Itaki.Hyuga

26.11.2025

Chemia

Alkiny

Przedmioty

Chemia

615

•

26 lis 2025

•

3 strony

Alkiny - Podstawy chemii organicznej

Name: Knowunity
Brand: Knowunity
Rating: 4.6 (95900 reviews)

Itaki.Hyuga

@itaki.hyuga

Alkiny to węglowodory nienasycone, które zawierają jedno wiązanie potrójne między... Pokaż więcej

1 / 3

# Alking

Alkiny to węglowodory nienasycone, ponieważ ich cząsteczki mają
jeden wiązanie potrójne.

# Budowa

W wiązaniu potrójnym jest jedn

Budowa i właściwości alkinów

Alkiny to węglowodory nienasycone, które charakteryzują się obecnością jednego wiązania potrójnego. W tym wiązaniu występuje jedno wiązanie typu σ (sigma) i dwa wiązania π (pi), a pozostałe wiązania w cząsteczce są wiązaniami typu σ.

Wzór ogólny alkinów to C₂H₂ₙ₋₂, co oznacza, że mają one mniej atomów wodoru niż odpowiadające im alkany. Najprostszym alkinem jest etyn (inaczej acetylen), o wzorze C₂H₂.

W szeregu homologicznym alkinów każdy kolejny związek różni się od poprzedniego o grupę -CH₂-. Oto przykłady z szeregu:

etyn: HC≡CH (C₂H₂)
propyn: HC≡C-CH₃ (C₃H₄)
but-1-yn: HC≡C-CH₂-CH₃ (C₄H₆)
pent-1-yn: HC≡C-(CH₂)₂-CH₃ (C₅H₈)

💡 Zapamiętaj! Wzór ogólny alkinów (C₂H₂ₙ₋₂) pomoże Ci łatwo obliczyć liczbę atomów wodoru, gdy znasz liczbę atomów węgla.

Nazewnictwo alkinów

Nazwy alkinów tworzymy podobnie jak nazwy alkanów, ale zamiast końcówki -an stosujemy końcówkę -yn $lub -in$ . Na przykład, etan zmienia się w etyn, propan w propyn itd.

Aby nadać systematyczną nazwę alkinowi, wykonujemy kilka kroków:

Znajdujemy najdłuższy łańcuch węglowy zawierający wiązanie potrójne
Numerujemy atomy węgla w taki sposób, aby atomy tworzące wiązanie potrójne miały jak najniższe numery
Zaznaczamy położenie podstawników (grup) i ustalamy ich nazwy
Zapisujemy nazwę w kolejności: podstawniki - główny łańcuch - pozycja wiązania potrójnego

Grupy alkilowe to fragmenty cząsteczek alkanów, które powstają przez odłączenie atomu wodoru. Najważniejsze to:

grupa metylowa $CH₃-$
grupa etylowa $C₂H₅-$
grupa propylowa $C₃H₇-$

🔍 Zwróć uwagę na numerację! Jeśli masz do wyboru, zawsze wybierz taką numerację, by wiązanie potrójne miało jak najniższy numer.

Właściwości i zastosowania alkinów

Alkiny mają charakterystyczne właściwości fizyczne: posiadają gęstość mniejszą od wody, nie rozpuszczają się w wodzie (ze względu na niepolarną budowę) i zazwyczaj występują w postaci gazów lub cieczy.

Jeśli chodzi o właściwości chemiczne, alkiny są bardzo reaktywne - ulegają reakcjom spalania, addycji (przyłączania) i polimeryzacji. W reakcjach addycji wiązania π rozrywają się, a do cząsteczki przyłączają się nowe atomy:

addycja wodoru: CH≡CH + H₂ → CH₂=CH₂
addycja bromu: CH≡CH + Br₂ → CHBr=CHBr
addycja chlorowodoru: CH≡CH + HCl → CH₂=CHCl

Najważniejszym przedstawicielem alkinów jest etyn (acetylen) - bezbarwny gaz, nierozpuszczalny w wodzie, o gęstości mniejszej od powietrza. Jest bezwonny, ale bardzo reaktywny - tworzy z powietrzem mieszaninę wybuchową! Używa się go jako:

gaz techniczny
paliwo do palników służących do cięcia i spawania metali
substrat do produkcji tworzyw sztucznych

⚠️ Pamiętaj! Etyn z powietrzem tworzy mieszaninę wybuchową, dlatego podczas pracy z nim trzeba zachować szczególne środki ostrożności.

Myśleliśmy, że nigdy nie zapytasz...

Czym jest Towarzysz AI z Knowunity?

Nasz asystent AI jest specjalnie dostosowany do potrzeb uczniów. W oparciu o miliony treści, które mamy na platformie, możemy udzielać uczniom naprawdę znaczących i trafnych odpowiedzi. Ale nie chodzi tylko o odpowiedzi, towarzysz prowadzi również uczniów przez codzienne wyzwania związane z nauką, ze spersonalizowanymi planami nauki, quizami lub treściami na czacie i 100% personalizacją opartą na umiejętnościach i rozwoju uczniów.

Gdzie mogę pobrać aplikację Knowunity?

Aplikację możesz pobrać z Google Play i Apple Store.

Czy aplikacja Knowunity naprawdę jest darmowa?

Tak, masz całkowicie darmowy dostęp do wszystkich notatek w aplikacji, możesz w każdej chwili rozmawiać z Ekspertami lub ich obserwować. Możesz użyć punktów, aby odblokować pewne funkcje w aplikacji, które również możesz otrzymać za darmo. Dodatkowo oferujemy usługę Knowunity Premium, która pozwala na odblokowanie większej liczby funkcji.

Nie ma nic odpowiedniego? Sprawdź inne przedmioty.

Zobacz, co mówią o nas nasi użytkownicy. Pokochali nas — pokochasz też i Ty.

4.9/5

App Store

4.8/5

Google Play

Aplikacja jest bardzo prosta i dobrze przemyślana. Do tej pory znalazłem wszystko, czego szukałem i mogłem się wiele nauczyć z innych notatek! Na pewno wykorzystam aplikację do pomocy przy robieniu prac domowych! No i oczywiście bardzo pomaga też jako inspiracja do robienia swoich notatek.

Stefan S

użytkownik iOS

Ta aplikacja jest naprawdę świetna. Jest tak wiele notatek i pomocnych informacji [...]. Moim problematycznym przedmiotem jest język niemiecki, a w aplikacji jest w czym wybierać. Dzięki tej aplikacji poprawiłam swój niemiecki. Polecam ją każdemu.

Samantha Klich

użytkownik Androida

Wow, jestem w szoku. Właśnie wypróbowałam aplikację, ponieważ widziałam ją kilka razy reklamowaną na TikToku jestem absolutnie w szoku. Ta aplikacja jest POMOCĄ, której potrzebujesz w szkole i przede wszystkim oferuje tak wiele rzeczy jak notatki czy streszczenia, które są BARDZO pomocne w moim przypadku.

Anna

użytkownik iOS

Kocham tę aplikację! Pomaga mi w zadaniach domowych, motywuje mnie i polepsza mi dzień. Dzięki tej aplikacji moje oceny się poprawiły. Lepszej aplikacji nie znajdę!🩷

Patrycja

użytkowniczka iOS

Super aplikacja! Ma odpowiedzi na wszystkie zadania. Testuję ją od paru miesięcy i jest po prostu perfekcyjna.

Szymon

użytkownik Android

Super aplikacja do nauki i sprawdzania wiedzy. Można znaleźć notatki z WSZYSTKICH przedmiotów. Polecam tym, którzy celują w oceny 5 i 6 😄

Szymon

użytkownik iOS

Aplikacja jest po prostu świetna! Wystarczy, że wpiszę w pasku wyszukiwania swój temat i od razu mam wyniki. Nie muszę oglądać 10 filmów na YouTube, żeby coś zrozumieć, więc oszczędzam swój czas. Po prostu polecam!

Kuba T

użytkownik Androida

W szkole byłem bardzo kiepski z matematyki, ale dzięki tej aplikacji radzę sobie teraz lepiej. Jestem bardzo wdzięczny, że ją stworzyliście.

Kriss

użytkownik Androida

Korzystam z Knowunity od ponad roku i jest mega! Najlepsze opcje z tej apki: ⭐️ Gotowe notatki ⭐️ Spersonalizowane treści ⭐️ Dostęp do chatu GPT W WERSJI SZKOLNEJ ⭐️ Konwersacje z innymi uczniami 🤍 NAUKA WRESZCIE NIE JEST NUDNA 🤍

Gosia

użytkowniczka Android

Bardzo lubię aplikację Knowunity, ponieważ pomaga mi w nauce. Odkąd ją mam moje oceny się poprawiają :)

Sara

użytkowniczka iOS

Aplikacja jest niezawodna! Polecam 👍💙

Krzysztof

użytkownik Android

Bardzo fajna aplikacja. Pomaga przygotować się do sprawdzianu, kartkówki lub odpowiedzi ustnej.

Oliwia

użytkowniczka iOS

Stefan S

użytkownik iOS

Samantha Klich

użytkownik Androida

Anna

użytkownik iOS

Kocham tę aplikację! Pomaga mi w zadaniach domowych, motywuje mnie i polepsza mi dzień. Dzięki tej aplikacji moje oceny się poprawiły. Lepszej aplikacji nie znajdę!🩷

Patrycja

użytkowniczka iOS

Super aplikacja! Ma odpowiedzi na wszystkie zadania. Testuję ją od paru miesięcy i jest po prostu perfekcyjna.

Szymon

użytkownik Android

Super aplikacja do nauki i sprawdzania wiedzy. Można znaleźć notatki z WSZYSTKICH przedmiotów. Polecam tym, którzy celują w oceny 5 i 6 😄

Szymon

użytkownik iOS

Kuba T

użytkownik Androida

W szkole byłem bardzo kiepski z matematyki, ale dzięki tej aplikacji radzę sobie teraz lepiej. Jestem bardzo wdzięczny, że ją stworzyliście.

Kriss

użytkownik Androida

Gosia

użytkowniczka Android

Bardzo lubię aplikację Knowunity, ponieważ pomaga mi w nauce. Odkąd ją mam moje oceny się poprawiają :)

Sara

użytkowniczka iOS

Aplikacja jest niezawodna! Polecam 👍💙

Krzysztof

użytkownik Android

Bardzo fajna aplikacja. Pomaga przygotować się do sprawdzianu, kartkówki lub odpowiedzi ustnej.

Oliwia

użytkowniczka iOS

Przedmioty

Chemia

•

615

•

26 lis 2025

•

3 strony

Alkiny - Podstawy chemii organicznej

Itaki.Hyuga

@itaki.hyuga

Alkiny to węglowodory nienasycone, które zawierają jedno wiązanie potrójne między atomami węgla. Tworzą one ważną grupę związków w chemii organicznej, której poznanie pomoże Ci zrozumieć wiele reakcji chemicznych.

Zarejestruj się, aby zobaczyć notatkęTo nic nie kosztuje!

Dostęp do wszystkich materiałów

Popraw swoje oceny

Dołącz do milionów studentów

Rejestrując się akceptujesz Warunki korzystania z usługi i Politykę prywatności.

Budowa i właściwości alkinów

Wzór ogólny alkinów to C₂H₂ₙ₋₂, co oznacza, że mają one mniej atomów wodoru niż odpowiadające im alkany. Najprostszym alkinem jest etyn (inaczej acetylen), o wzorze C₂H₂.

W szeregu homologicznym alkinów każdy kolejny związek różni się od poprzedniego o grupę -CH₂-. Oto przykłady z szeregu:

etyn: HC≡CH (C₂H₂)
propyn: HC≡C-CH₃ (C₃H₄)
but-1-yn: HC≡C-CH₂-CH₃ (C₄H₆)
pent-1-yn: HC≡C-(CH₂)₂-CH₃ (C₅H₈)

💡 Zapamiętaj! Wzór ogólny alkinów (C₂H₂ₙ₋₂) pomoże Ci łatwo obliczyć liczbę atomów wodoru, gdy znasz liczbę atomów węgla.

Zarejestruj się, aby zobaczyć notatkęTo nic nie kosztuje!

Dostęp do wszystkich materiałów

Popraw swoje oceny

Dołącz do milionów studentów

Rejestrując się akceptujesz Warunki korzystania z usługi i Politykę prywatności.

Nazewnictwo alkinów

Nazwy alkinów tworzymy podobnie jak nazwy alkanów, ale zamiast końcówki -an stosujemy końcówkę -yn $lub -in$ . Na przykład, etan zmienia się w etyn, propan w propyn itd.

Aby nadać systematyczną nazwę alkinowi, wykonujemy kilka kroków:

Znajdujemy najdłuższy łańcuch węglowy zawierający wiązanie potrójne
Numerujemy atomy węgla w taki sposób, aby atomy tworzące wiązanie potrójne miały jak najniższe numery
Zaznaczamy położenie podstawników (grup) i ustalamy ich nazwy
Zapisujemy nazwę w kolejności: podstawniki - główny łańcuch - pozycja wiązania potrójnego

Grupy alkilowe to fragmenty cząsteczek alkanów, które powstają przez odłączenie atomu wodoru. Najważniejsze to:

grupa metylowa $CH₃-$
grupa etylowa $C₂H₅-$
grupa propylowa $C₃H₇-$

🔍 Zwróć uwagę na numerację! Jeśli masz do wyboru, zawsze wybierz taką numerację, by wiązanie potrójne miało jak najniższy numer.

Zarejestruj się, aby zobaczyć notatkęTo nic nie kosztuje!

Dostęp do wszystkich materiałów

Popraw swoje oceny

Dołącz do milionów studentów

Rejestrując się akceptujesz Warunki korzystania z usługi i Politykę prywatności.

Właściwości i zastosowania alkinów

addycja wodoru: CH≡CH + H₂ → CH₂=CH₂
addycja bromu: CH≡CH + Br₂ → CHBr=CHBr
addycja chlorowodoru: CH≡CH + HCl → CH₂=CHCl

gaz techniczny
paliwo do palników służących do cięcia i spawania metali
substrat do produkcji tworzyw sztucznych

⚠️ Pamiętaj! Etyn z powietrzem tworzy mieszaninę wybuchową, dlatego podczas pracy z nim trzeba zachować szczególne środki ostrożności.

Myśleliśmy, że nigdy nie zapytasz...

Czym jest Towarzysz AI z Knowunity?

Gdzie mogę pobrać aplikację Knowunity?

Aplikację możesz pobrać z Google Play i Apple Store.

Czy aplikacja Knowunity naprawdę jest darmowa?

Inteligentne Narzędzia NOWE

Przekształć te notatki w: ✓ 50+ Pytań Testowych ✓ Interaktywne Fiszki ✓ Pełny Egzamin Próbny ✓ Plany Eseju

Egzamin Próbny

Quiz

Fiszki

Esej

Nie ma nic odpowiedniego? Sprawdź inne przedmioty.

Zobacz, co mówią o nas nasi użytkownicy. Pokochali nas — pokochasz też i Ty.

4.9/5

App Store

4.8/5

Google Play

Stefan S

użytkownik iOS

Samantha Klich

użytkownik Androida

Anna

użytkownik iOS

Kocham tę aplikację! Pomaga mi w zadaniach domowych, motywuje mnie i polepsza mi dzień. Dzięki tej aplikacji moje oceny się poprawiły. Lepszej aplikacji nie znajdę!🩷

Patrycja

użytkowniczka iOS

Super aplikacja! Ma odpowiedzi na wszystkie zadania. Testuję ją od paru miesięcy i jest po prostu perfekcyjna.

Szymon

użytkownik Android

Super aplikacja do nauki i sprawdzania wiedzy. Można znaleźć notatki z WSZYSTKICH przedmiotów. Polecam tym, którzy celują w oceny 5 i 6 😄

Szymon

użytkownik iOS

Kuba T

użytkownik Androida

W szkole byłem bardzo kiepski z matematyki, ale dzięki tej aplikacji radzę sobie teraz lepiej. Jestem bardzo wdzięczny, że ją stworzyliście.

Kriss

użytkownik Androida

Gosia

użytkowniczka Android

Bardzo lubię aplikację Knowunity, ponieważ pomaga mi w nauce. Odkąd ją mam moje oceny się poprawiają :)

Sara

użytkowniczka iOS

Aplikacja jest niezawodna! Polecam 👍💙

Krzysztof

użytkownik Android

Bardzo fajna aplikacja. Pomaga przygotować się do sprawdzianu, kartkówki lub odpowiedzi ustnej.

Oliwia

użytkowniczka iOS

Stefan S

użytkownik iOS

Samantha Klich

użytkownik Androida

Anna

użytkownik iOS

Kocham tę aplikację! Pomaga mi w zadaniach domowych, motywuje mnie i polepsza mi dzień. Dzięki tej aplikacji moje oceny się poprawiły. Lepszej aplikacji nie znajdę!🩷

Patrycja

użytkowniczka iOS

Super aplikacja! Ma odpowiedzi na wszystkie zadania. Testuję ją od paru miesięcy i jest po prostu perfekcyjna.

Szymon

użytkownik Android

Super aplikacja do nauki i sprawdzania wiedzy. Można znaleźć notatki z WSZYSTKICH przedmiotów. Polecam tym, którzy celują w oceny 5 i 6 😄

Szymon

użytkownik iOS

Kuba T

użytkownik Androida

W szkole byłem bardzo kiepski z matematyki, ale dzięki tej aplikacji radzę sobie teraz lepiej. Jestem bardzo wdzięczny, że ją stworzyliście.

Kriss

użytkownik Androida

Gosia

użytkowniczka Android

Bardzo lubię aplikację Knowunity, ponieważ pomaga mi w nauce. Odkąd ją mam moje oceny się poprawiają :)

Sara

użytkowniczka iOS

Aplikacja jest niezawodna! Polecam 👍💙

Krzysztof

użytkownik Android

Bardzo fajna aplikacja. Pomaga przygotować się do sprawdzianu, kartkówki lub odpowiedzi ustnej.

Oliwia

użytkowniczka iOS