanie nogi.

Funkcje obwodowego układu nerwowego obejmują przekazywanie informacji o bodźcu od receptorów do ośrodkowego układu nerwowego, przekazywanie informacji o reakcji na bodziec do narządów wykonawczych oraz udział w wykonywaniu oddechów. Ta złożona sieć nerwów zapewnia sprawną komunikację między wszystkimi częściami ciała a centralnym systemem kontroli, jakim jest mózg i rdzeń kręgowy.

Definition: Efektor - narząd wykonawczy reagujący na impulsy nerwowe, np. mięsień lub gruczoł.