Toniczność roztworów i jej wpływ na komórki

Toniczność to zdolność płynu pozakomórkowego do wnikania do lub z komórki na drodze osmozy. Rozróżniamy trzy rodzaje roztworów ze względu na ich toniczność:

1. Roztwór izotoniczny - stężenie substancji rozpuszczonej jest takie samo na zewnątrz i wewnątrz komórki.
2. Roztwór hipertoniczny - o wysokim stężeniu substancji rozpuszczonej.
3. Roztwór hipotoniczny - o niskim stężeniu substancji rozpuszczonej.

Definition: Plazmoliza to proces odsuwania się cytoplazmy wraz z błoną komórkową od ścian komórkowych wskutek utraty wody przez komórkę.

Komórki zwierzęce i roślinne reagują różnie na roztwory o różnej toniczności. W roztworze hipertonicznym komórki tracą wodę, co może prowadzić do plazmolizy w komórkach roślinnych. W roztworze hipotonicznym komórki pęcznieją, co może skutkować lizą komórek zwierzęcych.

Highlight: Plazmoliza i deplazmoliza to odwracalne procesy zachodzące w komórkach roślinnych w odpowiedzi na zmiany toniczności środowiska.

Transport przez błony biologiczne - Rodzaje i mechanizmy

Transport przez błony biologiczne to fundamentalny proces w funkcjonowaniu komórek. Wyróżniamy dwa główne rodzaje transportu: bierny i aktywny. Transport bierny nie wymaga nakładu energii i zachodzi zgodnie z gradientem stężeń. Natomiast transport aktywny wymaga energii i zachodzi wbrew gradientowi stężeń, przy udziale białek błonowych.

W ramach transportu biernego wyróżniamy dyfuzję prostą, która polega na przenikaniu substancji przez błonę zgodnie z gradientem stężeń, bez udziału białek błonowych. Tą drogą przemieszczają się m.in. gazy oddechowe, mocznik i substancje lipofilowe.

Vocabulary: Gradient stężeń - różnica w stężeniu substancji między dwoma obszarami.

Szczególnym rodzajem dyfuzji prostej jest osmoza, czyli przenikanie cząsteczek wody przez błonę półprzepuszczalną. Woda przemieszcza się z obszarów o niższym stężeniu substancji rozpuszczonej do obszarów o wyższym stężeniu.

Example: Podczas osmozy woda przenika przez błonę komórkową z roztworu o niższym stężeniu soli do roztworu o wyższym stężeniu soli.

Highlight: Osmoza jest kluczowym procesem w regulacji gospodarki wodnej komórek.