Wentylacja płuc i wymiana gazowa
Wentylacja płuc to wymiana powietrza między płucami a otoczeniem. Wdech jest aktem czynnym - wymaga pracy mięśni. Podczas wdechu przepona obniża się i spłaszcza, żebra przesuwają się do góry i do przodu, a objętość klatki piersiowej zwiększa się. To powoduje spadek ciśnienia w płucach i napływ powietrza.
Wydech jest zwykle aktem biernym - nie wymaga pracy mięśni. Przepona unosi się, żebra przesuwają się w dół i do tyłu, a objętość klatki piersiowej zmniejsza się. Ciśnienie w płucach wzrasta, powodując wypływ powietrza na zewnątrz.
Całkowita pojemność płuc u dorosłego człowieka wynosi około 5 litrów, z czego pojemność życiowa to 4 litry. Na co dzień wykorzystujemy tylko część tej pojemności - objętość oddechowa wynosi około 0,5 litra. Reszta to objętości zapasowe (wdechowa i wydechowa) oraz powietrze zalegające w płucach.
Za regulację oddychania odpowiada ośrodek oddechowy w pniu mózgu, składający się z ośrodków wdechu i wydechu. Na częstość oddechów wpływa głównie stężenie CO₂ we krwi, które obniża pH krwi. Ciekawą różnicą między płciami jest dominujący typ oddychania - kobiety częściej oddychają piersiowo, a mężczyźni przeponowo.
Ważne: Podczas wysiłku fizycznego oddychamy szybciej nie dlatego, że brakuje nam tlenu, ale głównie dlatego, że w naszym organizmie zwiększa się stężenie dwutlenku węgla!