Procesy trawienia i wchłaniania
Trawienie polega na rozłożeniu wielkocząsteczkowych składników pokarmowych do prostych związków rozpuszczalnych w wodzie. Składa się z dwóch podstawowych etapów: trawienia mechanicznego (rozdrabnianie, mieszanie) oraz trawienia chemicznego (rozkład enzymatyczny).
W procesie trawienia różne składniki odżywcze ulegają specyficznym przemianom. Polisacharydy rozkładane są do cukrów prostych, białka do aminokwasów, a tłuszcze do glicerolu i kwasów tłuszczowych. Każda z tych przemian wymaga specyficznych enzymów.
💡 Wiesz dlaczego niektórzy ludzie nie mogą pić mleka? Brak enzymu laktazy uniemożliwia rozkład laktozy, co powoduje nietolerancję laktozy!
Przemiany sacharydów zachodzą dzięki enzymom takim jak amylaza ślinowa i trzustkowa, maltaza, sacharaza i laktaza. Każdy z nich rozkłada konkretny typ cukru - na przykład amylaza ślinowa przekształca skrobię w dekstryny i maltozę, a laktaza rozkłada laktozę na glukozę i galaktozę.
Przemiany białek realizowane są przez enzymy proteolityczne, które dzielimy na endopeptydazy (działające wewnątrz cząsteczki) oraz enzymy odcinające aminokwasy z końców łańcucha. Należą do nich pepsyna, trypsyna, chymotrypsyna, karboksypeptydazy i aminopeptydazy. Ostatecznie powstają wolne aminokwasy wchłaniane do krwi.
Trawienie tłuszczów odbywa się dzięki lipazom (żołądkowej i trzustkowej), które działają na powierzchni kropel tłuszczu. Powstały glicerol i kwasy tłuszczowe wchłaniane są do enterocytów, gdzie następuje resynteza tłuszczu i tworzenie chylomikronów, które trafiają do układu limfatycznego.
Transport produktów trawienia przez błony enterocytu odbywa się różnymi mechanizmami. Glukoza i aminokwasy transportowane są przez transport czynny z udziałem jonów sodu, natomiast produkty trawienia tłuszczów dyfundują do komórek, gdzie następuje ich obróbka i uwolnienie w postaci chylomikronów.
Cały proces trawienia jest precyzyjnie regulowany przez układ nerwowy oraz hormony trawienne takie jak gastryna (stymulująca wydzielanie soku żołądkowego) i somatostatyna (hamująca ten proces). W podwzgórzu znajdują się ośrodki głodu i sytości, które reagują na poziom glukozy we krwi, kontrolując nasze uczucie głodu i sytości.