Aparat Golgiego i jego funkcje

Aparat Golgiego to struktura komórkowa powstająca z siateczki śródplazmatycznej. Składa się z wielu cystern ułożonych w stos.

Vocabulary: Aparat Golgiego -- budowa i funkcje - to organellum komórkowe zbudowane z cystern i pęcherzyków, pełniące kluczową rolę w modyfikacji, sortowaniu i transporcie białek i lipidów.

Funkcje aparatu Golgiego obejmują:

1. Ostateczną modyfikację białek i lipidów
2. Sortowanie i pakowanie związków w pęcherzyki transportujące
3. Kierowanie białek do różnych miejsc przeznaczenia w komórce

Highlight: Funkcje aparatu Golgiego w komórce zwierzęcej obejmują przygotowanie i transport białek błonowych, enzymów oraz białek wydzielanych na zewnątrz komórki.

Fizjologiczna funkcja aparatu Golgiego jest ściśle związana z działaniem siateczki śródplazmatycznej. Aparat Golgiego odbiera białka i lipidy z siateczki, modyfikuje je, a następnie kieruje do odpowiednich miejsc w komórce lub poza nią.

Example: W komórkach gruczołów dokrewnych, takich jak trzustka, aparat Golgiego jest szczególnie rozwinięty ze względu na intensywną produkcję i wydzielanie hormonów.

Lizosomy i peroksysomy

Lizosomy to małe pęcherzyki otoczone pojedynczą błoną, występujące w komórkach zwierząt i niektórych protistów.

Definition: Lizosomy funkcje - główną funkcją lizosomów jest rozkładanie złożonych związków do prostszych form poprzez zawarte w nich enzymy trawienne.

Kluczowe cechy lizosomów:

1. Zawierają enzymy rozkładające złożone związki
2. Mają w błonach pompy protonowe utrzymujące niskie pH wewnątrz $około 5$
3. Są szczególnie liczne w komórkach fagocytujących, np. leukocytach

Highlight: Lizosomy pełnią ważną rolę w trawieniu wewnątrzkomórkowym, rozkładając zużyte lub uszkodzone organelle oraz substancje pobrane w procesie endocytozy.

Peroksysomy to również małe pęcherzyki otoczone pojedynczą błoną, ale występują we wszystkich komórkach eukariotycznych.

Główne funkcje peroksysomów:

1. Rozkład kwasów tłuszczowych
2. Neutralizowanie związków szkodliwych, np. alkoholu etylowego
3. Wytwarzanie mieliny w komórkach nerwowych

Vocabulary: Peroksysomy zawierają enzym katalazę, który rozkłada szkodliwy dla komórek nadtlenek wodoru $H₂O₂$, powstający w wyniku procesów utleniania.

Zarówno lizosomy, jak i peroksysomy odgrywają kluczową rolę w metabolizmie komórkowym i ochronie komórki przed szkodliwymi substancjami.

Lizosomy i Peroksysomy

Lizosomy funkcje obejmują trawienie wewnątrzkomórkowe zużytych organelli i substancji pobranych na drodze endocytozy.

Definition: Lizosomy to pęcherzyki otoczone błoną zawierające enzymy trawienne aktywne w kwaśnym pH.

Highlight: Peroksysomy zawierają enzymy katalizujące reakcje z udziałem tlenu i są odpowiedzialne za neutralizację związków szkodliwych.

Example: W lizosomach pH wynosi około 5, co jest utrzymywane dzięki pompom protonowym w błonie.

Siateczka śródplazmatyczna i rybosomy

Siateczka śródplazmatyczna to system błon biologicznych tworzących spłaszczone woreczki $cysterny$ i rozgałęziające się kanaliki. Wyróżniamy dwa rodzaje:

1. Siateczka śródplazmatyczna szorstka

Funkcja: Główną funkcją siateczki śródplazmatycznej szorstkiej jest synteza białek.

Na jej powierzchni znajdują się rybosomy, które wytwarzają łańcuchy białkowe wnikające do wnętrza siateczki. Zachodzi tu wstępna modyfikacja białek, polegająca na dołączaniu reszt cukrowych i grup hydroksylowych.

Highlight: Jeśli białko zostanie niepoprawnie sfałdowane lub zmodyfikowane, nie opuszcza komórki, dopóki nie zostanie naprawione przez białka opiekuńcze.

Siateczka śródplazmatyczna szorstka jest szczególnie rozwinięta w komórkach wydzielniczych, takich jak komórki trzustki wytwarzające enzymy trawienne i hormony.

2. Siateczka śródplazmatyczna gładka

Funkcja: Główną funkcją siateczki śródplazmatycznej gładkiej jest synteza związków o charakterze tłuszczowym.

W siateczce gładkiej powstają kwasy tłuszczowe, trójglicerydy, fosfo- i glikolipidy, cholesterol i jego pochodne, w tym hormony steroidowe i witamina D.

Example: W komórkach wątroby siateczka śródplazmatyczna gładka uczestniczy w neutralizowaniu i usuwaniu związków szkodliwych, takich jak alkohol etylowy czy leki.

Rybosomy to struktury komórkowe, które nie są otoczone błoną. Ich główną funkcją jest przeprowadzanie syntezy białek w komórce.

Vocabulary: Struktury komórkowe otoczone jedną błoną i rybosomy - rybosomy nie są otoczone błoną, w przeciwieństwie do innych organelli komórkowych.

Rybosomy składają się z dwóch podjednostek: dużej i małej. Są one zbudowane z nukleoprotein - związków białek i RNA.

Definition: Czy rybosomy są otoczone błoną biologiczną - Nie, rybosomy nie są otoczone błoną biologiczną, co odróżnia je od innych organelli komórkowych.