Otwórz aplikację

Przedmioty

Alkany – szczegółowe informacje i przykłady

17

0

user profile picture

Karola

14.11.2025

Chemia

Alkany - przydatne informacje

1255

14 lis 2025

8 strony

Alkany – szczegółowe informacje i przykłady

user profile picture

Karola

@shout.in.a.whisper

Szeregi homologiczne to fascynujący temat w chemii organicznej. Poznasz związki... Pokaż więcej

Page 1
Page 2
Page 3
Page 4
Page 5
Page 6
Page 7
Page 8
1 / 8
Szereg homologiczny to zbiór związków organicznych o
podobnych właścwościa chemicznych i podobnej budowie.
Każdy olejny związek chemiczny w

Szeregi homologiczne i właściwości alkanów

Szereg homologiczny to zbiór związków chemicznych o podobnej budowie, gdzie każdy kolejny ma o jedną grupę metylenową (CH₂) więcej. Związki w szeregu wykazują podobne właściwości chemiczne, ale ich właściwości fizyczne zmieniają się stopniowo.

Alkany mają charakterystyczne cechy fizyczne. Są lżejsze od wody i nie rozpuszczają się w niej. Wraz ze wzrostem liczby atomów węgla, rosną ich temperatury wrzenia i topnienia. Ze względu na stan skupienia dzielimy je na: gazy C1C4C₁-C₄, ciecze C5C16C₅-C₁₆ i ciała stałe (od C₁₇).

Najważniejszą reakcją alkanów jest spalanie, które może być całkowite lub niecałkowite. Przy całkowitym spalaniu powstaje dwutlenek węgla i woda np.CH4+2O2CO2+2H2Onp. CH₄ + 2O₂ → CO₂ + 2H₂O. Natomiast przy niecałkowitym - tlenek węgla lub węgiel elementarny np.CH4+O2C+2H2Onp. CH₄ + O₂ → C + 2H₂O.

Warto zapamiętać! Spalanie całkowite zachodzi przy dostępie tlenu, a niecałkowite przy jego niedoborze. To dlatego płomień gazowy jest niebieski przy dobrym dostępie tlenu, a żółty gdy tlenu brakuje.

Szereg homologiczny to zbiór związków organicznych o
podobnych właścwościa chemicznych i podobnej budowie.
Każdy olejny związek chemiczny w

Reakcje substytucji alkanów

Alkany wchodzą w reakcje substytucji, czyli podstawienia. To proces, w którym atom lub grupa atomów w cząsteczce zostaje zastąpiona innym atomem lub grupą. Takie reakcje są charakterystyczne dla związków nasyconych.

Ogólny zapis reakcji substytucji to: RH + X₂ → RX + HX. Reakcja zachodzi pod wpływem światła, które jest niezbędnym katalizatorem. Przykładem jest reakcja metanu z chlorem: CH₄ + Cl₂ → CH₃Cl + HCl.

Co ciekawe, proces substytucji może przebiegać dalej, prowadząc do podstawienia kolejnych atomów wodoru. Tak powstają związki takie jak dichlorometan (CH₂Cl₂), trichlorometan (CHCl₃) czy tetrachlorometan (CCl₄).

Ciekawostka! Trichlorometan znany jest również jako chloroform i był kiedyś używany jako środek znieczulający. Natomiast tetrachlorometan stosowano jako rozpuszczalnik i środek gaśniczy.

Szereg homologiczny to zbiór związków organicznych o
podobnych właścwościa chemicznych i podobnej budowie.
Każdy olejny związek chemiczny w

Otrzymywanie alkanów i izomeria

Alkany możemy otrzymywać różnymi metodami. Metan można uzyskać w reakcji węgliku glinu z kwasem solnym: Al₄C₃ + 12HCl → 4AlCl₃ + 3CH₄. Inną metodą jest synteza Wurtza, w której wykorzystuje się sód metaliczny: CH₃Cl + 2Na + CH₃Cl → CH₃-CH₃ + 2NaCl.

Izomeria to fascynujące zjawisko występowania związków o takim samym składzie, ale różnej budowie cząsteczek. Izomery mają identyczny wzór sumaryczny, ale różnią się wzorem strukturalnym. Na przykład C₄H₁₀ może występować jako n-butan (łańcuch prosty) lub 2-metylopropan (łańcuch rozgałęziony).

Izomery, które różnią się budową łańcucha węglowego, nazywamy izomerami szkieletowymi. Należą one do większej grupy izomerów konstytucyjnych, która obejmuje również izomery funkcyjne i izomery położenia.

Zapamiętaj! Im więcej atomów węgla w cząsteczce, tym większa liczba możliwych izomerów. Dla pentanu (C₅H₁₂) istnieją już 3 izomery, a dla dekanu (C₁₀H₂₂) aż 75!

Szereg homologiczny to zbiór związków organicznych o
podobnych właścwościa chemicznych i podobnej budowie.
Każdy olejny związek chemiczny w

Grupy alkilowe

Grupa alkilowa to fragment cząsteczki alkanu powstały przez odłączenie atomu wodoru. Jest to ważny element w budowie i nazywaniu związków organicznych.

Najprostszą grupą alkilową jest grupa metylowa CH3CH₃-, powstająca z metanu. Z etanu powstaje grupa etylowa CH3CH2CH₃-CH₂-, a z propanu dwie grupy: propylowa CH3CH2CH2CH₃-CH₂-CH₂- i izopropylowa CH3CHCH3CH₃-CH-CH₃.

Grupy alkilowe odgrywają kluczową rolę w nazewnictwie związków organicznych. Występują jako podstawniki w bardziej złożonych cząsteczkach i wpływają na właściwości fizyczne i chemiczne związków.

Wskazówka! Nazwy grup alkilowych tworzymy, zamieniając końcówkę "-an" w nazwie alkanu na "-yl", np. metan → metyl, etan → etyl. Zapamiętanie tej reguły ułatwi Ci nazywanie związków organicznych.

Szereg homologiczny to zbiór związków organicznych o
podobnych właścwościa chemicznych i podobnej budowie.
Każdy olejny związek chemiczny w

Nazewnictwo alkanów

Ustalanie nazw systematycznych alkanów to proces, który wymaga przestrzegania kilku zasad. Najpierw znajdź i zaznacz najdłuższy łańcuch węglowy - to będzie podstawa nazwy. Następnie ponumeruj atomy węgla, zaczynając od końca bliższego rozgałęzieniu.

Zaznacz wszystkie podstawniki (grupy alkilowe) i ustal ich nazwy. Jeśli przy jednym atomie węgla występują dwa takie same podstawniki, używamy przedrostków di-, tri- itd. Numery atomów węgla, przy których występują podstawniki, nazywamy lokantami.

W nazwie najpierw zapisujemy lokanty, następnie nazwy podstawników w kolejności alfabetycznej (przedrostków nie uwzględniamy przy ustalaniu kolejności), a na końcu nazwę głównego łańcucha węglowego. Przykładem takiej nazwy jest 3-etylo-2,2-dimetyloheksan.

Ważna zasada! Kiedy mamy do wyboru dwa równie długie łańcuchy główne, wybieramy ten, który ma więcej podstawników. To pozwala stworzyć nazwę, która dokładniej opisuje strukturę cząsteczki.

Szereg homologiczny to zbiór związków organicznych o
podobnych właścwościa chemicznych i podobnej budowie.
Każdy olejny związek chemiczny w

Rzędowość atomów węgla

Rzędowość atomu węgla określa, z iloma innymi atomami węgla jest on połączony. Jest to ważna koncepcja pomagająca zrozumieć strukturę i reaktywność związków organicznych.

Atom węgla pierwszorzędowy (1°) łączy się tylko z jednym atomem węgla. Drugorzędowy (2°) łączy się z dwoma atomami węgla, trzeciorzędowy (3°) z trzema, a czwartorzędowy (4°) z czterema. W cząsteczce 2,3-dimetylopentanu znajdziemy atomy węgla o różnej rzędowości.

Przy tworzeniu nazw złożonych alkanów, jak 4-etylo-2,3-dimetylooktan, numerowanie głównego łańcucha i określanie pozycji podstawników wymaga dokładnej analizy struktury. Zauważ, że lokant grupy etylowej to 4, a grup metylowych 2 i 3.

Pomocna wskazówka! Rzędowość atomu węgla wpływa na jego reaktywność. Ogólnie, im wyższa rzędowość, tym łatwiej zachodzą przy nim reakcje podstawienia, ale trudniej reakcje przyłączenia.

Szereg homologiczny to zbiór związków organicznych o
podobnych właścwościa chemicznych i podobnej budowie.
Każdy olejny związek chemiczny w

Przykłady struktur i reakcji alkanów

W przypadku złożonych alkanów, jak 2,3,3-trimetyloheksan, mamy do czynienia z wieloma podstawnikami metylowymi. Zwróć uwagę na atom węgla czwartorzędowy (4°) w pozycji 3, który łączy się z czterema innymi atomami węgla.

Reakcje spalania alkanów możemy zapisać za pomocą zbilansowanych równań. Dla całkowitego spalania pentanu: C₅H₁₂ + 8O₂ → 5CO₂ + 6H₂O. Dla niecałkowitego spalania butanu z powstaniem tlenku węgla: C₄H₁₀ + 6½O₂ → 4CO + 5H₂O. Przy jeszcze mniejszej ilości tlenu powstaje węgiel elementarny: C₆H₁₄ + 3½O₂ → 6C + 7H₂O.

Bardziej złożonym przykładem alkanu jest 3-etylo-4-propylooktan, w którym główny łańcuch ma 8 atomów węgla, a dodatkowo występują dwa różne podstawniki: etylowy w pozycji 3 i propylowy w pozycji 4.

Ciekawostka praktyczna! Alkany są głównym składnikiem paliw, takich jak benzyna czy olej napędowy. Izomery rozgałęzione mają wyższą liczbę oktanową niż nierozgałęzione, co przekłada się na lepszą jakość paliwa.

Szereg homologiczny to zbiór związków organicznych o
podobnych właścwościa chemicznych i podobnej budowie.
Każdy olejny związek chemiczny w


Myśleliśmy, że nigdy nie zapytasz...

Czym jest Towarzysz AI z Knowunity?

Nasz asystent AI jest specjalnie dostosowany do potrzeb uczniów. W oparciu o miliony treści, które mamy na platformie, możemy udzielać uczniom naprawdę znaczących i trafnych odpowiedzi. Ale nie chodzi tylko o odpowiedzi, towarzysz prowadzi również uczniów przez codzienne wyzwania związane z nauką, ze spersonalizowanymi planami nauki, quizami lub treściami na czacie i 100% personalizacją opartą na umiejętnościach i rozwoju uczniów.

Gdzie mogę pobrać aplikację Knowunity?

Aplikację możesz pobrać z Google Play i Apple Store.

Czy aplikacja Knowunity naprawdę jest darmowa?

Tak, masz całkowicie darmowy dostęp do wszystkich notatek w aplikacji, możesz w każdej chwili rozmawiać z Ekspertami lub ich obserwować. Możesz użyć punktów, aby odblokować pewne funkcje w aplikacji, które również możesz otrzymać za darmo. Dodatkowo oferujemy usługę Knowunity Premium, która pozwala na odblokowanie większej liczby funkcji.

Nie ma nic odpowiedniego? Sprawdź inne przedmioty.

Zobacz, co mówią o nas nasi użytkownicy. Pokochali nas — pokochasz też i Ty.

4.9/5

App Store

4.8/5

Google Play

Aplikacja jest bardzo prosta i dobrze przemyślana. Do tej pory znalazłem wszystko, czego szukałem i mogłem się wiele nauczyć z innych notatek! Na pewno wykorzystam aplikację do pomocy przy robieniu prac domowych! No i oczywiście bardzo pomaga też jako inspiracja do robienia swoich notatek.

Stefan S

użytkownik iOS

Ta aplikacja jest naprawdę świetna. Jest tak wiele notatek i pomocnych informacji [...]. Moim problematycznym przedmiotem jest język niemiecki, a w aplikacji jest w czym wybierać. Dzięki tej aplikacji poprawiłam swój niemiecki. Polecam ją każdemu.

Samantha Klich

użytkownik Androida

Wow, jestem w szoku. Właśnie wypróbowałam aplikację, ponieważ widziałam ją kilka razy reklamowaną na TikToku jestem absolutnie w szoku. Ta aplikacja jest POMOCĄ, której potrzebujesz w szkole i przede wszystkim oferuje tak wiele rzeczy jak notatki czy streszczenia, które są BARDZO pomocne w moim przypadku.

Anna

użytkownik iOS

Kocham tę aplikację! Pomaga mi w zadaniach domowych, motywuje mnie i polepsza mi dzień. Dzięki tej aplikacji moje oceny się poprawiły. Lepszej aplikacji nie znajdę!🩷

Patrycja

użytkowniczka iOS

Super aplikacja! Ma odpowiedzi na wszystkie zadania. Testuję ją od paru miesięcy i jest po prostu perfekcyjna.

Szymon

użytkownik Android

Super aplikacja do nauki i sprawdzania wiedzy. Można znaleźć notatki z WSZYSTKICH przedmiotów. Polecam tym, którzy celują w oceny 5 i 6 😄​

Szymon

użytkownik iOS

Aplikacja jest po prostu świetna! Wystarczy, że wpiszę w pasku wyszukiwania swój temat i od razu mam wyniki. Nie muszę oglądać 10 filmów na YouTube, żeby coś zrozumieć, więc oszczędzam swój czas. Po prostu polecam!

Kuba T

użytkownik Androida

W szkole byłem bardzo kiepski z matematyki, ale dzięki tej aplikacji radzę sobie teraz lepiej. Jestem bardzo wdzięczny, że ją stworzyliście.

Kriss

użytkownik Androida

Korzystam z Knowunity od ponad roku i jest mega! Najlepsze opcje z tej apki: ⭐️ Gotowe notatki ⭐️ Spersonalizowane treści ⭐️ Dostęp do chatu GPT W WERSJI SZKOLNEJ ⭐️ Konwersacje z innymi uczniami 🤍 NAUKA WRESZCIE NIE JEST NUDNA 🤍

Gosia

użytkowniczka Android

Bardzo lubię aplikację Knowunity, ponieważ pomaga mi w nauce. Odkąd ją mam moje oceny się poprawiają :)

Sara

użytkowniczka iOS

Aplikacja jest niezawodna! Polecam 👍💙

Krzysztof

użytkownik Android

Bardzo fajna aplikacja. Pomaga przygotować się do sprawdzianu, kartkówki lub odpowiedzi ustnej.

Oliwia

użytkowniczka iOS

Aplikacja jest bardzo prosta i dobrze przemyślana. Do tej pory znalazłem wszystko, czego szukałem i mogłem się wiele nauczyć z innych notatek! Na pewno wykorzystam aplikację do pomocy przy robieniu prac domowych! No i oczywiście bardzo pomaga też jako inspiracja do robienia swoich notatek.

Stefan S

użytkownik iOS

Ta aplikacja jest naprawdę świetna. Jest tak wiele notatek i pomocnych informacji [...]. Moim problematycznym przedmiotem jest język niemiecki, a w aplikacji jest w czym wybierać. Dzięki tej aplikacji poprawiłam swój niemiecki. Polecam ją każdemu.

Samantha Klich

użytkownik Androida

Wow, jestem w szoku. Właśnie wypróbowałam aplikację, ponieważ widziałam ją kilka razy reklamowaną na TikToku jestem absolutnie w szoku. Ta aplikacja jest POMOCĄ, której potrzebujesz w szkole i przede wszystkim oferuje tak wiele rzeczy jak notatki czy streszczenia, które są BARDZO pomocne w moim przypadku.

Anna

użytkownik iOS

Kocham tę aplikację! Pomaga mi w zadaniach domowych, motywuje mnie i polepsza mi dzień. Dzięki tej aplikacji moje oceny się poprawiły. Lepszej aplikacji nie znajdę!🩷

Patrycja

użytkowniczka iOS

Super aplikacja! Ma odpowiedzi na wszystkie zadania. Testuję ją od paru miesięcy i jest po prostu perfekcyjna.

Szymon

użytkownik Android

Super aplikacja do nauki i sprawdzania wiedzy. Można znaleźć notatki z WSZYSTKICH przedmiotów. Polecam tym, którzy celują w oceny 5 i 6 😄​

Szymon

użytkownik iOS

Aplikacja jest po prostu świetna! Wystarczy, że wpiszę w pasku wyszukiwania swój temat i od razu mam wyniki. Nie muszę oglądać 10 filmów na YouTube, żeby coś zrozumieć, więc oszczędzam swój czas. Po prostu polecam!

Kuba T

użytkownik Androida

W szkole byłem bardzo kiepski z matematyki, ale dzięki tej aplikacji radzę sobie teraz lepiej. Jestem bardzo wdzięczny, że ją stworzyliście.

Kriss

użytkownik Androida

Korzystam z Knowunity od ponad roku i jest mega! Najlepsze opcje z tej apki: ⭐️ Gotowe notatki ⭐️ Spersonalizowane treści ⭐️ Dostęp do chatu GPT W WERSJI SZKOLNEJ ⭐️ Konwersacje z innymi uczniami 🤍 NAUKA WRESZCIE NIE JEST NUDNA 🤍

Gosia

użytkowniczka Android

Bardzo lubię aplikację Knowunity, ponieważ pomaga mi w nauce. Odkąd ją mam moje oceny się poprawiają :)

Sara

użytkowniczka iOS

Aplikacja jest niezawodna! Polecam 👍💙

Krzysztof

użytkownik Android

Bardzo fajna aplikacja. Pomaga przygotować się do sprawdzianu, kartkówki lub odpowiedzi ustnej.

Oliwia

użytkowniczka iOS

 

Chemia

1255

14 lis 2025

8 strony

Alkany – szczegółowe informacje i przykłady

user profile picture

Karola

@shout.in.a.whisper

Szeregi homologiczne to fascynujący temat w chemii organicznej. Poznasz związki o podobnej budowie, które różnią się liczbą grup metylenowych. Dowiesz się również o właściwościach alkanów, ich reakcjach oraz zasadach nazywania tych związków.

Szereg homologiczny to zbiór związków organicznych o
podobnych właścwościa chemicznych i podobnej budowie.
Każdy olejny związek chemiczny w

Zarejestruj się, aby zobaczyć notatkęTo nic nie kosztuje!

Dostęp do wszystkich materiałów

Popraw swoje oceny

Dołącz do milionów studentów

Rejestrując się akceptujesz Warunki korzystania z usługi i Politykę prywatności.

Szeregi homologiczne i właściwości alkanów

Szereg homologiczny to zbiór związków chemicznych o podobnej budowie, gdzie każdy kolejny ma o jedną grupę metylenową (CH₂) więcej. Związki w szeregu wykazują podobne właściwości chemiczne, ale ich właściwości fizyczne zmieniają się stopniowo.

Alkany mają charakterystyczne cechy fizyczne. Są lżejsze od wody i nie rozpuszczają się w niej. Wraz ze wzrostem liczby atomów węgla, rosną ich temperatury wrzenia i topnienia. Ze względu na stan skupienia dzielimy je na: gazy C1C4C₁-C₄, ciecze C5C16C₅-C₁₆ i ciała stałe (od C₁₇).

Najważniejszą reakcją alkanów jest spalanie, które może być całkowite lub niecałkowite. Przy całkowitym spalaniu powstaje dwutlenek węgla i woda np.CH4+2O2CO2+2H2Onp. CH₄ + 2O₂ → CO₂ + 2H₂O. Natomiast przy niecałkowitym - tlenek węgla lub węgiel elementarny np.CH4+O2C+2H2Onp. CH₄ + O₂ → C + 2H₂O.

Warto zapamiętać! Spalanie całkowite zachodzi przy dostępie tlenu, a niecałkowite przy jego niedoborze. To dlatego płomień gazowy jest niebieski przy dobrym dostępie tlenu, a żółty gdy tlenu brakuje.

Szereg homologiczny to zbiór związków organicznych o
podobnych właścwościa chemicznych i podobnej budowie.
Każdy olejny związek chemiczny w

Zarejestruj się, aby zobaczyć notatkęTo nic nie kosztuje!

Dostęp do wszystkich materiałów

Popraw swoje oceny

Dołącz do milionów studentów

Rejestrując się akceptujesz Warunki korzystania z usługi i Politykę prywatności.

Reakcje substytucji alkanów

Alkany wchodzą w reakcje substytucji, czyli podstawienia. To proces, w którym atom lub grupa atomów w cząsteczce zostaje zastąpiona innym atomem lub grupą. Takie reakcje są charakterystyczne dla związków nasyconych.

Ogólny zapis reakcji substytucji to: RH + X₂ → RX + HX. Reakcja zachodzi pod wpływem światła, które jest niezbędnym katalizatorem. Przykładem jest reakcja metanu z chlorem: CH₄ + Cl₂ → CH₃Cl + HCl.

Co ciekawe, proces substytucji może przebiegać dalej, prowadząc do podstawienia kolejnych atomów wodoru. Tak powstają związki takie jak dichlorometan (CH₂Cl₂), trichlorometan (CHCl₃) czy tetrachlorometan (CCl₄).

Ciekawostka! Trichlorometan znany jest również jako chloroform i był kiedyś używany jako środek znieczulający. Natomiast tetrachlorometan stosowano jako rozpuszczalnik i środek gaśniczy.

Szereg homologiczny to zbiór związków organicznych o
podobnych właścwościa chemicznych i podobnej budowie.
Każdy olejny związek chemiczny w

Zarejestruj się, aby zobaczyć notatkęTo nic nie kosztuje!

Dostęp do wszystkich materiałów

Popraw swoje oceny

Dołącz do milionów studentów

Rejestrując się akceptujesz Warunki korzystania z usługi i Politykę prywatności.

Otrzymywanie alkanów i izomeria

Alkany możemy otrzymywać różnymi metodami. Metan można uzyskać w reakcji węgliku glinu z kwasem solnym: Al₄C₃ + 12HCl → 4AlCl₃ + 3CH₄. Inną metodą jest synteza Wurtza, w której wykorzystuje się sód metaliczny: CH₃Cl + 2Na + CH₃Cl → CH₃-CH₃ + 2NaCl.

Izomeria to fascynujące zjawisko występowania związków o takim samym składzie, ale różnej budowie cząsteczek. Izomery mają identyczny wzór sumaryczny, ale różnią się wzorem strukturalnym. Na przykład C₄H₁₀ może występować jako n-butan (łańcuch prosty) lub 2-metylopropan (łańcuch rozgałęziony).

Izomery, które różnią się budową łańcucha węglowego, nazywamy izomerami szkieletowymi. Należą one do większej grupy izomerów konstytucyjnych, która obejmuje również izomery funkcyjne i izomery położenia.

Zapamiętaj! Im więcej atomów węgla w cząsteczce, tym większa liczba możliwych izomerów. Dla pentanu (C₅H₁₂) istnieją już 3 izomery, a dla dekanu (C₁₀H₂₂) aż 75!

Szereg homologiczny to zbiór związków organicznych o
podobnych właścwościa chemicznych i podobnej budowie.
Każdy olejny związek chemiczny w

Zarejestruj się, aby zobaczyć notatkęTo nic nie kosztuje!

Dostęp do wszystkich materiałów

Popraw swoje oceny

Dołącz do milionów studentów

Rejestrując się akceptujesz Warunki korzystania z usługi i Politykę prywatności.

Grupy alkilowe

Grupa alkilowa to fragment cząsteczki alkanu powstały przez odłączenie atomu wodoru. Jest to ważny element w budowie i nazywaniu związków organicznych.

Najprostszą grupą alkilową jest grupa metylowa CH3CH₃-, powstająca z metanu. Z etanu powstaje grupa etylowa CH3CH2CH₃-CH₂-, a z propanu dwie grupy: propylowa CH3CH2CH2CH₃-CH₂-CH₂- i izopropylowa CH3CHCH3CH₃-CH-CH₃.

Grupy alkilowe odgrywają kluczową rolę w nazewnictwie związków organicznych. Występują jako podstawniki w bardziej złożonych cząsteczkach i wpływają na właściwości fizyczne i chemiczne związków.

Wskazówka! Nazwy grup alkilowych tworzymy, zamieniając końcówkę "-an" w nazwie alkanu na "-yl", np. metan → metyl, etan → etyl. Zapamiętanie tej reguły ułatwi Ci nazywanie związków organicznych.

Szereg homologiczny to zbiór związków organicznych o
podobnych właścwościa chemicznych i podobnej budowie.
Każdy olejny związek chemiczny w

Zarejestruj się, aby zobaczyć notatkęTo nic nie kosztuje!

Dostęp do wszystkich materiałów

Popraw swoje oceny

Dołącz do milionów studentów

Rejestrując się akceptujesz Warunki korzystania z usługi i Politykę prywatności.

Nazewnictwo alkanów

Ustalanie nazw systematycznych alkanów to proces, który wymaga przestrzegania kilku zasad. Najpierw znajdź i zaznacz najdłuższy łańcuch węglowy - to będzie podstawa nazwy. Następnie ponumeruj atomy węgla, zaczynając od końca bliższego rozgałęzieniu.

Zaznacz wszystkie podstawniki (grupy alkilowe) i ustal ich nazwy. Jeśli przy jednym atomie węgla występują dwa takie same podstawniki, używamy przedrostków di-, tri- itd. Numery atomów węgla, przy których występują podstawniki, nazywamy lokantami.

W nazwie najpierw zapisujemy lokanty, następnie nazwy podstawników w kolejności alfabetycznej (przedrostków nie uwzględniamy przy ustalaniu kolejności), a na końcu nazwę głównego łańcucha węglowego. Przykładem takiej nazwy jest 3-etylo-2,2-dimetyloheksan.

Ważna zasada! Kiedy mamy do wyboru dwa równie długie łańcuchy główne, wybieramy ten, który ma więcej podstawników. To pozwala stworzyć nazwę, która dokładniej opisuje strukturę cząsteczki.

Szereg homologiczny to zbiór związków organicznych o
podobnych właścwościa chemicznych i podobnej budowie.
Każdy olejny związek chemiczny w

Zarejestruj się, aby zobaczyć notatkęTo nic nie kosztuje!

Dostęp do wszystkich materiałów

Popraw swoje oceny

Dołącz do milionów studentów

Rejestrując się akceptujesz Warunki korzystania z usługi i Politykę prywatności.

Rzędowość atomów węgla

Rzędowość atomu węgla określa, z iloma innymi atomami węgla jest on połączony. Jest to ważna koncepcja pomagająca zrozumieć strukturę i reaktywność związków organicznych.

Atom węgla pierwszorzędowy (1°) łączy się tylko z jednym atomem węgla. Drugorzędowy (2°) łączy się z dwoma atomami węgla, trzeciorzędowy (3°) z trzema, a czwartorzędowy (4°) z czterema. W cząsteczce 2,3-dimetylopentanu znajdziemy atomy węgla o różnej rzędowości.

Przy tworzeniu nazw złożonych alkanów, jak 4-etylo-2,3-dimetylooktan, numerowanie głównego łańcucha i określanie pozycji podstawników wymaga dokładnej analizy struktury. Zauważ, że lokant grupy etylowej to 4, a grup metylowych 2 i 3.

Pomocna wskazówka! Rzędowość atomu węgla wpływa na jego reaktywność. Ogólnie, im wyższa rzędowość, tym łatwiej zachodzą przy nim reakcje podstawienia, ale trudniej reakcje przyłączenia.

Szereg homologiczny to zbiór związków organicznych o
podobnych właścwościa chemicznych i podobnej budowie.
Każdy olejny związek chemiczny w

Zarejestruj się, aby zobaczyć notatkęTo nic nie kosztuje!

Dostęp do wszystkich materiałów

Popraw swoje oceny

Dołącz do milionów studentów

Rejestrując się akceptujesz Warunki korzystania z usługi i Politykę prywatności.

Przykłady struktur i reakcji alkanów

W przypadku złożonych alkanów, jak 2,3,3-trimetyloheksan, mamy do czynienia z wieloma podstawnikami metylowymi. Zwróć uwagę na atom węgla czwartorzędowy (4°) w pozycji 3, który łączy się z czterema innymi atomami węgla.

Reakcje spalania alkanów możemy zapisać za pomocą zbilansowanych równań. Dla całkowitego spalania pentanu: C₅H₁₂ + 8O₂ → 5CO₂ + 6H₂O. Dla niecałkowitego spalania butanu z powstaniem tlenku węgla: C₄H₁₀ + 6½O₂ → 4CO + 5H₂O. Przy jeszcze mniejszej ilości tlenu powstaje węgiel elementarny: C₆H₁₄ + 3½O₂ → 6C + 7H₂O.

Bardziej złożonym przykładem alkanu jest 3-etylo-4-propylooktan, w którym główny łańcuch ma 8 atomów węgla, a dodatkowo występują dwa różne podstawniki: etylowy w pozycji 3 i propylowy w pozycji 4.

Ciekawostka praktyczna! Alkany są głównym składnikiem paliw, takich jak benzyna czy olej napędowy. Izomery rozgałęzione mają wyższą liczbę oktanową niż nierozgałęzione, co przekłada się na lepszą jakość paliwa.

Szereg homologiczny to zbiór związków organicznych o
podobnych właścwościa chemicznych i podobnej budowie.
Każdy olejny związek chemiczny w

Zarejestruj się, aby zobaczyć notatkęTo nic nie kosztuje!

Dostęp do wszystkich materiałów

Popraw swoje oceny

Dołącz do milionów studentów

Rejestrując się akceptujesz Warunki korzystania z usługi i Politykę prywatności.

Myśleliśmy, że nigdy nie zapytasz...

Czym jest Towarzysz AI z Knowunity?

Nasz asystent AI jest specjalnie dostosowany do potrzeb uczniów. W oparciu o miliony treści, które mamy na platformie, możemy udzielać uczniom naprawdę znaczących i trafnych odpowiedzi. Ale nie chodzi tylko o odpowiedzi, towarzysz prowadzi również uczniów przez codzienne wyzwania związane z nauką, ze spersonalizowanymi planami nauki, quizami lub treściami na czacie i 100% personalizacją opartą na umiejętnościach i rozwoju uczniów.

Gdzie mogę pobrać aplikację Knowunity?

Aplikację możesz pobrać z Google Play i Apple Store.

Czy aplikacja Knowunity naprawdę jest darmowa?

Tak, masz całkowicie darmowy dostęp do wszystkich notatek w aplikacji, możesz w każdej chwili rozmawiać z Ekspertami lub ich obserwować. Możesz użyć punktów, aby odblokować pewne funkcje w aplikacji, które również możesz otrzymać za darmo. Dodatkowo oferujemy usługę Knowunity Premium, która pozwala na odblokowanie większej liczby funkcji.

17

Inteligentne Narzędzia NOWE

Przekształć te notatki w: ✓ 50+ Pytań Testowych ✓ Interaktywne Fiszki ✓ Pełny Egzamin Próbny ✓ Plany Eseju

Egzamin Próbny
Quiz
Fiszki
Esej

Podobne notatki

Prawo Avogadra i Gazy

Zrozumienie prawa Avogadra oraz jego zastosowania w stechiometrii. Dowiedz się, jak obliczać objętość molową gazów w warunkach normalnych oraz zastosowanie równania Clapeyrona. Idealne dla studentów chemii. Typ: Podsumowanie.

ChemiaChemia
1

obliczenia stechiometryczne

wzory i przykładowe rozwiązanie zadań z chemii klasa 2

ChemiaChemia
2

Charakterystyka Bloku S

Zgłębiaj właściwości litowców i berylowców, ich reakcje oraz przygotowanie wodorotlenków. Materiał zawiera kluczowe informacje na temat reakcji chemicznych, takich jak tworzenie Ca(OH)2 i NaOH, oraz ich zastosowania w kontekście zadań maturalnych. Idealne dla uczniów przygotowujących się do egzaminów.

ChemiaChemia
4

Chemia Bloku D: Metale

Zgłębiaj charakterystykę metali bloku D, w tym srebra, cynku, żelaza i manganu. Dowiedz się o reakcjach chemicznych, stanach utlenienia oraz właściwościach amfoterycznych. Idealne materiały do nauki dla studentów chemii.

ChemiaChemia
2

Nazwy i Właściwości Alkanów

Odkryj szczegółowe informacje na temat alkanów, ich nazw, wzorów chemicznych oraz właściwości. Materiał obejmuje metan, etan, propan, butan i inne alkanowe węglowodory. Idealne dla studentów chemii, którzy chcą zrozumieć podstawy chemii organicznej.

ChemiaChemia
1

Molar Volume of Gases

Explore the concept of molar volume in gases, including Avogadro's Law and the Clapeyron equation. Understand how temperature and pressure affect gas density and learn to calculate the volume occupied by 1 mole of gas under standard conditions. This summary covers key principles essential for chemistry students.

ChemiaChemia
1

Nie ma nic odpowiedniego? Sprawdź inne przedmioty.

Zobacz, co mówią o nas nasi użytkownicy. Pokochali nas — pokochasz też i Ty.

4.9/5

App Store

4.8/5

Google Play

Aplikacja jest bardzo prosta i dobrze przemyślana. Do tej pory znalazłem wszystko, czego szukałem i mogłem się wiele nauczyć z innych notatek! Na pewno wykorzystam aplikację do pomocy przy robieniu prac domowych! No i oczywiście bardzo pomaga też jako inspiracja do robienia swoich notatek.

Stefan S

użytkownik iOS

Ta aplikacja jest naprawdę świetna. Jest tak wiele notatek i pomocnych informacji [...]. Moim problematycznym przedmiotem jest język niemiecki, a w aplikacji jest w czym wybierać. Dzięki tej aplikacji poprawiłam swój niemiecki. Polecam ją każdemu.

Samantha Klich

użytkownik Androida

Wow, jestem w szoku. Właśnie wypróbowałam aplikację, ponieważ widziałam ją kilka razy reklamowaną na TikToku jestem absolutnie w szoku. Ta aplikacja jest POMOCĄ, której potrzebujesz w szkole i przede wszystkim oferuje tak wiele rzeczy jak notatki czy streszczenia, które są BARDZO pomocne w moim przypadku.

Anna

użytkownik iOS

Kocham tę aplikację! Pomaga mi w zadaniach domowych, motywuje mnie i polepsza mi dzień. Dzięki tej aplikacji moje oceny się poprawiły. Lepszej aplikacji nie znajdę!🩷

Patrycja

użytkowniczka iOS

Super aplikacja! Ma odpowiedzi na wszystkie zadania. Testuję ją od paru miesięcy i jest po prostu perfekcyjna.

Szymon

użytkownik Android

Super aplikacja do nauki i sprawdzania wiedzy. Można znaleźć notatki z WSZYSTKICH przedmiotów. Polecam tym, którzy celują w oceny 5 i 6 😄​

Szymon

użytkownik iOS

Aplikacja jest po prostu świetna! Wystarczy, że wpiszę w pasku wyszukiwania swój temat i od razu mam wyniki. Nie muszę oglądać 10 filmów na YouTube, żeby coś zrozumieć, więc oszczędzam swój czas. Po prostu polecam!

Kuba T

użytkownik Androida

W szkole byłem bardzo kiepski z matematyki, ale dzięki tej aplikacji radzę sobie teraz lepiej. Jestem bardzo wdzięczny, że ją stworzyliście.

Kriss

użytkownik Androida

Korzystam z Knowunity od ponad roku i jest mega! Najlepsze opcje z tej apki: ⭐️ Gotowe notatki ⭐️ Spersonalizowane treści ⭐️ Dostęp do chatu GPT W WERSJI SZKOLNEJ ⭐️ Konwersacje z innymi uczniami 🤍 NAUKA WRESZCIE NIE JEST NUDNA 🤍

Gosia

użytkowniczka Android

Bardzo lubię aplikację Knowunity, ponieważ pomaga mi w nauce. Odkąd ją mam moje oceny się poprawiają :)

Sara

użytkowniczka iOS

Aplikacja jest niezawodna! Polecam 👍💙

Krzysztof

użytkownik Android

Bardzo fajna aplikacja. Pomaga przygotować się do sprawdzianu, kartkówki lub odpowiedzi ustnej.

Oliwia

użytkowniczka iOS

Aplikacja jest bardzo prosta i dobrze przemyślana. Do tej pory znalazłem wszystko, czego szukałem i mogłem się wiele nauczyć z innych notatek! Na pewno wykorzystam aplikację do pomocy przy robieniu prac domowych! No i oczywiście bardzo pomaga też jako inspiracja do robienia swoich notatek.

Stefan S

użytkownik iOS

Ta aplikacja jest naprawdę świetna. Jest tak wiele notatek i pomocnych informacji [...]. Moim problematycznym przedmiotem jest język niemiecki, a w aplikacji jest w czym wybierać. Dzięki tej aplikacji poprawiłam swój niemiecki. Polecam ją każdemu.

Samantha Klich

użytkownik Androida

Wow, jestem w szoku. Właśnie wypróbowałam aplikację, ponieważ widziałam ją kilka razy reklamowaną na TikToku jestem absolutnie w szoku. Ta aplikacja jest POMOCĄ, której potrzebujesz w szkole i przede wszystkim oferuje tak wiele rzeczy jak notatki czy streszczenia, które są BARDZO pomocne w moim przypadku.

Anna

użytkownik iOS

Kocham tę aplikację! Pomaga mi w zadaniach domowych, motywuje mnie i polepsza mi dzień. Dzięki tej aplikacji moje oceny się poprawiły. Lepszej aplikacji nie znajdę!🩷

Patrycja

użytkowniczka iOS

Super aplikacja! Ma odpowiedzi na wszystkie zadania. Testuję ją od paru miesięcy i jest po prostu perfekcyjna.

Szymon

użytkownik Android

Super aplikacja do nauki i sprawdzania wiedzy. Można znaleźć notatki z WSZYSTKICH przedmiotów. Polecam tym, którzy celują w oceny 5 i 6 😄​

Szymon

użytkownik iOS

Aplikacja jest po prostu świetna! Wystarczy, że wpiszę w pasku wyszukiwania swój temat i od razu mam wyniki. Nie muszę oglądać 10 filmów na YouTube, żeby coś zrozumieć, więc oszczędzam swój czas. Po prostu polecam!

Kuba T

użytkownik Androida

W szkole byłem bardzo kiepski z matematyki, ale dzięki tej aplikacji radzę sobie teraz lepiej. Jestem bardzo wdzięczny, że ją stworzyliście.

Kriss

użytkownik Androida

Korzystam z Knowunity od ponad roku i jest mega! Najlepsze opcje z tej apki: ⭐️ Gotowe notatki ⭐️ Spersonalizowane treści ⭐️ Dostęp do chatu GPT W WERSJI SZKOLNEJ ⭐️ Konwersacje z innymi uczniami 🤍 NAUKA WRESZCIE NIE JEST NUDNA 🤍

Gosia

użytkowniczka Android

Bardzo lubię aplikację Knowunity, ponieważ pomaga mi w nauce. Odkąd ją mam moje oceny się poprawiają :)

Sara

użytkowniczka iOS

Aplikacja jest niezawodna! Polecam 👍💙

Krzysztof

użytkownik Android

Bardzo fajna aplikacja. Pomaga przygotować się do sprawdzianu, kartkówki lub odpowiedzi ustnej.

Oliwia

użytkowniczka iOS