Alkeny - właściwości i struktura
Alkeny mają wiązanie podwójne między atomami węgla, które składa się z jednego wiązania trwałego i jednego nietrwałego. W cząsteczce alkenu występuje hybrydyzacja sp², co powoduje, że kąty między wiązaniami są bliskie 120°.
Właściwości fizyczne alkenów zmieniają się wraz z długością łańcucha węglowego - dotyczy to stanu skupienia, gęstości oraz temperatury topnienia i wrzenia. Podobnie jak alkany, alkeny ulegają takim samym reakcjom jak spalanie czy addycja.
Dla alkenów charakterystyczna jest izomeria konstytucyjna oraz izomeria geometryczna cis-trans. Izomeria cis-trans związana jest z różnym ułożeniem podstawników względem płaszczyzny wiązania podwójnego, co pokazują przykłady cis- i trans-1,2-dichloroetenu.
💡 Warto zapamiętać! W nazewnictwie alkenów łańcuch węglowy numerujemy ze względu na wiązanie podwójne, a podstawniki podajemy w kolejności alfabetycznej. Na przykład: but-2-en CH3−CH=CH−CH3 czy 3-metylobut-1-en CH2=CH−CH−CH3,gdzieprzytrzecimatomiewęglaznajdujesięgrupametylowa.
Alkeny ulegają reakcjom addycji, podczas których rozrywane jest wiązanie wielokrotne. Do cząsteczek alkenów mogą przyłączać się różne cząsteczki jak H₂, halogenki (Cl₂, Br₂), fluorowcowodory (HCl, HBr) czy woda (H₂O). W wyniku tych reakcji powstają alkany, alkohole lub fluorowcopochodne.
Podczas reakcji addycji obowiązuje reguła Markownikowa - wodór przyłącza się do atomu węgla, który ma większą liczbę atomów wodoru. Dzięki temu możemy przewidzieć, jaki produkt powstanie w reakcji, na przykład z propenu i HCl powstanie 2-chloropropan.