Synteza nowych nici DNA w oczku replikacyjnym
Oczko replikacyjne otwiera się w obie strony, począwszy od miejsca ori. Aby zrozumieć proces syntezy, musisz pamiętać o polarności łańcuchów DNA (3'→5' i 5'→3').
Prymaza i polimerazy DNA syntetyzują nowe nici zawsze w kierunku 5'→3' na matrycy nici o przeciwnej polarności. Początkowo startery RNA są wstawiane tylko naprzeciw końców 3', co inicjuje syntezę nici wiodących. Gdy oczko replikacyjne się powiększa, pojawiają się nowe startery dla nici opóźnionych.
Nić wiodąca powstaje w sposób ciągły, natomiast nić opóźniona tworzy się z fragmentów Okazaki - krótkich odcinków o długości około 1000 nukleotydów. Po rozpoczęciu syntezy DNA, startery RNA są usuwane przez polimerazę I, która jednocześnie uzupełnia luki. Następnie ligaza łączy ze sobą wszystkie fragmenty.
Pamiętaj! Replisom to duży kompleks białkowy, który tworzy się w obszarze widełek replikacyjnych i koordynuje cały proces replikacji.
U organizmów eukariotycznych DNA ma formę liniową, co powoduje problem skracania chromosomów podczas replikacji. Telomeraza rozwiązuje ten problem, odbudowując brakujące fragmenty na końcach nici opóźnionej. Sekwencje telomerowe to powtarzające się odcinki DNA chroniące końce chromosomów.
Polimerazy DNA posiadają również zdolność naprawy błędów - gdy przyłączony zostanie niewłaściwy nukleotyd, enzym usuwa go i zastępuje właściwym, zapewniając wysoką dokładność całego procesu.