Aberracje chromosomowe i białaczka
Aberracje chromosomowe to zmiany w normalnej strukturze lub liczbie chromosomów. Każdy gatunek ma charakterystyczną liczbę chromosomów, która utrzymuje się dzięki precyzyjnym podziałom komórkowym.
W komórkach nowotworowych obserwuje się wiele nieprawidłowości chromosomowych. Najczęstsze to translokacje, delecje, duplikacje i czasem poliploidie.
Przewlekła białaczka szpikowa powstaje przez translokację między chromosomem 9 i 22. Zmieniony chromosom 22 nazywa się chromosomem Philadelphia i zawiera gen fuzyjny. Ten gen koduje białko o innych właściwościach niż normalne białka, co prowadzi do niekontrolowanych podziałów komórek szpiku i nadmiernej produkcji leukocytów.
💡 Pamiętaj: Chromosom Philadelphia to klasyczny przykład tego, jak jedna zmiana genetyczna może wywołać poważną chorobę nowotworową.
Zespół Downa (trisomia 21)
Zespół Downa to najczęstsza aberracja liczbowa - kariotyp 47,XX+21 lub 47,XY+21. Występuje u 1 na 700 narodzin.
Charakterystyczne cechy fizyczne to skośne szpary powiekowe, obniżone napięcie mięśniowe, otwarte usta, zapadnięty grzbiet nosa, krótka szyja i szerokie dłonie. Dodatkowo występują wady serca, układu szkieletowego, osłabiona odporność i problemy ze wzrokiem i słuchem.
Mężczyźni są zwykle bezpłodni, a kobiety mają obniżoną płodność. Poziom niepełnosprawności intelektualnej jest różny u poszczególnych osób.
Zespół Edwardsa (trisomia 18)
Zespół Edwardsa 47,XX+18lub47,XY+18 występuje u 1 na 8000 narodzin. Charakteryzuje się niską masą urodzeniową i licznymi wadami zewnętrznymi jak wystająca potylica czy mała żuchwa.
Najpoważniejsze są ciężkie wady narządów wewnętrznych - serca, przewodu pokarmowego, układów: moczowego, szkieletowego i rozrodczego. U chorych występują też problemy z oddychaniem i napady drgawek.