weronika maciesza

15.11.2025

Chemia

Aldehydy

Chemia

Grupy funkcyjne związków organicznych

Aldehydy

1060

•

15 lis 2025

•

5 strony

Aldehydy: Wszystko, Co Musisz Wiedzieć

Name: Knowunity
Brand: Knowunity
Rating: 4.6 (95900 reviews)

weronika maciesza

@weroniikaa

Aldehydy to grupa związków organicznych z charakterystyczną grupą karbonylową C=O... Pokaż więcej

1 / 5

$# aldehydy R-C= H $C_nH_{2n}CHO$ $C_nH_{2n}O$ SZEREG HOMOLOGICZNY H-C H metanal, αldenya meranowy (mrówκοων), formaldenda (40% rozt$

Budowa i nazewnictwo aldehydów

Aldehydy to związki o wzorze ogólnym R-CHO, gdzie grupa karbonylowa C=O znajduje się zawsze na końcu łańcucha. To właśnie ona nadaje aldehydom ich charakterystyczne właściwości.

Najważniejsze aldehydy w szeregu homologicznym to metanal (znany jako formaldehyd), etanal (aldehyd octowy) i propanal. 40% roztwór metanalu to formalina, którą pewnie znasz z pracowni biologicznej.

Przy nazywaniu aldehydów pamiętaj, że grupa -CHO ma zawsze pierwszeństwo. W przypadku 3-chloro-2,3-dimetylobutanalu numerowanie zaczynamy od grupy aldehydowej. Istnieją też aldehydy nienasycone (jak propenal), cykliczne i aromatyczne (benzaldehyd).

💡 Zapamiętaj: Grupa aldehydowa -CHO jest zawsze na końcu łańcucha i ma numer 1!

$# aldehydy R-C= H $C_nH_{2n}CHO$ $C_nH_{2n}O$ SZEREG HOMOLOGICZNY H-C H metanal, αldenya meranowy (mrówκοων), formaldenda (40% rozt$

Właściwości fizyczne i otrzymywanie

Metanal to gaz o ostrym zapachu, a etanal to ciecz o drażniącym zapachu. Oba są obojętne w roztworze wodnym.

Aldehydy otrzymujesz głównie przez utlenianie alkoholi pierwszorzędowych za pomocą CuO w podwyższonej temperaturze. Na przykład: metanol + CuO → metanal + Cu + H₂O. Możesz też użyć reakcji Kuczerowa (addycja wody do acetylu).

Inne metody to utlenianie silnymi utleniaczami jak K₂Cr₂O₇ czy bezpośrednie utlenianie alkoholi tlenem. Etanal można też otrzymać z etylenu i tlenu.

💡 Wskazówka: Aldehydy łatwo się utleniają - to właściwość, którą wykorzystujesz w próbach charakterystycznych!

$# aldehydy R-C= H $C_nH_{2n}CHO$ $C_nH_{2n}O$ SZEREG HOMOLOGICZNY H-C H metanal, αldenya meranowy (mrówκοων), formaldenda (40% rozt$

Reakcje aldehydów - od redukcji do polimeryzacji

Aldehydy łatwo się redukują do alkoholi pierwszorzędowych przez dodatek wodoru z katalizatorem. Etanal + H₂ → etanol - prosta reakcja, którą musisz znać na pamięć.

Ważna reakcja to tworzenie acetali z alkoholami. Najpierw powstaje półacetal (hemiacetal), potem pełny acetal z wydzieleniem wody. To proces dwuetapowy, który wymaga obecności kwasu.

Polimeryzacja zachodzi tylko u najprostszych aldehydów. Metanal tworzy paraformaldehyd {CH₂-O}ₙ, a w reakcji trimeryzacji - trioksometylen. Z fenolem metanal daje żywice fenolowo-formaldehydowe w reakcji polikondensacji.

💡 Ciekawostka: Polimeryzację metanalu można odwrócić - przy ogrzewaniu paraformaldehyd uwalnia gazowy metanal!

$# aldehydy R-C= H $C_nH_{2n}CHO$ $C_nH_{2n}O$ SZEREG HOMOLOGICZNY H-C H metanal, αldenya meranowy (mrówκοων), formaldenda (40% rozt$

Próby charakterystyczne aldehydów

Próba Tollensa (próba lustra srebrowego) to klasyczna metoda rozpoznawania aldehydów. Mieszasz AgNO₃ z NaOH, dodajesz NH₃, żeby rozpuścić brązowy osad, a potem aldehyd.

Rezultat? Srebrzysty nalot na ściankach probówki! To znaczy, że aldehyd zredukował jony srebra do metalicznego srebra. Reakcja: HCHO + Ag₂O → HCOOH + 2Ag.

Próba Trommera wykorzystuje Cu(OH)₂. Niebieski osad po dodaniu aldehydu zmienia kolor na ceglastoczerwony - to Cu₂O. Aldehyd redukuje miedź z Cu²⁺ na Cu⁺, sam utleniając się do kwasu.

💡 Pamiętaj: Obie próby wykorzystują właściwości redukujące aldehydów - to ich charakterystyczna cecha!

$# aldehydy R-C= H $C_nH_{2n}CHO$ $C_nH_{2n}O$ SZEREG HOMOLOGICZNY H-C H metanal, αldenya meranowy (mrówκοων), formaldenda (40% rozt$

Wiązania i występowanie aldehydów

Grupa karbonylowa C=O jest spolaryzowana, więc aldehydy to związki polarne. Między ich cząsteczkami nie ma wiązań wodorowych (brak H przy elektronoujemnym atomie), dlatego mają niższe temperatury wrzenia niż alkohole.

Aldehydy mają jednak wyższe temperatury wrzenia niż odpowiednie alkany ze względu na silne oddziaływania międzycząsteczkowe. Rozpuszczalność w wodzie jest dobra dzięki wiązaniom wodorowym między aldehydem a wodą.

W przyrodzie znajdziesz cytral (zapach cytrynowy), aldehyd cynamonowy (korzenny smak cynamonu) i wanilinę (słodki zapach wanilii). Aldehyd glutarowy służy do dezynfekcji narzędzi medycznych.

💡 Zastosowania: Od przemysłu spożywczego po medycynę - aldehydy są wszędzie wokół nas!

Myśleliśmy, że nigdy nie zapytasz...

Czym jest Towarzysz AI z Knowunity?

Nasz asystent AI jest specjalnie dostosowany do potrzeb uczniów. W oparciu o miliony treści, które mamy na platformie, możemy udzielać uczniom naprawdę znaczących i trafnych odpowiedzi. Ale nie chodzi tylko o odpowiedzi, towarzysz prowadzi również uczniów przez codzienne wyzwania związane z nauką, ze spersonalizowanymi planami nauki, quizami lub treściami na czacie i 100% personalizacją opartą na umiejętnościach i rozwoju uczniów.

Gdzie mogę pobrać aplikację Knowunity?

Aplikację możesz pobrać z Google Play i Apple Store.

Czy aplikacja Knowunity naprawdę jest darmowa?

Tak, masz całkowicie darmowy dostęp do wszystkich notatek w aplikacji, możesz w każdej chwili rozmawiać z Ekspertami lub ich obserwować. Możesz użyć punktów, aby odblokować pewne funkcje w aplikacji, które również możesz otrzymać za darmo. Dodatkowo oferujemy usługę Knowunity Premium, która pozwala na odblokowanie większej liczby funkcji.

Podobne notatki

Aldehydy

1042

elektrochemia

9797

323

Tlenki

16146

795

Więcej

Nie ma nic odpowiedniego? Sprawdź inne przedmioty.

Zobacz, co mówią o nas nasi użytkownicy. Pokochali nas — pokochasz też i Ty.

4.9/5

App Store

4.8/5

Google Play

Aplikacja jest bardzo prosta i dobrze przemyślana. Do tej pory znalazłem wszystko, czego szukałem i mogłem się wiele nauczyć z innych notatek! Na pewno wykorzystam aplikację do pomocy przy robieniu prac domowych! No i oczywiście bardzo pomaga też jako inspiracja do robienia swoich notatek.

Stefan S

użytkownik iOS

Ta aplikacja jest naprawdę świetna. Jest tak wiele notatek i pomocnych informacji [...]. Moim problematycznym przedmiotem jest język niemiecki, a w aplikacji jest w czym wybierać. Dzięki tej aplikacji poprawiłam swój niemiecki. Polecam ją każdemu.

Samantha Klich

użytkownik Androida

Wow, jestem w szoku. Właśnie wypróbowałam aplikację, ponieważ widziałam ją kilka razy reklamowaną na TikToku jestem absolutnie w szoku. Ta aplikacja jest POMOCĄ, której potrzebujesz w szkole i przede wszystkim oferuje tak wiele rzeczy jak notatki czy streszczenia, które są BARDZO pomocne w moim przypadku.

Anna

użytkownik iOS

Kocham tę aplikację! Pomaga mi w zadaniach domowych, motywuje mnie i polepsza mi dzień. Dzięki tej aplikacji moje oceny się poprawiły. Lepszej aplikacji nie znajdę!🩷

Patrycja

użytkowniczka iOS

Super aplikacja! Ma odpowiedzi na wszystkie zadania. Testuję ją od paru miesięcy i jest po prostu perfekcyjna.

Szymon

użytkownik Android

Super aplikacja do nauki i sprawdzania wiedzy. Można znaleźć notatki z WSZYSTKICH przedmiotów. Polecam tym, którzy celują w oceny 5 i 6 😄

Szymon

użytkownik iOS

Aplikacja jest po prostu świetna! Wystarczy, że wpiszę w pasku wyszukiwania swój temat i od razu mam wyniki. Nie muszę oglądać 10 filmów na YouTube, żeby coś zrozumieć, więc oszczędzam swój czas. Po prostu polecam!

Kuba T

użytkownik Androida

W szkole byłem bardzo kiepski z matematyki, ale dzięki tej aplikacji radzę sobie teraz lepiej. Jestem bardzo wdzięczny, że ją stworzyliście.

Kriss

użytkownik Androida

Korzystam z Knowunity od ponad roku i jest mega! Najlepsze opcje z tej apki: ⭐️ Gotowe notatki ⭐️ Spersonalizowane treści ⭐️ Dostęp do chatu GPT W WERSJI SZKOLNEJ ⭐️ Konwersacje z innymi uczniami 🤍 NAUKA WRESZCIE NIE JEST NUDNA 🤍

Gosia

użytkowniczka Android

Bardzo lubię aplikację Knowunity, ponieważ pomaga mi w nauce. Odkąd ją mam moje oceny się poprawiają :)

Sara

użytkowniczka iOS

Aplikacja jest niezawodna! Polecam 👍💙

Krzysztof

użytkownik Android

Bardzo fajna aplikacja. Pomaga przygotować się do sprawdzianu, kartkówki lub odpowiedzi ustnej.

Oliwia

użytkowniczka iOS

Stefan S

użytkownik iOS

Samantha Klich

użytkownik Androida

Anna

użytkownik iOS

Kocham tę aplikację! Pomaga mi w zadaniach domowych, motywuje mnie i polepsza mi dzień. Dzięki tej aplikacji moje oceny się poprawiły. Lepszej aplikacji nie znajdę!🩷

Patrycja

użytkowniczka iOS

Super aplikacja! Ma odpowiedzi na wszystkie zadania. Testuję ją od paru miesięcy i jest po prostu perfekcyjna.

Szymon

użytkownik Android

Super aplikacja do nauki i sprawdzania wiedzy. Można znaleźć notatki z WSZYSTKICH przedmiotów. Polecam tym, którzy celują w oceny 5 i 6 😄

Szymon

użytkownik iOS

Kuba T

użytkownik Androida

W szkole byłem bardzo kiepski z matematyki, ale dzięki tej aplikacji radzę sobie teraz lepiej. Jestem bardzo wdzięczny, że ją stworzyliście.

Kriss

użytkownik Androida

Gosia

użytkowniczka Android

Bardzo lubię aplikację Knowunity, ponieważ pomaga mi w nauce. Odkąd ją mam moje oceny się poprawiają :)

Sara

użytkowniczka iOS

Aplikacja jest niezawodna! Polecam 👍💙

Krzysztof

użytkownik Android

Bardzo fajna aplikacja. Pomaga przygotować się do sprawdzianu, kartkówki lub odpowiedzi ustnej.

Oliwia

użytkowniczka iOS

Chemia

Grupy funkcyjne związków organicznych

Aldehydy

Chemia

•

1060

•

15 lis 2025

•

5 strony

Aldehydy: Wszystko, Co Musisz Wiedzieć

weronika maciesza

@weroniikaa

Aldehydy to grupa związków organicznych z charakterystyczną grupą karbonylową C=O na końcu łańcucha węglowego. Znajdziesz je wszędzie wokół siebie - od formaliny w pracowni biologii po naturalny zapach cynamonu i wanilii!

$# aldehydy R-C= H $C_nH_{2n}CHO$ $C_nH_{2n}O$ SZEREG HOMOLOGICZNY H-C H metanal, αldenya meranowy (mrówκοων), formaldenda (40% rozt$

Zarejestruj się, aby zobaczyć notatkęTo nic nie kosztuje!

Dostęp do wszystkich materiałów

Popraw swoje oceny

Dołącz do milionów studentów

Rejestrując się akceptujesz Warunki korzystania z usługi i Politykę prywatności.

Budowa i nazewnictwo aldehydów

Aldehydy to związki o wzorze ogólnym R-CHO, gdzie grupa karbonylowa C=O znajduje się zawsze na końcu łańcucha. To właśnie ona nadaje aldehydom ich charakterystyczne właściwości.

💡 Zapamiętaj: Grupa aldehydowa -CHO jest zawsze na końcu łańcucha i ma numer 1!

$# aldehydy R-C= H $C_nH_{2n}CHO$ $C_nH_{2n}O$ SZEREG HOMOLOGICZNY H-C H metanal, αldenya meranowy (mrówκοων), formaldenda (40% rozt$

Zarejestruj się, aby zobaczyć notatkęTo nic nie kosztuje!

Dostęp do wszystkich materiałów

Popraw swoje oceny

Dołącz do milionów studentów

Rejestrując się akceptujesz Warunki korzystania z usługi i Politykę prywatności.

Właściwości fizyczne i otrzymywanie

Metanal to gaz o ostrym zapachu, a etanal to ciecz o drażniącym zapachu. Oba są obojętne w roztworze wodnym.

Inne metody to utlenianie silnymi utleniaczami jak K₂Cr₂O₇ czy bezpośrednie utlenianie alkoholi tlenem. Etanal można też otrzymać z etylenu i tlenu.

💡 Wskazówka: Aldehydy łatwo się utleniają - to właściwość, którą wykorzystujesz w próbach charakterystycznych!

$# aldehydy R-C= H $C_nH_{2n}CHO$ $C_nH_{2n}O$ SZEREG HOMOLOGICZNY H-C H metanal, αldenya meranowy (mrówκοων), formaldenda (40% rozt$

Zarejestruj się, aby zobaczyć notatkęTo nic nie kosztuje!

Dostęp do wszystkich materiałów

Popraw swoje oceny

Dołącz do milionów studentów

Rejestrując się akceptujesz Warunki korzystania z usługi i Politykę prywatności.

Reakcje aldehydów - od redukcji do polimeryzacji

Aldehydy łatwo się redukują do alkoholi pierwszorzędowych przez dodatek wodoru z katalizatorem. Etanal + H₂ → etanol - prosta reakcja, którą musisz znać na pamięć.

Ważna reakcja to tworzenie acetali z alkoholami. Najpierw powstaje półacetal (hemiacetal), potem pełny acetal z wydzieleniem wody. To proces dwuetapowy, który wymaga obecności kwasu.

💡 Ciekawostka: Polimeryzację metanalu można odwrócić - przy ogrzewaniu paraformaldehyd uwalnia gazowy metanal!

$# aldehydy R-C= H $C_nH_{2n}CHO$ $C_nH_{2n}O$ SZEREG HOMOLOGICZNY H-C H metanal, αldenya meranowy (mrówκοων), formaldenda (40% rozt$

Zarejestruj się, aby zobaczyć notatkęTo nic nie kosztuje!

Dostęp do wszystkich materiałów

Popraw swoje oceny

Dołącz do milionów studentów

Rejestrując się akceptujesz Warunki korzystania z usługi i Politykę prywatności.

Próby charakterystyczne aldehydów

Próba Tollensa (próba lustra srebrowego) to klasyczna metoda rozpoznawania aldehydów. Mieszasz AgNO₃ z NaOH, dodajesz NH₃, żeby rozpuścić brązowy osad, a potem aldehyd.

Rezultat? Srebrzysty nalot na ściankach probówki! To znaczy, że aldehyd zredukował jony srebra do metalicznego srebra. Reakcja: HCHO + Ag₂O → HCOOH + 2Ag.

💡 Pamiętaj: Obie próby wykorzystują właściwości redukujące aldehydów - to ich charakterystyczna cecha!

$# aldehydy R-C= H $C_nH_{2n}CHO$ $C_nH_{2n}O$ SZEREG HOMOLOGICZNY H-C H metanal, αldenya meranowy (mrówκοων), formaldenda (40% rozt$

Zarejestruj się, aby zobaczyć notatkęTo nic nie kosztuje!

Dostęp do wszystkich materiałów

Popraw swoje oceny

Dołącz do milionów studentów

Rejestrując się akceptujesz Warunki korzystania z usługi i Politykę prywatności.

Wiązania i występowanie aldehydów

💡 Zastosowania: Od przemysłu spożywczego po medycynę - aldehydy są wszędzie wokół nas!

Myśleliśmy, że nigdy nie zapytasz...

Czym jest Towarzysz AI z Knowunity?

Gdzie mogę pobrać aplikację Knowunity?

Aplikację możesz pobrać z Google Play i Apple Store.

Czy aplikacja Knowunity naprawdę jest darmowa?

Inteligentne Narzędzia NOWE

Przekształć te notatki w: ✓ 50+ Pytań Testowych ✓ Interaktywne Fiszki ✓ Pełny Egzamin Próbny ✓ Plany Eseju

Egzamin Próbny

Quiz

Fiszki

Esej

Podobne notatki

Właściwości i Reakcje Aldehydów

Zgłębiaj właściwości, metody syntezy oraz charakterystyczne reakcje aldehydów, w tym próbę Tollensa i Trommera. Dowiedz się o izomerii aldehydów oraz ich zastosowaniach w chemii organicznej. Idealne dla studentów chemii i pasjonatów nauki.

Chemia

Elektrochemia: Zasady i Reakcje

Kompleksowe notatki z elektrochemii obejmujące kluczowe zagadnienia, takie jak reakcje redoks, prawo Faradaya, procesy elektrolizy oraz właściwości elektrolitów. Idealne dla uczniów przygotowujących się do egzaminów z chemii na poziomie rozszerzonym.

Chemia

Rodzaje Tlenków i Reakcje

Zrozumienie tlenków: ich klasyfikacja (zasadowe, kwasowe, amfoteryczne), właściwości oraz reakcje chemiczne. Dowiedz się, jak tlenki reagują z kwasami i zasadami oraz jak je otrzymywać. Idealne dla studentów chemii, którzy chcą zgłębić temat tlenków i ich zastosowań.

Chemia

Właściwości i Zastosowania Tlenków

Odkryj kluczowe informacje na temat tlenków, ich budowy, właściwości chemicznych i fizycznych oraz zastosowań w przemyśle i codziennym życiu. Zawiera szczegółowe omówienie tlenków amfoterycznych, takich jak tlenek glinu i tlenek krzemu (IV), a także metody ich otrzymywania. Idealne dla studentów chemii i osób przygotowujących się do egzaminów.

Chemia

Aminy: Właściwości i Zastosowania

Odkryj kluczowe informacje o aminach, w tym ich rzędy, nazewnictwo, metody otrzymywania oraz właściwości. Dowiedz się o zastosowaniach amin w przemyśle i medycynie, a także o ich reakcjach i roli w alkaloidach. Idealne dla studentów chemii.

Chemia

Amidy: Właściwości i Reakcje

Zgłębiaj temat amidów w chemii organicznej. Ta notatka obejmuje nazewnictwo, właściwości, metody otrzymywania oraz reakcje amidów, w tym hydrolizę i kondensację. Idealna dla studentów chemii, którzy chcą zrozumieć związki azotowe i ich zastosowania.

Chemia

Podobne notatki

Aldehydy

1042

elektrochemia

9797

323

Tlenki

16146

795

Więcej

Nie ma nic odpowiedniego? Sprawdź inne przedmioty.

Zobacz, co mówią o nas nasi użytkownicy. Pokochali nas — pokochasz też i Ty.

4.9/5

App Store

4.8/5

Google Play

Stefan S

użytkownik iOS

Samantha Klich

użytkownik Androida

Anna

użytkownik iOS

Kocham tę aplikację! Pomaga mi w zadaniach domowych, motywuje mnie i polepsza mi dzień. Dzięki tej aplikacji moje oceny się poprawiły. Lepszej aplikacji nie znajdę!🩷

Patrycja

użytkowniczka iOS

Super aplikacja! Ma odpowiedzi na wszystkie zadania. Testuję ją od paru miesięcy i jest po prostu perfekcyjna.

Szymon

użytkownik Android

Super aplikacja do nauki i sprawdzania wiedzy. Można znaleźć notatki z WSZYSTKICH przedmiotów. Polecam tym, którzy celują w oceny 5 i 6 😄

Szymon

użytkownik iOS

Kuba T

użytkownik Androida

W szkole byłem bardzo kiepski z matematyki, ale dzięki tej aplikacji radzę sobie teraz lepiej. Jestem bardzo wdzięczny, że ją stworzyliście.

Kriss

użytkownik Androida

Gosia

użytkowniczka Android

Bardzo lubię aplikację Knowunity, ponieważ pomaga mi w nauce. Odkąd ją mam moje oceny się poprawiają :)

Sara

użytkowniczka iOS

Aplikacja jest niezawodna! Polecam 👍💙

Krzysztof

użytkownik Android

Bardzo fajna aplikacja. Pomaga przygotować się do sprawdzianu, kartkówki lub odpowiedzi ustnej.

Oliwia

użytkowniczka iOS

Stefan S

użytkownik iOS

Samantha Klich

użytkownik Androida

Anna

użytkownik iOS

Kocham tę aplikację! Pomaga mi w zadaniach domowych, motywuje mnie i polepsza mi dzień. Dzięki tej aplikacji moje oceny się poprawiły. Lepszej aplikacji nie znajdę!🩷

Patrycja

użytkowniczka iOS

Super aplikacja! Ma odpowiedzi na wszystkie zadania. Testuję ją od paru miesięcy i jest po prostu perfekcyjna.

Szymon

użytkownik Android

Super aplikacja do nauki i sprawdzania wiedzy. Można znaleźć notatki z WSZYSTKICH przedmiotów. Polecam tym, którzy celują w oceny 5 i 6 😄

Szymon

użytkownik iOS

Kuba T

użytkownik Androida

W szkole byłem bardzo kiepski z matematyki, ale dzięki tej aplikacji radzę sobie teraz lepiej. Jestem bardzo wdzięczny, że ją stworzyliście.

Kriss

użytkownik Androida

Gosia

użytkowniczka Android

Bardzo lubię aplikację Knowunity, ponieważ pomaga mi w nauce. Odkąd ją mam moje oceny się poprawiają :)

Sara

użytkowniczka iOS

Aplikacja jest niezawodna! Polecam 👍💙

Krzysztof

użytkownik Android

Bardzo fajna aplikacja. Pomaga przygotować się do sprawdzianu, kartkówki lub odpowiedzi ustnej.

Oliwia

użytkowniczka iOS