Podstawy regulacji ekspresji genów
Wyobraź sobie, że twoje komórki to jak wielka orkiestra - każdy gen to inny instrument, a regulacja ekspresji genów to dyrygent, który decyduje, kiedy który instrument ma grać. Ten mechanizm sprawia, że komórki mogą się różnicować i pełnić różne funkcje.
Komórka reaguje na sygnały z otoczenia na dwa główne sposoby. Pierwszy to inicjacja transkrypcji - tutaj geny są włączane lub wyłączane na poziomie przepisywania DNA na RNA. Drugi sposób to inicjacja translacji, która pozwala szybko zatrzymać produkcję białka, nawet gdy RNA już powstało.
Operon to sprytny wynalazek bakterii - to zespół genów, które działają razem jak dobrze zgrana drużyna. Składa się z genów kodujących białka oraz sekwencji regulatorowych takich jak promotor (miejsce przyłączania polimerazy RNA) i operator (kontroluje dostęp do genów).
💡 Pamiętaj: Sygnał ze środowiska → zmiana aktywności genów → zmiana składu RNA i białek → zmiana funkcji komórki