Trawienie białek i tłuszczów
Trawienie białek to proces etapowy, wykorzystujący dwa rodzaje enzymów proteolitycznych. Endopeptydazy (jak pepsyna, trypsyna, chymotrypsyna) rozcinają wiązania peptydowe wewnątrz łańcucha białkowego. Egzopeptydazy (aminopeptydazy, karboksypeptydazy) odłączają aminokwasy z końców łańcucha. Dzięki nim złożone białka zostają ostatecznie rozłożone na pojedyncze aminokwasy.
Tłuszcze stanowią specyficzne wyzwanie dla układu pokarmowego, ponieważ są hydrofobowe (nie mieszają się z wodą). Tymczasem enzymy trawienne – lipazy – działają tylko w środowisku wodnym. Rozwiązaniem tego problemu jest emulgacja tłuszczów, czyli rozbijanie dużych kropli tłuszczu na mniejsze.
Kluczową rolę w emulgacji odgrywa żółć produkowana przez wątrobę. W dwunastnicy żółć rozbija tłuszcze na drobne kropelki, zwiększając powierzchnię kontaktu z lipazami. Następnie lipazy trzustkowe rozkładają triglicerydy do monoglicerydów, glicerolu i wolnych kwasów tłuszczowych.
Ciekawostka! Trawienie tłuszczów zaczyna się już w jamie ustnej (lipaza ślinowa) i żołądku (lipaza żołądkowa), ale główny etap ma miejsce w dwunastnicy, gdzie pH=8 stwarza idealne warunki dla lipaz trzustkowych.
Po wchłonięciu przez enterocyty, glicerol i kwasy tłuszczowe przechodzą resyntezę do triglicerydów. Tworzą się chylomikrony – kompleksy tłuszczowo-białkowe, które wchłaniane są do naczyń limfatycznych, a nie bezpośrednio do krwi jak większość substancji odżywczych.