Transport bierny i czynny
Transport bierny to jak naturalna "zjeżdżalnia" dla cząsteczek - substancje same przemieszczają się z miejsca o wyższym stężeniu do miejsca o niższym stężeniu. Nie potrzebujesz tu żadnej energii, bo to działa jak grawitacja.
Transport czynny wymaga już "pompowania pod górkę" - cząsteczki muszą iść wbrew naturalnemu kierunkowi, więc komórka musi wydać energię ATP. To jak wciąganie wody ze studni - musisz włożyć siłę.
Dyfuzja prosta przez dwuwarstwę lipidową działa świetnie dla małych cząsteczek jak tlen (O₂) i dwutlenek węgla (CO₂). Większe molekuły jak woda czy alkohol też przechodzą, ale znacznie wolniej.
Zapamiętaj: Transport bierny = w dół gradientu (bez energii), transport czynny = pod górę gradientu (z energią ATP)
Osmoza to specjalny przypadek dyfuzji, gdzie przez błonę przechodzi tylko woda. Roztwory izotoniczne mają takie samo stężenie, hipertoniczne - wyższe, a hipotoniczne - niższe.