Osmoza i rodzaje roztworów
Osmoza (osm020) to swobodna dyfuzja prosta cząsteczek wody przez błonę komórkową. Co ważne, nie wymaga ona nakładu energii, dzieje się naturalnie. Woda przemieszcza się z obszaru o niższym stężeniu substancji rozpuszczonych do obszaru o wyższym stężeniu.
Roztwory dzielimy na trzy główne typy w zależności od stężenia substancji rozpuszczonych:
- Roztwór hipotoniczny - zawiera mało soli, a dużo wody
- Roztwór hipertoniczny - zawiera dużo soli, a mało wody
- Roztwór izotoniczny - zawiera podobne stężenie soli i wody jak wnętrze komórki
Komórki zwierzęce i roślinne reagują inaczej na te roztwory. Komórka zwierzęca w roztworze izotonicznym zachowuje normalny kształt, w hipertonicznym - obkurcza się, a w hipotonicznym - pęcznieje i może nawet pęknąć!
Ciekawostka! Komórki roślinne mają dodatkową ochronę przed pęknięciem w postaci ściany komórkowej, dlatego reagują nieco inaczej niż komórki zwierzęce.
Komórki roślinne w roztworze hipertonicznym doświadczają zjawiska plazmolizy - protoplast odstaje od ściany komórkowej. Natomiast w roztworze hipotonicznym protoplast przylega ściśle do ściany, co zapewnia roślinie odpowiednie napięcie (turgor).