Budowa i cechy parzydełkowców
Budowa parzydełkowców jest stosunkowo prosta, ale bardzo efektywna. Są to zwierzęta dwuwarstwowe, wywodzące się z ektodermy i endodermy. Ich ciało ma symetrię promienistą, co pozwala im odbierać bodźce z każdej strony, zwiększając skuteczność polowania.
Highlight: Parzydełkowce żyją w każdej strefie klimatycznej, ale wyłącznie w środowisku wodnym.
Ogólna budowa ciała parzydełkowców przypomina stadium gastruli. Na jednym z biegunów ciała znajduje się otwór gębowy otoczony czułkami i płatami gębowymi. Otwór ten pełni wiele funkcji: służy do pobierania pokarmu, usuwania niestrawionych resztek i uwalniania gamet.
Vocabulary: Jama gastralna - wewnętrzna przestrzeń ciała parzydełkowców, odpowiadająca prajelitowi gastruli.
Ścianę ciała parzydełkowców budują dwie warstwy:
- Epiderma - zewnętrzna warstwa okrywająca ciało
- Gastroderma - warstwa wyściełająca jamę gastralną
Między tymi warstwami znajduje się mezoglea - galaretowata substancja bezkomórkowa lub zawierająca komórki mezenchymy.
Budowa polipa i meduzy różni się znacząco:
Polip:
- Kształt cylindryczny
- Forma osiadła
- Otwór gębowy otoczony wieńcem ruchliwych czułków
- Długotrwała forma życiowa (może żyć kilkadziesiąt lat)
Meduza:
- Kształt parasola
- Forma wolno żyjąca
- Otwór gębowy otoczony ruchliwymi płatami gębowymi
- Gruba warstwa mezoglei
- Krótkotrwała forma życiowa (żyje kilka miesięcy)
Example: Przykładem parzydełkowca występującego w formie meduzy jest chełbia modra.
Komórki parzydełkowe (knidocyty) są charakterystyczną cechą parzydełkowców. Przy mechanicznym lub chemicznym podrażnieniu knidocylu, nić parzydełkowa zostaje gwałtownie wyrzucona, owijając się wokół ofiary lub napastnika.
Definition: Knidocyt - wyspecjalizowana komórka parzydełkowców zawierająca kapsułę z zwiniętą nicią parzydełkową.
Znaczenie parzydełkowców w przyrodzie jest duże. Stanowią one ważny element ekosystemów wodnych, pełniąc rolę drapieżników kontrolujących populacje innych organizmów.
