Charakterystyka i znaczenie protistów
Protisty to królestwo organizmów eukariotycznych, które łączą w sobie cechy zarówno zwierząt, jak i roślin. Są to głównie organizmy jednokomórkowe, choć istnieją również formy wielokomórkowe. Cechą charakterystyczną protistów jest brak typowo wykształconych tkanek.
Definicja: Protisty to organizmy eukariotyczne, zazwyczaj jednokomórkowe, nieposiadające typowych tkanek, łączące cechy zwierząt i roślin.
Budowa protistów jest zróżnicowana, ale charakterystycznym elementem jest pellikula - elastyczna błona komórkowa, która odgrywa ważną rolę w procesach ruchowych. Protisty mogą poruszać się na różne sposoby, w tym ruchem pełzakowatym, za pomocą nibynóżek, wici lub rzęsek.
Highlight: Pellikula to kluczowy element budowy protistów, nadający im elastyczność i umożliwiający ruch.
Przykłady protistów obejmują szeroki zakres organizmów:
- Protisty zwierzęce (dawniej pierwotniaki): ameby, świdrowce, wiciowce, otwornice, promienice, orzęski
- Protisty grybopodobne: śluzowce
- Protisty roślinopodobne (dawniej glony): eugleny, tobołki, krasnorosty
Rozmnażanie protistów odbywa się zarówno na drodze płciowej, jak i bezpłciowej. Bezpłciowe metody obejmują podział komórki i fragmentację. U orzęsków obserwuje się specyficzny proces płciowy zwany koniugacją.
Znaczenie protistów w przyrodzie i dla człowieka jest duże i obejmuje zarówno aspekty pozytywne, jak i negatywne:
Pozytywne:
- Tworzenie pokładów skał wapiennych
- Stanowienie pokarmu dla zwierząt wodnych (plankton)
- Ułatwianie trawienia celulozy u termitów i zwierząt przeżuwających
- Rozkładanie szczątków martwej materii
- Zapewnianie stałego obiegu materii w przyrodzie
Example: Protisty jako plankton stanowią podstawę łańcucha pokarmowego w ekosystemach wodnych.
Negatywne:
- Wywoływanie chorób, takich jak malaria (zarodziec malarii), śpiączka afrykańska (świdrowiec gambijski), rzęsistkowica (rzęsistek pochwowy), toksoplazmoza
Vocabulary: Toksoplazmoza - choroba wywoływana przez protisty, szczególnie niebezpieczna dla kobiet w ciąży.
Ilustracje na stronie przedstawiają budowę eugleny zielonej i pantofelka, ukazując charakterystyczne elementy ich struktury komórkowej, takie jak wici, plamka oczna, chloroplasty, jądra i rzęski.
