Budowa i charakterystyka porostów
Porosty to wyjątkowe organizmy symbiotyczne, składające się z grzybów i glonów lub sinic. Ich budowa i właściwości czynią je ważnymi bioindykatorami środowiska.
Definicja: Porosty to organizmy o formie plechowej, zbudowane ze strzępek grzybni i komórek glonów (zielenic) lub sinic.
Porosty mają zdolność do fotosyntezy dzięki obecności glonów lub sinic. Grzyby korzystają z produktów fotosyntezy, a w zamian dostarczają swoim symbiotycznym partnerom wodę i sole mineralne.
Highlight: Grzyby i porosty klasa 5 często obejmuje podstawowe informacje o symbiozie w porostach.
Plechy porostów mogą być:
- Niewarstwowane - glony/sinice rozmieszczone w całej plesze
- Warstwowane - glony/sinice skupione w wyraźnej warstwie
Wyróżniamy trzy główne formy morfologiczne porostów:
- Skorupiasta - ściśle przylega do podłoża, płaska
Przykład: Rhizocarpon geographicum (porosty skorupiaste)
- Listkowata - przylega do podłoża w kilku miejscach, mniej lub bardziej spłaszczona
Przykład: Złotorost ścienny
- Krzaczkowata - rozgałęziona, słabo związana z podłożem
Przykład: Mąkla tarniowa
Vocabulary: Skala porostowa to metoda oceny zanieczyszczenia powietrza, szczególnie dwutlenkiem siarki, na podstawie występowania różnych gatunków porostów.
Rozmnażanie porostów odbywa się głównie bezpłciowo za pomocą rozmnóżek:
- Urwistki - małe skupienia komórek glonów/sinic otoczone strzępkami grzyba
- Wyrostki na powierzchni plechy i kruche, odłamujące się wypuklenia
Highlight: Pytanie "Czy porosty są cudzożywne?" jest złożone. Choć jako całość są autotroficzne, istnieją argumenty sugerujące, że grzyby mogą częściowo pasożytować na glonach/sinicach.
Argumenty przemawiające za pasożytnictwem grzyba na organizmie fotosyntetyzującym:
- Uniemożliwiają rozmnażanie płciowe sinic i zielenic
- Wydzielają substancje kontrolujące ich wzrost
- Trawią ich komórki
Highlight: Wyjaśnij dlaczego porosty nazywamy organizmami pionierskimi - porosty często jako pierwsze zasiedlają nowe, trudne środowiska, przygotowując grunt dla innych organizmów.
Porosty są ważnym tematem w biologii grzyby i porosty test, a ich rola jako bioindykatorów czyni je cennym narzędziem w ocenie jakości środowiska.
