Cechy i budowa porostów
Porosty to organizmy dwuskładnikowe, w których grzyb (zazwyczaj workowiec) żyje w symbiozie z komórkami zielenic lub sinic. W tej relacji dominują strzępki grzyba, które kontrolują wzrost komponentu autotroficznego, umożliwiają mu rozmnażanie i czasem nawet trawią jego komórki.
Plechy porostów mogą mieć budowę warstwową lub niewarstwową. W plesze warstwowej wyróżniamy charakterystyczny układ: warstwę korową górną, warstwę zielenic, warstwę rdzeniową ze strzępkami i warstwę korową dolną. Taka struktura pozwala na efektywne funkcjonowanie symbiozy.
Porosty tworzą trzy podstawowe typy plech: skorupiastą (całkowicie przylegającą do podłoża), listkowaną (przylegającą w kilku miejscach) oraz krzaczkowatą (rozgałęzioną, słabo przylegającą). Ta różnorodność form pozwala im zasiedlać różne środowiska.
💡 Ciekawostka: Porosty są nazywane organizmami pionierskimi, ponieważ jako pierwsze zasiedlają nowe, często niesprzyjające środowiska, przygotowując je dla innych organizmów.
Rozmnażanie porostów
Porosty rozmnażają się głównie bezpłciowo poprzez specjalne struktury zwane rozmnóżkami. Grzyby wchodzące w skład porostów zachowują zdolność do rozmnażania płciowego typowego dla swojej grupy.
Urwistki to jeden ze sposobów rozmnażania bezpłciowego porostów. Formują się wewnątrz plechy i wydostają się przez jej pęknięcia. Zawierają od jednej do kilku komórek zielenic lub sinic otoczonych strzępkami grzyba.
Drugim typem rozmnóżek są wyrostki, które są większe od urwistków, ale zbudowane z tych samych elementów. Powstają na powierzchni plechy jako kruche uwypuklenia, które łatwo się odłamują, umożliwiając rozprzestrzenianie porostu.
W tej symbiotycznej relacji komórki glonu odpowiadają za produkcję związków pokarmowych, natomiast strzępki grzyba dostarczają wodę i sole mineralne oraz chronią przed wyschnięciem. Dzięki temu porosty mogą przetrwać nawet w bardzo trudnych warunkach.