Istota społeczeństwa obywatelskiego
Społeczeństwo obywatelskie to zbiorowość, której członkowie podejmują różnorodne działania w przestrzeni publicznej, aby realizować określone cele. Stanowi ogół organizacji społecznych tworzonych przez obywateli, funkcjonujących niezależnie od państwa.
Do głównych cech społeczeństwa obywatelskiego należy aktywność obywateli w wielu strefach życia publicznego, samoorganizowanie się ludzi oraz ich współpraca na rzecz wspólnoty. Ważnym elementem jest także funkcjonowanie niezależnych mediów, które umożliwiają swobodny przepływ informacji.
Idea społeczeństwa obywatelskiego przeszła długą ewolucję. Cyceron i Arystoteles nie oddzielali jeszcze państwa od społeczeństwa, uważając państwo za neutralne środowisko życia ludzkiego. John Locke kładł nacisk na indywidualizm jednostki i kontrolną funkcję działań obywatelskich wobec rządu. Hegel widział społeczeństwo obywatelskie jako jedno z trzech ogniw rozwoju ludzkości (obok rodziny i państwa).
💡 Warto wiedzieć: Alexis de Tocqueville był pierwszym myślicielem, który wyraźnie oddzielił państwo od społeczeństwa obywatelskiego, definiując to drugie jako sieć relacji między jednostkami podejmującymi wspólne działania.